Dự án cộng đồng "Về nhà ăn cơm – dưỡng lành từ gốc" vừa được ra mắt ngày Chủ nhật (24.8) tại Hà Nội với sự tham gia của gần 200 chị em nội trợ và thành viên gia đình.
Tại sự kiện, các chị em được gặp gỡ, trao đổi với các nhà khoa học, chuyên gia dinh dưỡng GS.Phan Văn Trường (người sáng lập hệ sinh thái Cấy Nền), PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung, Master Chef Tuấn Hải, Chef Hải Anh… về văn hóa Việt, về bữa cơm gia đình, làm sao tạo nên một bữa cơm dưỡng lành, bảo vệ sức khỏe, tại sao ăn đủ mà vẫn bệnh…
Master Chef Tuấn Hải cho rằng mâm cơm không chỉ là bữa ăn đơn thuần mà còn là thể hiện tình cảm, sự gắn kết
Theo Master Chef Tuấn Hải, chương trình "Về nhà ăn cơm" nhấn mạnh giá trị của bữa ăn gia đình, vượt ra ngoài khái niệm ẩm thực đơn thuần để trở thành biểu tượng của sự quan tâm, tâm huyết và gắn kết của người nội trợ.
Điểm khác biệt cốt lõi giữa ăn ngoài hàng và bữa cơm nhà nằm ở "độ chất" và "độ tâm huyết". Để nấu một món ăn đúng nghĩa cho người thân, người nấu không chỉ đầu tư nguyên liệu chất lượng mà còn đặt cả tình cảm và sự chăm chút của mình vào đó.
Ví dụ mà ông đưa ra là, một nồi phở nhà nấu được ninh từ cả con gà hoặc nhiều ký xương, tạo ra chất lượng và hương vị mà các món ăn thương mại khó sánh bằng do áp lực về giá thành.
Bữa cơm gia đình còn là biểu tượng của sự tin tưởng và tình yêu thương, khi người ăn hoàn toàn an tâm về chất lượng và an toàn thực phẩm của món ăn. Nó tạo ra không khí quây quần, gần gũi giữa các thành viên.
Bên cạnh yếu tố tình cảm, chương trình còn đề cao tầm quan trọng của sự cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn gia đình. Việc ăn uống không chỉ để thể hiện tình thương mà còn cần khoa học để đảm bảo sức khỏe.
Chef Dương Thị Hải Anh chia sẻ về mâm cơm Việt cân bằng
Chef Dương Thị Hải Anh – đầu bếp dinh dưỡng, y sĩ Y học cổ truyền với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ẩm thực và giáo dục cộng đồng về dinh dưỡng tự nhiên đã chia sẻ rằng, trong nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình trẻ và bạn trẻ quen với việc ăn vội, ăn ngoài, ăn nhanh, ăn đêm hoặc ăn lệch, thậm chí bỏ bữa.
Trong khi đó, ở gia đình có không ít bữa ăn chỉ giúp "no bụng" nhưng lại là những "bữa ăn rỗng" dinh dưỡng, thiếu vi chất thiết yếu, dẫn tới tình trạng rối loạn sức khỏe và bệnh tật ngày càng trẻ hóa.
Bổ sung về bữa ăn thiếu dinh dưỡng, PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Mặt Trời, nguyên trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết, mô hình bệnh tật hiện nay đã thay đổi, nhiều căn bệnh "già hóa" đang trẻ hóa. Tỉ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tăng nhanh, thậm chí nhiều em nhỏ mắc mỡ máu, gút, tiểu đường. Một nguyên nhân quan trọng đến từ chế độ ăn lệch lạc, xa rời mâm cơm truyền thống.
Đối với người trưởng thành, nhiều gia đình cùng tổ chức bữa tối, nhưng nhiều người lại không ăn tinh bột, chỉ ăn rau và đạm (thịt, cá…), nếu tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến chuyển hóa của cơ thể, có thể gây bệnh gan nhiễm mỡ, đái tháo đường, hạ đường huyết…
PGS.TS.BS Bùi Thị Hồng Nhung cảnh báo về các chế độ ăn ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài
"Cơm là thức ăn nền tảng của người Việt. Loại bỏ cơm, chạy theo chế độ kiêng khem cực đoan có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Ngay cả bệnh nhân sau phẫu thuật, cơ thể cũng cần cơm gạo để khởi động hệ tiêu hóa và tăng sức đề kháng.
Có rất nhiều người bị đái tháo đường, có những cơn hạ đường huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu như không ăn cơm. Hoặc người già cũng có thể hạ đường huyết vào đêm, cả người trẻ cũng vậy nếu không ăn cơm…" – PGS.TS.BS Bùi Thị Nhung cho biết.
Cũng theo bác sĩ Nhung, việc ăn kiêng là cần được cá thể hóa tùy thuộc từng người, được bác sĩ chỉ định. Không nên học hoặc theo trào lưu để áp dụng vào bản thân, vì mỗi người có một đặc tính cơ thể khác nhau, nếu việc ăn kiêng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe.
“Cần cảnh giác với các chế độ ăn kiêng khắc nghiệt, các phương pháp như low-carb, nhịn ăn gián đoạn 16 - 8, hay detox bằng nước quả có thể hiệu quả với một số người nhưng lại tiềm ẩn rủi ro cho người khác.
Ví dụ, người có ngưỡng tiểu đường không nên áp dụng nhịn ăn gián đoạn 16 - 8, người bị mỡ máu cao không nên detox bằng nước quả. Việc áp dụng sai cách có thể gây hại cho gan, thận”, Trưởng Khoa Dinh dưỡng chia sẻ.
Các gia đình được trải nghiệm mâm cơm đầy đủ chất dinh dưỡng
Hiện nay, các chương trình như "Bữa ăn học đường" hay "Vì tầm vóc Việt" đều xây dựng thực đơn dựa trên mô hình bữa ăn gia đình truyền thống.
Các trường học, kể cả trường quốc tế, cần đảm bảo trẻ được ăn những món ăn quen thuộc như cơm, rau luộc, rau xào, canh cua, canh ngao... thay vì các loại thức ăn nhanh như gà rán. Điều này không chỉ cung cấp dinh dưỡng cân bằng mà còn giúp hình thành thói quen ăn uống lành mạnh và giữ gìn văn hóa ẩm thực dân tộc.
Tại tọa đàm, các chuyên gia nhấn mạnh, xây dựng một thói quen ăn uống khoa học là hành trang sức khỏe cho cả cuộc đời. Bữa cơm nhà không chỉ là nơi cung cấp dinh dưỡng mà còn là sợi dây gắn kết gia đình và là cách tốt nhất để bảo tồn những giá trị ẩm thực truyền thống, nền tảng cho một thế hệ người Việt khỏe mạnh.
Tuy nhiên, để thu hút các thành viên, đặc biệt thế hệ trẻ trở về với bữa cơm gia đình, cần phải có sự kết hợp giữa ẩm thực truyền thống và hiện đại, bữa ăn đầy chất dinh dưỡng, nhiều màu sắc từ món khai vị, món mặn, món canh, rau…
Từ đó tạo nên mâm cơm gia đình vừa ấm cúng, vừa "đúng nghĩa gia đình", vừa trọn vẹn tình yêu thương, vừa cân bằng và phù hợp để bảo vệ sức khỏe cho những người thân yêu.
THẢO LAM