Tại hội thảo “Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong trường học” diễn ra mới đây, nhiều chuyên gia, nhà quản lý giáo dục, nghệ sĩ đã chỉ ra “điểm nghẽn” và đề xuất giải pháp thiết thực để đưa nghệ thuật trở thành nền tảng quan trọng trong quá trình phát triển năng lực toàn diện của học sinh.
Nhiều khó khăn bủa vây môn Âm nhạc trong trường phổ thông
TS Phạm Tuấn Anh, Phó Cụ trưởng Cục Nhà giáo & Cán bộ Quản lý giáo dục, Bộ GD-ĐT cho hay hiện nay, việc giáo dục âm nhạc trong trường học gặp nhiều khó khăn do đội ngũ giáo viên âm nhạc, nghệ thuật vừa thiếu, vừa yếu.
Đặc biệt, sau khi áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tại nhiều địa phương, giáo viên nghệ thuật bậc THPT gần như không có; còn ở bậc tiểu học, THCS cũng rất thiếu.
Bên cạnh đó, trang thiết bị, cơ sở vật chất, phòng học chuyên biệt cũng thiếu. “Các môn nghệ thuật muốn dạy tốt, học tốt cần có nhạc cụ. Nhưng với các trường, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, vấn đề này còn rất khó khăn”, ông Tuấn Anh nói.
Trong khi đó, nhận thức của xã hội, đặc biệt phụ huynh vẫn coi môn này là phụ, không dùng thi đại học nên ít quan tâm. Những điều này gây cản trở cho việc dạy môn nghệ thuật trong trường phổ thông.
Các môn nghệ thuật muốn dạy tốt, học tốt cần phải có nhạc cụ. Ảnh: Thúy Nga
Trước thực trạng trên, TS Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ giáo dục phổ thông cho hay gần đây, Bộ GD-ĐT đã “siết chặt” việc quản lý dạy thêm, học thêm, dạy nhồi nhét kiến thức để tạo ra khoảng trống giúp học sinh có thời gian tìm hiểu sở trường, tham gia hoạt động nghệ thuật.
Ông cho rằng muốn nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc, cần thay đổi cách tổ chức dạy học theo hướng trải nghiệm, mời nghệ sĩ tham gia vào hoạt động giáo dục.
“Các em cần được ‘nhúng mình’ vào môi trường nghệ thuật để thể hiện năng khiếu, sở trường, biến kiến thức thành năng lực riêng”, TS Tài nhấn mạnh.
Nếu được tổ chức tốt, theo ông, các chương trình nghệ thuật trong trường sẽ giúp phát hiện tài năng ngành nghệ thuật từ sớm và tạo ra những thế hệ học sinh phát triển toàn diện hơn.
Mời ca sĩ về dạy cho học sinh
Là lãnh đạo ngôi trường tiên phong đưa giáo dục âm nhạc - nghệ thuật vào chương trình học kể từ năm 2010, thầy Đàm Tiến Nam, Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội) cho hay ban đầu, nhà trường cũng gặp khó khăn như thiếu nhạc cụ, sân khấu chuyên nghiệp và phòng tập tiêu chuẩn. Đội ngũ giáo viên chỉ có 2-3 thầy cô, chủ yếu dạy hát, nhạc lý cơ bản.
Tuy nhiên, trường đã đặt mục tiêu: học sinh tiểu học phải biết sử dụng một nhạc cụ, làm quen với tiết tấu, xướng âm, cảm thụ; học sinh THCS cần đạt mức thành thạo, có thể hòa tấu, hợp xướng, trình diễn; học sinh THPT biết sáng tạo nghệ thuật, lập band nhạc, biểu diễn kỹ thuật, tham gia các dự án nghệ thuật lớn.
Để đạt mục tiêu, trường chủ trương tuyển dụng giáo viên là các thầy cô, nghệ sĩ tốt nghiệp bài bản từ học viện nghệ thuật, có kinh nghiệm biểu diễn, có tư duy sư phạm hiện đại. Trường tạo điều kiện cho giáo viên thỉnh giảng là các nghệ sĩ chuyên nghiệp tham gia giảng dạy, trao đổi, truyền cảm hứng.
Ngoài ra, trường đầu tư mua sắm nhạc cụ, xây dựng phòng học chuyên biệt, hệ thống âm thanh ánh sáng sân khấu chuyên nghiệp… Nhờ đó, học sinh được học trong môi trường bán chuyên nghiệp, được thầy cô kèm cặp như cố vấn nghệ thuật, được tiếp xúc với nghệ sĩ - chuyên gia và tham gia các dự án thực hành giống như sinh viên trường nghệ thuật.
“Học sinh được lựa chọn học các nhạc cụ như piano, guitar, trống, đàn tranh, đàn nguyệt, đàn bầu, violin; học âm nhạc truyền thống, âm nhạc hiện đại, công nghệ và sản xuất âm nhạc 4.0… Rất nhiều em đã phát hiện, khẳng định và phát triển tài năng của mình. Không ít em đã thi đỗ vào Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương…”, thầy Đàm Tiến Nam chia sẻ.
Huy động nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên... tham gia hoạt động giáo dục. Ảnh: Thúy Nga
Là nghệ sĩ từng đến một số trường để giảng dạy, ThS. NSƯT Nguyễn Thị Lệ Giang, giảng viên khoa Âm nhạc truyền thống, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, nhận thấy học sinh rất thích thú khi tiếp cận với âm nhạc bài bản, chuyên nghiệp.
Bà cho rằng nhà trường cần đầu tư phòng học cách âm, trang thiết bị chuyên nghiệp; đồng thời nghệ sĩ nên thường xuyên phối hợp, tập huấn để giáo viên nâng cao chuyên môn và truyền cảm hứng cho học sinh.
Thúy Nga