Chuyên gia đề xuất giải pháp cải thiện không khí ở Hà Nội

15 giờ trướcBài gốc

Ô nhiễm nghiêm trọng nhất là bụi mịn PM2.5

Theo Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia, ô nhiễm không khí tại Hà Nội cũng như các tỉnh miền Bắc chủ yếu là ô nhiễm bụi PM2.5 - loại bụi được coi là "sát thủ vô hình" khi có thể đi sâu vào phổi, gây ra nhiều bệnh về hô hấp, tim mạch, đặc biệt là với đối tượng người già, trẻ em. Theo đó ở Hà Nội, chỉ số bụi mịn PM2.5 trung bình thường xuyên vượt quy chuẩn cho phép từ 1,5 - 2 lần trong nhiều ngày.

Theo thống kê năm 2023, số ngày có chất lượng không khí tốt chỉ chiếm 15%, trong khi đó mức trung bình đạt 50%, còn lại 34% thuộc nhóm kém và xấu. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2022, mỗi năm có khoảng 5.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến bụi mịn PM2.5, kéo theo chi phí y tế và phúc lợi xã hội chiếm đến 7,74%.

Hà Nội cần làm nhiều giải pháp để cải thiện chất lượng không khí.

Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho thấy, 56,1% ô nhiễm không khí tại Hà Nội đến từ khoảng 7 triệu xe máy chưa được kiểm soát khí thải, 800.000 ô tô chạy bằng xăng dầu, cùng với bụi đường do ma sát từ lốp xe. Ngoài ra, nguồn phát thải từ công nghiệp cũng chiếm tỷ lệ đáng kể (22,2%), tập trung ở các khu công nghiệp, làng nghề và cơ sở sản xuất sử dụng than nhưng chưa có thiết bị xử lý khí thải đạt chuẩn.

Cơ quan chức năng của thành phố Hà Nội đã chỉ ra 5 nguồn chính gây ô nhiễm không khí gồm: Phương tiện giao thông đường bộ (cả bụi đường), công nghiệp, dân sinh, đốt sinh khối và nông nghiệp. Nguồn phát thải lớn nhất là hoạt động giao thông trên địa bàn thành phố.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên nhân chính đến từ khí thải giao thông, hoạt động xây dựng và đốt rác tự phát. Để cải thiện chất lượng không khí, ông cho rằng Hà Nội cần mạnh tay hơn trong việc kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Đặc biệt là giải pháp về chuyển đổi số để chuyển đổi xanh trong giai đoạn 2025 – 2030; tiếp cận đa ngành; quản lý chất thải sinh hoạt; liên kết vùng… Trong đó, TP cần coi quản lý chất lượng không khí của Hà Nội là ưu tiên hàng đầu, đưa chỉ tiêu chất lượng không khí vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm.

Đề cập tới một số giải pháp cấp bách, ông Hoàng Dương Tùng cho biết, cần thực hiện kiểm tra khí thải xe máy lưu thông trong khu vực nội thành; hỗ trợ tài chính đẩy nhanh lộ trình giao thông xanh; đến năm 2030 chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang xe buýt điện (nhanh hơn 5 năm so với kế hoạch); thắt chặt hơn một số quy chuẩn phát thải công nghiệp đối với các cơ sở ở Hà Nội và vùng Thủ đô...

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng cần ưu tiên xây dựng hạ tầng số như cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin các nguồn phát thải; cần có dữ liệu chung để xác định loại phát thải và khối lượng phát thải của từng ngành cụ thể, qua đó có giải pháp phù hợp; hoàn thiện các trạm quan trắc không khí trong nội thành và một số huyện; tận dụng lợi thế về đội ngũ chuyên gia; thí điểm các cơ chế phù hợp để huy động tối đa các chuyên gia, nhà khoa học trên địa bàn; tham gia nghiên cứu, xác định tiêu chuẩn kỹ thuật, tham gia soạn thảo chính sách và đề xuất các giải pháp phù hợp...

