Nuôi cá lồng trên sông Bồ là nghề truyền thống của cư dân nơi đây
Tạo việc làm, thu nhập ổn đinh
Từ nhiều năm qua, nghề nuôi cá trên sông Bồ đã giúp hàng trăm gia đình xã Đan Điền, Quảng Điền ổn định cuộc sống, tạo nguồn thu nhập bền vững. Hiện, xã Đan Điền có hơn 320 lồng và bè cá; xã Quảng Điền nuôi gần 700 lồng cá.
Anh Phan Đình Sơn - một hộ nuôi cá lâu năm ở xã Đan Điền cho biết, trước đây người dân thường sử dụng lồng sắt bọc lưới thép B40 để nuôi chủ yếu cá diêu hồng; nay, không ít hộ, trong đó có anh đã đầu tư hệ thống lồng thép kiên cố và mở rộng sang nuôi bè nổi. Mỗi lồng cần nguồn vốn khoảng 45 triệu đồng, cũng không quá lớn nên bà con mạnh dạn đầu tư.
“Nếu thuận lợi, mỗi lồng cá cho doanh thu 60 - 70 triệu đồng/năm. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt khoảng 20 - 30 triệu đồng. Hộ nào nuôi từ 5 - 10 lồng thì thu nhập cả trăm triệu đồng là chuyện bình thường”, anh Sơn chia sẻ.
Thực tế cho thấy, vài năm trở lại đây, người dân dọc sông Bồ đã mạnh dạn chuyển từ nuôi cá lồng truyền thống sang mô hình nuôi bè cải tiến, kết hợp giữa thức ăn tự nhiên và thức ăn tái chế. Nhiều hộ lựa chọn nuôi cá trắm, cá mè theo hướng bán công nghiệp.
Theo ông Nguyễn Văn Tuất, cán bộ Phòng Kinh tế xã Đan Điền: Điểm nổi bật của mô hình này là giảm mật độ thả nuôi, giúp cá phát triển khỏe mạnh, thịt săn chắc và hạn chế dịch bệnh. Nhờ áp dụng quy trình chăm sóc khoa học, thời gian nuôi rút ngắn, vòng quay vốn nhanh hơn, từ đó tăng hiệu quả kinh tế. Nhiều hộ đạt doanh thu 120 - 300 triệu đồng mỗi năm, cao gấp 1,5 - 2 lần so với mô hình cũ.
Bè nuôi mới được thiết kế nổi trên mặt nước, khung kết cấu bằng vật liệu chống gỉ, bên dưới là hệ thống lưới bọc an toàn. Thiết kế này không chỉ dễ dàng tháo lắp, di chuyển khi thời tiết xấu mà còn giúp vệ sinh, thu gom chất thải thuận lợi, giảm đáng kể ô nhiễm nguồn nước.
Hạn chế ô nhiễm môi trường
Theo ông Nguyễn Văn Tuất, nếu không kiểm soát tốt việc nuôi cá trên sông Bồ sẽ dẫn đến nguy cơ ô nhiễm nguồn nước từ thức ăn dư thừa, chất thải từ cá...
Để giảm thiểu tác động đến môi trường, chính quyền các xã Đan Điền, Quảng Điền đã phối hợp với các ngành chức năng triển khai nhiều giải pháp như quy hoạch vùng nuôi hợp lý, giãn khoảng cách giữa các lồng bè để bảo đảm lưu thông dòng chảy, giảm ô nhiễm cục bộ. Khuyến khích sử dụng thức ăn tự nhiên và thức ăn chế biến sạch, giảm sử dụng thức ăn công nghiệp chứa nhiều đạm gây ô nhiễm; tập huấn kỹ thuật xử lý chất thải, hướng dẫn bà con thu gom bùn thải, tận dụng làm phân bón hữu cơ cho cây trồng; ứng dụng công nghệ sinh học và thảo dược để xử lý môi trường nước ngay trong lồng nuôi, hạn chế dịch bệnh...
Ông Nguyễn Ngọc Tiến, Chủ tịch UBND xã Đan Điền nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế phải song hành với bảo vệ môi trường. Nếu nguồn nước bị ô nhiễm, nghề nuôi cá sẽ không thể tồn tại lâu dài. Chúng tôi định hướng bà con nuôi theo mô hình tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm để giảm phát thải và hướng tới chứng nhận VietGAP, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường”.
Không chỉ cải tiến mô hình nuôi, các xã Đan Điền, Quảng Điền cũng đang tính đến việc xây dựng thương hiệu cá sông Bồ gắn với việc truy xuất nguồn gốc. Điều này không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm, mà còn mở rộng thị trường tiêu thụ ra các tỉnh, thành khác và hướng tới xuất khẩu.
Ngoài ra, chính quyền xã khuyến khích hợp tác xã, tổ hợp tác nuôi cá liên kết với doanh nghiệp chế biến và phân phối. Việc hình thành chuỗi liên kết giúp người nuôi giảm rủi ro về giá, đồng thời bảo đảm sản lượng và chất lượng theo yêu cầu thị trường.
Cùng với đó, mô hình du lịch trải nghiệm nuôi cá bè trên sông Bồ cũng đang được nghiên cứu để triển khai. Với mô hình này, du khách có thể tham quan bè cá, trải nghiệm cho cá ăn, thưởng thức cá tại chỗ. Đây là hướng đi kết hợp giữa thủy sản và du lịch, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương, tạo thêm nguồn thu cho người dân.
Trước đó, UBND huyện Quảng Điền cũ đã quyết định di dời 121 lồng cá của 38 hộ dân trong phạm vi vùng bảo hộ nhà máy cấp nước sạch tại thôn Hạ Lang, xã Quảng Phú cũ (nay thuộc xã Đan Điền) theo lộ trình di dời từ năm 2025 đến 2028. Để đảm bảo sinh kế cho người dân, huyện Quảng Điền cũ hỗ trợ đầu tư hạ tầng cho các lồng bè di dời, như xây bờ kè, giao thông, hệ thống lưới điện tại khu vực nuôi mới...
Bài, ảnh: PHONG ANH