Chuyển đổi số và AI là hai điều kiện tiên quyết để quản lý và chấp nhận rủi ro

3 giờ trướcBài gốc

Chiều 31/12, Bộ Khoa học & Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác của năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Khối Chuyển đổi số. Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng tham dự và chỉ đạo hội nghị.

Chuyển đổi số phải kết hợp với trí tuệ nhân tạo

Khối Chuyển đổi số gồm các đơn vị của Bộ KH&CN gồm: Vụ Kinh tế và Xã hội số; Vụ Khoa học kỹ thuật và công nghệ; Cục Chuyển đổi số quốc gia; Viện Công nghệ và Chuyển đổi số quốc gia; Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia; Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia; Trung tâm Công nghệ thông tin.

Với vai trò nòng cốt trong tham mưu chiến lược và tổ chức thực thi, trong năm 2025, Khối Chuyển đổi số đã thể hiện rõ dấu ấn điều phối liên ngành, kết nối chính sách, thể chế, công nghệ và nguồn lực.

Các đơn vị trong Khối đã phối hợp chặt chẽ, triển khai đồng bộ nhiều nhiệm vụ lớn, vừa cấp bách trước mắt, vừa có ý nghĩa nền tảng cho trung và dài hạn.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao nỗ lực của 7 đơn vị trong khối, không chỉ hoàn thành tốt các nhiệm vụ thường xuyên mà còn chủ động triển khai nhiều công việc lần đầu thực hiện, khó và mới, trong bối cảnh nhiệm vụ luôn yêu cầu rất cao và nhiều thay đổi.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhìn nhận, 2025 là một năm đặc biệt đối với đất nước nói chung và Bộ KH&CN nói riêng khi hợp nhất Bộ KH&CN (cũ) và Bộ Thông tin và Truyền thông, gắn với sứ mệnh mới, quy mô mới và những yêu cầu ngày càng cao.

Quá trình hợp nhất không đơn thuần là phép cộng của hai đơn vị, mà là sự hợp lực và cộng hưởng sức mạnh, hình thành ba trụ cột vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Nói về lĩnh vực chuyển đổi số, người đứng đầu Bộ KH&CN cho rằng, trước đây khi một chính sách được ban hành, việc giám sát gần như “mất hút”, chỉ đến khi xảy ra đến mức tai nạn rất lớn rồi thì mới bắt đầu nhìn thấy.

Cách làm này xuất phát từ người làm thể chế và chính sách theo hướng "rủi ro bằng 0”. Tuy nhiên, hiện nay tư duy đó đã thay đổi, chuyển sang chấp nhận rủi ro và quản lý theo rủi ro.

Theo Bộ trưởng, sở dĩ cách tiếp cận mới này có thể thực hiện được là nhờ việc đưa toàn bộ hoạt động quản lý và dữ liệu lên môi trường số. Khi lên môi trường số thì một người cũng có thể nhìn thấy 100 triệu người. Một người cũng có thể nhìn thấy cả quốc gia rộng lớn.

"Đấy là mình kết hợp thông qua AI, AI người ta ví như một ông Phật "trăm tay nghìn mắt". Do vậy, lên môi trường số và AI là hai điều kiện tiên quyết để chúng ta chuyển sang quản lý rủi ro và chấp nhận rủi ro. Nếu không sẽ bị “lụt”. Thế nên, chúng ta bắt đầu đưa vào tư tưởng là quản lý theo rủi ro. Nhớ cho tôi và phải nhớ là nhanh chóng, nhanh chóng và nhanh chóng đẩy lên môi trường số, còn nếu không là tai họa", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao nỗ lực của các đơn vị trong khối Chuyển đổi số năm 2025. Ảnh: Hoàng Hiệp

Tạo “đường băng” cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Dấu ấn nổi bật nhất của năm 2025 là việc hệ thống thể chế về KHCN và chuyển đổi số được hoàn thiện ở mức độ chưa từng có. Lần đầu tiên, Quốc hội thông qua đồng bộ nhiều đạo luật quan trọng như Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Chuyển đổi số; Luật Trí tuệ nhân tạo; Luật Công nghệ cao (sửa đổi)...

Các đạo luật này không chỉ cập nhật các xu hướng công nghệ mới mà còn phản ánh sự thay đổi căn bản trong tư duy phát triển, khi đổi mới sáng tạo, dữ liệu và công nghệ số được đặt ngang hàng với các yếu tố sản xuất truyền thống.

Đáng chú ý, các quy định mới đã mở rộng đáng kể không gian thử nghiệm và sáng tạo thông qua cơ chế chấp nhận rủi ro, miễn trừ trách nhiệm trong nghiên cứu, phát triển, cùng phương thức khoán chi linh hoạt.

Đây được xem là “điểm nghẽn” tồn tại nhiều năm, khiến nhiều ý tưởng KHCN không thể bước ra khỏi phòng thí nghiệm. Việc tháo gỡ rào cản này tạo điều kiện cho các nghiên cứu mạo hiểm, công nghệ đột phá và các mô hình kinh doanh mới phát triển.

Song song với đó, Khối Chuyển đổi số đã tham mưu cụ thể hóa và triển khai hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Các nghị quyết, chương trình hành động của Chính phủ được ban hành kịp thời, với lộ trình, nhiệm vụ và trách nhiệm rõ ràng.

Đặc biệt, việc xây dựng các nền tảng số dùng chung để kết nối ý tưởng, chuyên gia, doanh nghiệp và nguồn lực đã góp phần biến các chủ trương lớn thành hành động cụ thể, đo đếm được.

Trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, vai trò của Khối Chuyển đổi số càng được thể hiện rõ.

Các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu và dịch vụ công được duy trì vận hành thông suốt, hạn chế tối đa gián đoạn trong phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Đồng thời, kiến trúc tổng thể hệ thống thông tin hành chính nhà nước được định hình theo hướng thống nhất, liên thông, lấy dữ liệu làm trung tâm.

Năm 2025 cũng đánh dấu bước chuyển quan trọng của Chính phủ số. Ảnh: Lê Anh Dũng

Tăng tốc Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số

Năm 2025 cũng đánh dấu bước chuyển quan trọng của Chính phủ số, khi tư duy quản lý và điều hành từng bước dịch chuyển từ “số hóa quy trình” sang “quản trị dựa trên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo”.

Các nền tảng dữ liệu quốc gia được mở rộng quy mô, nâng cao năng lực xử lý, kết nối liên thông giữa bộ, ngành và địa phương. Hạ tầng số quốc gia được tái cấu trúc theo hướng hiện đại, linh hoạt, dựa trên điện toán đám mây và các chuẩn công nghệ mới.

Một điểm nhấn khác là sự phát triển mạnh mẽ của hạ tầng tin cậy số. Chữ ký số, định danh điện tử và các dịch vụ xác thực được phổ cập rộng rãi, không chỉ trong khu vực công mà còn lan tỏa sang khu vực doanh nghiệp và người dân.

Nhiều chỉ tiêu về sử dụng dịch vụ công trực tuyến toàn trình, giao dịch điện tử và khai thác dữ liệu đã vượt kế hoạch đề ra, cho thấy mức độ chấp nhận và sử dụng công nghệ số ngày càng cao trong xã hội.

Trong lĩnh vực kinh tế số, Khối Chuyển đổi số tiếp tục đóng vai trò “bà đỡ” cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số, tư vấn, đào tạo và kết nối nền tảng giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ với chi phí hợp lý hơn, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nhờ đó, tỷ trọng kinh tế số trong GDP tiếp tục tăng, tiến gần các mục tiêu chiến lược đã đề ra.

Song song với phát triển kinh tế số, các chương trình phổ cập kỹ năng số toàn dân được triển khai rộng khắp, hướng tới mục tiêu chuyển đổi số bao trùm.

Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng dịch vụ số, mà từng bước trở thành chủ thể tham gia, khai thác và sáng tạo giá trị trên môi trường số. Đây là yếu tố then chốt để bảo đảm chuyển đổi số diễn ra bền vững, không tạo ra khoảng cách số mới trong xã hội.

Một số kết quả năm 2025 của Khối Chuyển đổi số

Kết quả, trong năm 2025, 38,2% dân số trưởng thành đã sở hữu chứng thư chữ ký số và 66,6% dân số trưởng thành sở hữu chữ ký điện tử, cho thấy hạ tầng tin cậy số được mở rộng nhanh chóng. Tỷ trọng kinh tế số trong GDP Quý I/2025 ước đạt 18,72%, tiếp tục khẳng định vai trò động lực tăng trưởng.

Trong lĩnh vực cải cách hành chính, 51,7% hồ sơ thủ tục hành chính được giải quyết trực tuyến toàn trình, tăng 12,42% so với năm 2024 và là mức cao nhất trong cả giai đoạn; 1,2 tỷ giao dịch đã được thực hiện thông qua Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP), vượt 30% kế hoạch năm 2025; 100% hệ thống thông tin giải quyết TTHC của bộ, ngành, địa phương đã tích hợp giải pháp ký số từ xa.

Trong hoạt động khoa học và công nghệ, 2.007 hồ sơ đăng ký nhiệm vụ/đề tài trong năm 2025, tăng 50% so với năm 2024; 426 nhiệm vụ/đề tài được phê duyệt, tăng 70%; kinh phí cấp cho các nhiệm vụ mở mới đạt 738 tỷ đồng, tăng 130% so với năm 2024. Bên cạnh đó, 49,30% trị giá hàng hóa xuất khẩu năm 2025 là hàng hóa công nghệ cao và cả nước đã có 6 khu công nghệ cao được thành lập.

Hoàng Hiệp

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/chuyen-doi-so-va-ai-la-hai-dieu-kien-tien-quyet-de-quan-ly-va-chap-nhan-rui-ro-2477883.html