Chuyên gia Mỹ: Bom nhiệt áp của Nga là ác mộng với Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Nga đẩy mạnh sản xuất loại bom nhiệt áp đáng sợ.

Theo chuyên gia Brandon J. Weichert trên trang The National Interest trong bài viết "Why Russia’s ODAB-1500UMPK Thermobaric Bombs Are a True Nightmare for Ukraine", ODAB-1500UMPK nổi bật với sức công phá khủng khiếp.

Giống các loại bom nhiệt áp khác, sức sát thương của nó đến từ cơ chế nổ nhiên liệu-không khí. Với trọng lượng 1,5 tấn, loại bom này kết hợp công nghệ bom từ thời Liên Xô với hệ thống dẫn đường hiện đại, cho phép quân đội Nga tấn công các vị trí kiên cố của Ukraine từ khoảng cách an toàn.

Cơ chế hoạt động của bom nhiệt áp

ODAB là viết tắt trong tiếng Nga của cụm từ “Bom hàng không nổ thể tích”. Khác với bom nổ mạnh thông thường như FAB-1500, ODAB-1500UMPK tạo ra một vụ nổ thể tích, hút oxy từ không khí để duy trì sóng xung kích kéo dài. Điều này khiến loại bom đặc biệt hiệu quả trước hệ thống hầm hào, boong-ke – vốn tràn ngập tại các chiến tuyến đẫm máu của Ukraine.

Khi kích nổ, bom không sát thương bằng mảnh văng hay sóng chấn động thông thường, mà bằng sức nóng khủng khiếp và sóng áp suất. Ngay cả những công sự kiên cố cũng khó chống chịu bởi thiết kế của chúng luôn có khe thoát khí – nơi sóng nhiệt áp có thể len vào.

Phần hậu tố “UMPK” có nghĩa là “Mô-đun lượn và hiệu chỉnh đa năng”, được Nga phát triển năm 2023. Bộ kit này biến bom “vô tri” thành vũ khí dẫn đường chính xác, nhờ cánh lượn, hệ thống định vị (quán tính và vệ tinh GLONASS) cùng bộ ổn định. Sau khi được thả từ độ cao lớn, bom có thể lượn tới 60 km để đánh trúng mục tiêu, giúp máy bay Nga không cần xâm nhập vùng phòng không dày đặc của Ukraine.

ODAB-1500UMPK nặng khoảng 1,5 tấn, mang đầu đạn nhiệt áp chứa nhiên liệu lỏng như ethylene oxide hoặc propylene oxide. Khi tiếp cận mục tiêu, bom bung cánh, được điều hướng theo tọa độ định sẵn; ở độ cao khoảng 50 mét, bom bung dù để chỉnh phương thẳng đứng, rồi phát nổ ở độ cao 7–15 mét nhằm tối ưu hóa việc khuếch tán nhiên liệu.

Kết quả là một quả cầu lửa cao tới 60 mét, sóng xung kích đủ san phẳng cả tòa nhà nhiều tầng hoặc làm sập đường hầm, gây tổn thương nội tạng nghiêm trọng cho những người còn sống sót. Với bán kính hủy diệt 100–200 mét (có thể xa hơn trong không gian hẹp), ODAB-1500UMPK đặc biệt phù hợp với kiểu chiến tranh đô thị ở Ukraine.

Nga tăng tốc sản xuất UMPK

Để đáp ứng nhu cầu, các nhà máy Nga hoạt động 24/7, biến kho bom cũ thành vũ khí dẫn đường hiện đại với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với tên lửa. Điều này cho thấy cuộc chiến hiện đại không còn phụ thuộc hoàn toàn vào những vũ khí đắt đỏ, mà nằm ở khả năng thích ứng nhanh chóng và tạo ra hệ thống rẻ nhưng hiệu quả.

Nguồn gốc của dòng ODAB có từ cuối thập niên 1970, khi Liên Xô nghiên cứu dựa trên bom chân không của Mỹ từng dùng ở chiến tranh Đông Dương.

Mẫu ODAB-500 từng được thử nghiệm tại Afghanistan những năm 1980 và chứng tỏ sức mạnh trước các hang động của phiến quân. Sau đó, Nga tiếp tục cải tiến, áp dụng vào hệ thống phóng mặt đất như TOS-1 “Buratino”. