Chuyển đổi số là gì?

4 giờ trướcBài gốc

Lời tòa soạn: Chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội hiện nay. Để góp phần đáp ứng yêu cầu đó, từ số báo này, Báo Biên phòng mở chuyên mục “Bình dân học vụ số” nhằm giới thiệu hệ thống kiến thức, kỹ năng số cơ bản, gồm: Nhận thức về chuyển đổi số; kiến thức về công nghệ số, trí tuệ nhân tạo; kỹ năng sử dụng thiết bị thông minh, bảo mật thông tin cá nhân; nhận diện nguy cơ mất an toàn thông tin, an ninh mạng... Các bài viết trong chuyên mục đều tuân theo tiêu chí ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, có thể ứng dụng ngay vào công việc và đời sống.

Chuyên mục “Bình dân học vụ số” không chỉ góp phần phổ cập tri thức số trong Quân đội, trong lực lượng BĐBP, mà còn tham gia vào việc thúc đẩy tinh thần tự học, sáng tạo và trách nhiệm công dân trong hành trình xây dựng xã hội số, quốc gia số.

Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Chuyển đổi số - Không chỉ là “số hóa tài liệu”

Chuyển đổi số là quá trình ứng dụng công nghệ số để thay đổi toàn diện cách sống, cách làm việc và cách tổ chức vận hành của một cá nhân, tổ chức hoặc cả hệ thống xã hội. Điểm mấu chốt của chuyển đổi số không chỉ là số hóa (chuyển đổi dữ liệu từ bản cứng sang bản mềm), mà còn là cải tổ tư duy, quy trình và phương thức quản trị. Một ví dụ đơn giản: Trước đây, muốn nộp hồ sơ làm giấy khai sinh, người dân phải đến UBND xã, xếp hàng, chờ đợi nhiều ngày để nhận kết quả, giờ đây, với chuyển đổi số, toàn bộ quy trình đó có thể thực hiện trực tuyến (online), ký nhận bằng chữ ký số và nhận kết quả điện tử qua thư điện tử (email). Như vậy, chuyển đổi số không chỉ rút ngắn thời gian, giảm giấy tờ, mà còn thay đổi cách tương tác giữa cơ quan quản lý Nhà nước với người dân, từ trực tiếp sang điện tử, từ bị động sang chủ động.

Trong lĩnh vực quốc phòng, chuyển đổi số được ví như một “cuộc cách mạng thầm lặng”. Từ chỉ huy tác chiến qua phần mềm mô phỏng, huấn luyện quân nhân qua nền tảng trực tuyến đến hệ thống bản đồ số, thông tin liên lạc quân sự bảo mật..., tất cả đang dần làm thay đổi sâu sắc cấu trúc quản lý và năng lực hành động của quân đội hiện đại.

Chuyển đổi số lấy con người làm trung tâm, trong đó, mỗi cá nhân là một “tế bào số” quan trọng, được kết nối và khai thác sức mạnh từ công nghệ, dữ liệu để thay đổi cách sống, cách làm việc trong thời đại mới. Đồ họa: Thái Bình

Ba yếu tố tạo nên chuyển đổi số

Chuyển đổi số không phải là một hành động đơn lẻ. Nó là kết quả của ba yếu tố cốt lõi kết hợp chặt chẽ với nhau: Công nghệ số - dữ liệu số - thay đổi tư duy và quy trình.

- Công nghệ số: Đây là hạ tầng “cứng” để mọi thay đổi được hiện thực hóa. Các công nghệ chủ đạo trong chuyển đổi số bao gồm: Internet kết nối toàn cầu; trí tuệ nhân tạo (AI) giúp máy móc “học” và tự động hóa công việc; dữ liệu lớn (Big Data) xử lý khối lượng thông tin khổng lồ để ra quyết định nhanh; điện toán đám mây (Cloud computing) cho phép lưu trữ và truy cập dữ liệu mọi lúc mọi nơi; mạng 5G tăng tốc độ truyền tải, hỗ trợ các ứng dụng thời gian thực như y tế từ xa, chỉ huy tác chiến. Tất cả các công nghệ này tạo thành bệ phóng cho quá trình chuyển đổi ở cả cấp độ cá nhân và tổ chức.

- Dữ liệu số: Công nghệ không thể vận hành hiệu quả nếu thiếu dữ liệu. Nhưng quan trọng hơn, dữ liệu phải được số hóa, kết nối và khai thác thông minh. Ví dụ: Hồ sơ quân nhân số giúp chỉ huy nắm bắt chính xác thông tin về năng lực, sức khỏe, kỹ năng của từng người lính. Danh mục hộ khẩu điện tử hỗ trợ công an địa phương kiểm soát dân cư nhanh chóng. Dữ liệu dân cư toàn quốc là nền tảng để phát triển các dịch vụ công cá nhân hóa. Thực tế, dữ liệu không còn là “hồ sơ lưu trữ”, mà là công cụ ra quyết định và dự báo.

- Thay đổi tư duy và quy trình: Đây là yếu tố mềm nhưng quyết định, giúp phân biệt giữa việc “chuyển công việc lên máy tính” và chuyển đổi thực chất. Một cơ quan dù có công nghệ hiện đại nhưng vẫn giữ lối làm việc cũ như in văn bản, ký tay, đóng dấu, luân chuyển qua nhiều phòng thì chưa thực sự chuyển đổi. Ngược lại, nếu văn bản được xử lý hoàn toàn trực tuyến: Duyệt, ký số, lưu trữ trên nền tảng bảo mật, thì đó là bước tiến vượt bậc. Tiết kiệm thời gian, chi phí, tăng hiệu suất và minh bạch.

Chuyển đổi số dành cho tất cả mọi người

Hiện nay, nhiều người cho rằng, chuyển đổi số là chuyện của... cấp cao. Đó là một quan niệm sai lầm. Trên thực tế, mỗi người dân đều là một tế bào số trong xã hội số. Người nông dân bán rau qua mạng xã hội, học sinh học trực tuyến trên YouTube, người cao tuổi tra cứu lịch tiêm vắc xin bằng điện thoại... chính là chuyển đổi số. Khi hàng triệu người dân sử dụng ví điện tử thay vì tiền mặt, khi các cuộc họp chuyển sang Zoom, khi việc học thêm không còn phải đến lớp, thì chúng ta đang sống giữa chuyển đổi số. Một số người sợ làm quen với công nghệ vì nghĩ mình “già rồi”. Một số cơ quan vẫn dùng sổ tay, chuyển giấy viết tay... vì cho rằng, “cách cũ an toàn hơn”. Điều này không chỉ khiến công việc trì trệ, mà còn kéo lùi cả hệ thống. Chuyển đổi số sẽ không thể thành công nếu không có thái độ tích cực từ mỗi người, không phân biệt chức vụ, tuổi tác, trình độ.

Như vậy, có thể kết luận: Chuyển đổi số đem lại lợi ích thiết thực cho mọi tầng lớp trong xã hội. Với cá nhân, chuyển đổi số giúp cho công việc thuận tiện hơn, tiết kiệm thời gian hơn, tiếp cận nhiều cơ hội mới hơn. Với tổ chức, việc vận hành quy trình công việc hiệu quả hơn, quản lý minh bạch hơn, dẫn đến năng suất lao động được nâng cao hơn. Với quốc gia, chuyển đổi số tạo nền móng cho phát triển bền vững, tăng năng lực cạnh tranh toàn cầu, rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền.

Nói tóm lại, chuyển đổi số không phải là đích đến, mà là một hành trình dài hạn. Nó không thể thành công nếu chỉ dựa vào khẩu hiệu hay văn bản mà phải được hiện thực hóa trong từng hành động nhỏ mỗi ngày, từ cách mỗi người đọc báo, làm việc, học tập đến cách bạn giao tiếp, xử lý thông tin. Ở tầm vĩ mô, chuyển đổi số là nhiệm vụ của quốc gia, nhưng nó chỉ trở thành hiện thực khi mỗi người xác định đó là việc của chính mình.

Thái Bình

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/chuyen-doi-so-la-gi-post493172.html