Cần có tổng công trình sư về cải thiện chất lượng không khí Thủ đô

Theo PGS.TS Hoàng Anh Lê, Trưởng Bộ môn Quản lý môi trường, Khoa Môi Trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, ô nhiễm không khí trên địa bàn Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung có tính quy luật theo mùa (từ khoảng tháng 10 - 11 của năm trước, kéo dài tới tháng 4 năm sau) và tập trung chủ yếu tại một số điểm có mật độ giao thông và tập trung nhiều cơ sở sản xuất. Trong ngày, mức độ ô nhiễm cũng dao động, tập trung vào 6 - 8h sáng và 17 - 19h chiều.

Nguyên nhân tập trung vào các nhóm nguồn thải chủ đạo từ hoạt động giao thông vận tải, hoạt động xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp, hoạt động đốt mỏ, các hoạt động dân sinh, sử dụng bếp than tổ ong trong sinh hoạt, kinh doanh, các yếu tố điều kiện khí hậu, thời tiết.

Thời gian tới, sức ép đối với môi trường Hà Nội là rất lớn, do dân số tăng và phát triển kinh tế xã hội làm tăng lượng thải, làm tăng nguy cơ suy thoái đô thị. Do đó, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, cần đưa chỉ tiêu chất lượng không khí, bảo vệ môi trường vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm của Thành phố, chuyển đổi sang giao thông xanh, áp dụng triệt để cơ chế "ai gây ô nhiễm người đó trả tiền", hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường, tăng cường biện pháp cưỡng chế đối với các cơ sở gây ô nhiễm như thí điểm bổ sung hình phạt các cơ sở gây ô nhiễm tăng lũy tiến theo ngày để tăng tính răn đe, cùng với đó là nâng cao nhận thức của xã hội…

Để ứng phó với vấn đề ô nhiễm không khí ở Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung, PGS.TS Hoàng Anh Lê cho rằng, các cấp các ngành cần quản lý môi trường bằng nhiều công cụ khác nhau cũng như cần tổng công trình sư về quản lý, duy trì và nâng cao chất lượng không khí. Xây dựng lộ trình đồng bộ trước khi ban hành chính sách, chương trình, giải pháp, đồng thời khi thực hiện phải quyết liệt, có kiểm soát, có hiệu quả. Bên cạnh đó, cần kiểm kê khí thải, phân vùng ô nhiễm, lập kế hoạch quản lý chất lượng không khí trên địa bàn thành phố Hà Nội nói riêng cũng như các tỉnh, thành phố trên cả nước nói chung.

Song song với đó, cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức, trách nhiệm tới mọi tầng lớp nhân dân, đồng thời, chủ động phối hợp với các hội, đoàn thể... nhằm tạo sức mạnh tổng hợp bảo vệ môi trường không khí trên địa bàn Thủ đô.

Theo GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, hệ thống quan trắc không khí tại Hà Nội hiện còn hạn chế, khiến việc đánh giá chất lượng môi trường gặp nhiều khó khăn. Ông nhấn mạnh, để nâng cao hiệu quả giám sát, TP cần đồng bộ hóa hệ thống quan trắc, xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích, dự báo chất lượng không khí.

Bên cạnh đó, việc đầu tư công nghệ xử lý môi trường, mở rộng quy mô hệ thống tái sử dụng chất thải và nước thải cũng là giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu ô nhiễm. Chuyên gia này khẳng định, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẵn sàng chuyển giao các công nghệ môi trường tiên tiến. Viện cũng mong muốn Hà Nội tạo điều kiện để các nhà khoa học thử nghiệm, triển khai các nghiên cứu và giải pháp đã được kiểm chứng vào thực tế. Đồng thời, Viện cũng sẵn sàng đóng vai trò kết nối, hợp tác với các chuyên gia, nhà khoa học và tổ chức khoa học – công nghệ quốc tế nhằm tìm kiếm các giải pháp hiệu quả, góp phần giải quyết những vấn đề môi trường cấp bách của Thủ đô.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/chuyen-gia-de-xuat-giai-phap-cai-thien-khong-khi-o-ha-noi-169250320160739902.htm