Chuyển đổi số trong đăng ký biện pháp bảo đảm bằng bất động sản

9 giờ trướcBài gốc

Chiều 10-10, Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước (Bộ Tư pháp) phối hợp với Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF Việt Nam) tổ chức hội thảo tại TP.HCM với chủ đề “Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về hoàn thiện cơ chế pháp lý liên quan đến chuyển đổi số trong đăng ký biện pháp bảo đảm bằng động sản”.

Hội thảo tập trung vào những xu hướng công nghệ, thách thức pháp lý và kinh nghiệm quốc tế trong quá trình số hóa hoạt động đăng ký biện pháp bảo đảm.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong đăng ký biện pháp bảo đảm

Tại hội thảo, ông Phạm Trường Hải, Phó Trưởng phòng Quản lý nghiệp vụ về đăng ký biện pháp bảo đảm, Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước (Bộ Tư pháp) trình bày báo cáo đề dẫn “Pháp luật về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng động sản trong bối cảnh chuyển đổi số và định hướng hoàn thiện”.

Ông Phạm Trường Hải, Phó Trưởng phòng Quản lý nghiệp vụ về đăng ký biện pháp bảo đảm, Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước (Bộ Tư pháp) trình bày báo cáo đề dẫn. Ảnh: NC

Theo ông Hải, việc đăng ký biện pháp bảo đảm trực tuyến hiện nay đã được pháp luật thừa nhận và có giá trị pháp lý tương đương với việc nộp hồ sơ giấy. Hồ sơ nộp qua hệ thống đăng ký trực tuyến có thể sử dụng chữ ký điện tử, con dấu điện tử thay cho bản giấy. Các hình thức này đều có giá trị pháp lý như chữ ký, con dấu truyền thống.

Người nộp hồ sơ trực tuyến phải được cấp tài khoản đăng ký điện tử hợp lệ. Cơ quan đăng ký có trách nhiệm giải quyết hồ sơ trong ngày làm việc nếu nhận được hồ sơ hợp lệ trước 15 giờ; nếu sau 15 giờ, việc đăng ký được hoàn thành vào ngày làm việc tiếp theo. Trường hợp có lý do chính đáng phải kéo dài, thời hạn xử lý tối đa không quá ba ngày làm việc.

Hiện nay, tỷ lệ đăng ký trực tuyến đã chiếm trên 90% tổng số hồ sơ, hình thức truyền thống chỉ còn khoảng 10%.

Dù đạt kết quả tích cực, theo ông Hải thì hạ tầng kỹ thuật phục vụ vận hành hệ thống đăng ký trực tuyến vẫn còn hạn chế, đặc biệt trong việc hiển thị và thao tác trên thiết bị di động. Điều này làm giảm khả năng tiếp cận dịch vụ công của người dân và doanh nghiệp.

Cũng tại hội thảo, ông Đường Tất Toàn, Giám đốc Công nghệ Khối Chính phủ, Tập đoàn FPT đã có những phân tích các xu hướng công nghệ mới nổi bật, gợi mở các kịch bản ứng dụng phù hợp với đặc thù hoạt động đăng ký biện pháp bảo đảm bằng động sản tại Việt Nam. Đồng thời nêu ra các cơ hội, thách thức và kiến nghị mang tính thực tiễn để hỗ trợ công tác hoạch định chính sách và triển khai kỹ thuật.

Các xu hướng công nghệ mới, nổi bật hiện nay đó là chuyển đổi số dựa trên dữ liệu; phân tích dữ liệu lớn ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Một xu hướng đáng chú ý là AI đang phát triển theo hướng ngày càng chuyên biệt và ứng dụng sâu vào lĩnh vực quản lý dữ liệu pháp lý.

Ở nhiều nước, các hệ thống đăng ký đã áp dụng AI để tự động phân tích hồ sơ, phát hiện rủi ro về gian lận, hoặc nhận diện các mẫu thông tin bất thường nhằm hỗ trợ cơ quan quản lý ra quyết định nhanh chóng, gợi ý văn bản pháp lý liên quan, giúp cán bộ nghiệp vụ tiết kiệm thời gian tra cứu.

Hai xu hướng công nghệ mới nữa là xác thực điện tử, VNeID và chữ ký số; Blockchain và hợp đồng thông minh (Smart Contracts).

Xu hướng ứng dụng blockchain trong đăng ký tài sản đang được nhiều quốc gia chú trọng vì tính minh bạch, không thể thay đổi và khả năng giảm thiểu rủi ro gian lận.

Ông Đường Tất Toàn, Giám đốc Công nghệ Khối Chính phủ, Tập đoàn FPT trình bày tham luận. Ảnh: NC

Kinh nghiệm quốc tế và gợi mở cho Việt Nam

Với các xu hướng công nghệ mới nổi bật nêu trên, các quốc gia trên thế giới đã thực hiện ứng dụng trong lĩnh vực đăng ký biện pháp bảo đảm. Ví dụ như tại Mỹ, hệ thống đăng ký biện pháp bảo đảm được vận hành theo Bộ luật Thương mại Thống nhất (UCC Article 9), áp dụng trên phạm vi toàn quốc.

Từ kinh nghiệm quốc tế nêu trên, những gợi mở triển vọng ứng dụng công nghệ trong Đăng ký biện pháp bảo đảm ở Việt Nam có thể kể đến như ứng dụng AI vào quy trình kiểm duyệt hồ sơ, lưu trữ và ghi nhận bằng công nghệ chuỗi khối; tích hợp VNeID và chữ ký số để hoàn thiện giao dịch trực tuyến;…

Tại hội thảo, ông Tobias Oelsner, Chánh án Tòa án khu vực Berlin (CHLB Đức) chia sẻ kinh nghiệm pháp luật Đức về thế chấp, cầm cố và các biện pháp bảo đảm. Ở Đức, không phải tất cả biện pháp bảo đảm đều bắt buộc đăng ký. Quy trình nộp hồ sơ điện tử được thực hiện theo lộ trình, ban đầu tự nguyện, sau đó mới bắt buộc. Nhà nước có trách nhiệm tạo dựng niềm tin và giảm chi phí cho người dân.

Ông Tobias Oelsner nhấn mạnh bài học kinh nghiệm cho Việt Nam là cần công nhận giá trị pháp lý tương đương của tài liệu điện tử, xây dựng hệ thống đăng ký tập trung, có khả năng liên thông. Việc áp dụng bắt buộc chỉ nên thực hiện sau khi hệ thống vận hành ổn định, không nên nóng vội.

Ông chia sẻ Việt Nam nên nghiên cứu, điều chỉnh để áp dụng các quy định cho phù hợp, tránh những thất bại ở Đức đã gặp phải. Ông dẫn chứng, Đức mất 25 năm để hoàn thành số hóa đăng ký; nếu ép buộc quá sớm, sẽ làm giảm niềm tin của người dân. Ông nhấn mạnh quy tắc lòng tin là rất quan trọng.

Ông Tobias Oelsner, Chánh án Tòa án khu vực Berlin (CHLB Đức) chia sẻ kinh nghiệm pháp luật Đức tại Hội thảo. Ảnh: NC

Ông Konrad Greilich, Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Công ty Visionary Berlin GmbH (CHLB Đức) cho rằng một hệ thống đăng ký hiệu quả phải đáp ứng đủ các yếu tố: số hóa, tập trung, liên thông, có giá trị pháp lý ràng buộc và đáng tin cậy. Dù trong kỷ nguyên số, giao dịch bảo đảm vẫn dựa trên niềm tin vào giấy tờ và con người.

Ông Konrad Greilich cũng phân tích sâu về hợp đồng thông minh, đó là chương trình được lập sẵn để tự động hóa việc thực hiện các thỏa thuận, thi hành điều khoản trên blockchain mà không cần sự can thiệp của con người. Tuy nhiên, blockchain hoạt động ngoài phạm vi pháp lý truyền thống, thiếu cơ chế giám sát và thực thi, dễ dẫn đến lộ dữ liệu hoặc mâu thuẫn giữa quyền sở hữu “trên chuỗi” và quyền được ghi nhận tại các cơ quan công quyền.

Ông Konrad Greilich nêu ra chiến lược làm rõ tính pháp lý và việc sử dụng hợp đồng thông minh (Smart Contracts). Cần xác định các yếu tố pháp lý cơ bản như chào hàng và chấp nhận, sự đồng thuận của các bên. Làm rõ hiệu lực pháp lý của “bản sao kỹ thuật số” (digital twin) trong việc chuyển nhượng tài sản một cách thiện chí. Tạo điều kiện triển khai các giải pháp thanh toán hoàn toàn số hóa, như Stablecoins hoặc tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương.

NGUYỄN CHÍNH

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/chuyen-doi-so-trong-dang-ky-bien-phap-bao-dam-bang-bat-dong-san-post874941.html