Kinh tế thế giới bước vào kỷ nguyên mới
Theo ông Nguyễn Đức Kiên, thế giới đang ở vào thời điểm có nhiều biến động khó lường cả về chính trị và kinh tế. Chưa khi nào các dự báo về kinh tế vĩ mô toàn cầu lại trở nên khó khăn như hiện nay. Ông nhận định: “Chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên mới của kinh tế thế giới”.
Từ sau Thế chiến thứ hai, lịch sử kinh tế thế giới đã trải qua nhiều giai đoạn chuyển mình sâu sắc – từ tái thiết sau chiến tranh, cuộc thi đua công nghệ giữa các siêu cường, đến giai đoạn toàn cầu hóa mạnh mẽ dưới sự dẫn dắt của các định chế đa phương như WTO. Tuy nhiên, bước sang thập kỷ thứ ba của thế kỷ XXI, xu thế đa phương dần suy yếu, đặc biệt sau chính sách rút lui khỏi các thể chế quốc tế của Mỹ. “Mô hình phát triển của kinh tế thế giới đang quay trở lại với nguyên lý ‘lợi ích quốc gia, dân tộc trên hết’”, ông Kiên nhận định.
Đáng chú ý, ông Kiên chỉ ra một điểm khác biệt lớn so với thập niên 1980 – thời kỳ Mỹ đối mặt khủng hoảng kinh tế sâu sắc và thâm hụt thương mại lớn: “Lần này, đối thủ cạnh tranh của Mỹ không còn là Nhật Bản hay EU, mà là một thực thể kinh tế khổng lồ khác, đủ sức đấu tay đôi để bảo vệ lợi ích quốc gia của họ”.
Nguyễn Đức Kiên – nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng
Việt Nam vươn mình, trọng trách lớn đặt lên vai doanh nghiệp
Trong bối cảnh quốc tế đầy biến động, theo ông Kiên, Việt Nam đang đặt ra hai mục tiêu chiến lược: trở thành nước công nghiệp có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng) và trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 (100 năm thành lập nước). Để đạt được những mục tiêu đầy tham vọng này, ông Kiên nhấn mạnh, cả hệ thống chính trị – hành chính đã và đang cải cách mạnh mẽ, từ bộ máy quản trị đến hệ thống luật pháp.
Nhưng chính trong giai đoạn then chốt này, trách nhiệm lại được chuyển giao rõ rệt sang khu vực doanh nghiệp – trụ cột của nền kinh tế, gồm ba thành phần: kinh tế nhà nước, đầu tư nước ngoài (FDI) và kinh tế tư nhân. “Từ năm 2017, đã có hàng loạt nghị quyết như 10, 11, 12, và gần đây là Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường”, ông Kiên nói.
Báo chí: Không thể tách rời doanh nghiệp
Ông Nguyễn Đức Kiên đưa ra một thông điệp mạnh mẽ và trực diện: “Báo chí không thể tách khỏi doanh nghiệp nữa”.
Theo ông Kiên, trong thời đại mà báo in, báo điện tử và mạng xã hội cạnh tranh gay gắt, sự tồn tại và phát triển của báo chí đòi hỏi phải có sự chuyển mình để không chỉ đưa tin, mà còn tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước cùng với doanh nghiệp. “Chúng tôi mong báo chí không chỉ là người đồng hành, mà là một phần trong cấu trúc phát triển của doanh nghiệp”, ông Kiên nói.
Bên cạnh đó, ông Kiên cũng nhấn mạnh vai trò nhân văn của báo chí trong xử lý các vấn đề xã hội: “Báo chí trước các vấn đề cần được nhìn nhận bằng lăng kính nhân văn", vị chuyên gia này nói.
Dẫn chứng từ vụ việc đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Xuân bị chỉ trích sai lệch trên mạng xã hội vì phát biểu về mức xử phạt giao thông, ông Kiên đặt câu hỏi: “Tại sao không có ai đứng ra bảo vệ đại biểu khi bà ấy nói đúng luật?”.
Theo ông Kiên, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, doanh nghiệp Việt không chỉ phải đối mặt với sức ép từ nhau mà còn từ các doanh nghiệp FDI và các đối thủ trong khu vực. Do đó, hơn lúc nào hết, cần có sự đồng hành, hỗ trợ từ các cơ quan truyền thông thay vì tạo thêm rào cản cho doanh nghiệp.
“Quan điểm của chúng tôi là nếu không thể hỗ trợ doanh nghiệp thì cũng xin đừng làm khó họ. Hãy để doanh nghiệp được yên tâm làm ăn, đừng ‘chèn bánh xe’ khi họ đang trên đường tiến về phía trước”, ông Kiên nhấn mạnh.
Ông dẫn ví dụ cụ thể liên quan đến vụ đấu thầu một dự án tại Bình Phước. Một số cơ quan báo chí đã phản ánh rằng tổ trưởng tổ chấm thầu không có giấy phép hợp lệ. Tuy nhiên, sau đó doanh nghiệp đã cung cấp giấy tờ chứng minh giấy phép vẫn còn hiệu lực nhờ được gia hạn bởi cơ quan chức năng. Dù vậy, không có tờ báo nào đăng tải lại thông tin này, khiến vụ việc rơi vào im lặng và doanh nghiệp bị ảnh hưởng không đáng có.
Theo ông Kiên, báo chí cần nhìn nhận vai trò đồng hành cùng doanh nghiệp, không chỉ đưa tin mà còn cần bảo vệ doanh nghiệp trước những biến động xã hội, nhất là trong bối cảnh môi trường kinh doanh đầy thách thức hiện nay.
Chia sẻ thêm từ kinh nghiệm quản lý vĩ mô, ông Kiên dẫn chứng: trước đây, theo Bộ luật Hình sự năm 1991, hành vi trộm cước viễn thông từng bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, khi công nghệ VoIP (thoại trên nền Internet) phát triển, cước viễn thông giảm mạnh và hành vi gọi điện qua Internet không còn bị coi là vi phạm nữa.
“Từ một hành vi từng bị hình sự hóa, qua thời gian và nhờ đổi mới công nghệ, lại trở thành hợp pháp, thậm chí là động lực cho phát triển. Điều đó cho thấy, nếu không có góc nhìn toàn diện và phù hợp với xu thế, chúng ta sẽ dễ gạt bỏ những yếu tố có thể nuôi dưỡng tăng trưởng”, ông Kiên nói và bày tỏ mong muốn báo chí sẽ tiếp tục là người bạn đồng hành tích cực với cộng đồng doanh nghiệp.
Nhóm phóng viên