Học sinh tham gia kỳ thi Tuyển sinh lớp 10 tại TPHCM năm học 2024 - 2025. Ảnh: Hà An.
Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục - đào tạo đã đề ra chủ trương xây dựng một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 sẽ cung cấp miễn phí cho tất cả học sinh.
Ủng hộ chủ trương này, TS Nguyễn Văn Khả - chuyên gia giáo dục tại TPHCM nhận định rằng việc thống nhất một bộ sách giáo khoa sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho giáo viên, học sinh và phụ huynh.
Theo TS Khả, việc chỉ sử dụng một bộ sách giáo khoa giúp giáo viên nắm chắc và sâu kiến thức cần truyền đạt. Các tài liệu giảng dạy hàng năm chỉ cần điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, không phải xây dựng lại từ đầu, từ đó tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức.
Với học sinh và phụ huynh, lợi ích đầu tiên là khả năng tái sử dụng sách giáo khoa từ năm trước, góp phần giảm lãng phí. Nếu có nhu cầu mua mới, phụ huynh cũng có thể dễ dàng tìm mua tại các hiệu sách. “Việc phụ huynh hướng dẫn và hỗ trợ học sinh tự học tại nhà cũng thuận lợi hơn vì chỉ cần tập trung vào một bộ sách duy nhất,” TS Khả chia sẻ.
Học sinh Trường THPT Thanh Đa (TPHCM) một một tiết học. Ảnh: Lê Nam
Tuy nhiên, TS Nguyễn Văn Khả cho rằng việc chuyển đổi từ nhiều bộ sách giáo khoa hiện hành sang một bộ thống nhất là thách thức lớn, đòi hỏi nguồn lực đáng kể để thực hiện. Ông kiến nghị Bộ GD&ĐT cùng các cơ quan quản lý cần giải quyết 5 vấn đề trọng tâm.
Thứ nhất, xây dựng lộ trình rõ ràng, công khai. Bộ GD&ĐT cần công bố lộ trình cụ thể để đảm bảo khi sách mới hoàn thiện, sách cũ đã in được sử dụng hết, tránh gây lãng phí.
Thứ hai, minh bạch trong lựa chọn nhóm tác giả. Việc tuyển chọn nhóm biên soạn sách cần được thực hiện công khai, minh bạch, có thể thông qua hình thức đấu thầu nhằm nâng cao chất lượng bộ sách và đảm bảo quyền lợi cho học sinh.
Thứ ba, nâng cao chất lượng kiểm định. Đội ngũ kiểm định sách cần được cơ quan quản lý rà soát kỹ lưỡng. Những người tham gia phải có trình độ chuyên môn cao, am hiểu sâu sắc về học sinh và nền giáo dục Việt Nam.
Thứ tư, kiểm duyệt nội dung chặt chẽ. Nội dung sách giáo khoa cần được kiểm duyệt nghiêm ngặt trước khi đưa vào sử dụng để hạn chế tối đa sai sót.
Thứ năm, tập huấn giáo viên trước khi triển khai. Giáo viên cần được đào tạo, tập huấn đầy đủ để sử dụng hiệu quả bộ sách giáo khoa mới trong giảng dạy.
Theo chuyên gia, việc thống nhất một bộ sách giáo khoa sẽ tiết kiệm nhiều chi phí, mang lại lợi ích cho học sinh, nhà trường. Ảnh minh họa: Lê Nam
Cũng theo TS Nguyễn Văn Khả, chủ trương miễn phí sách giáo khoa cho học sinh các cấp là một chính sách nhân văn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục. Đây là việc làm thiết thực, giúp người dân giảm bớt gánh nặng chi phí trong quá trình học tập của con em.
Tuy nhiên, TS Khả cũng bày tỏ lo ngại về nguy cơ lãng phí nếu không có biện pháp quản lý phù hợp.
Trước đây, trong cùng một gia đình, nếu sách giáo khoa còn sử dụng được, anh chị có thể để lại cho em học, từ đó hình thành tâm lý giữ gìn sách vở, bảo quản sách đẹp. Nhưng khi sách được phát miễn phí, nhiều học sinh sẽ có tâm lý không còn trân trọng, nâng niu sách như trước đây.
Vì vậy, cần xây dựng các phương án khuyến khích, nâng cao ý thức tự giác của người dân trong việc sử dụng và bảo quản sách giáo khoa. Đây là yếu tố quan trọng để thực hiện đúng tinh thần của chủ trương, đồng thời phát huy tối đa giá trị nhân văn của chính sách.
Hà An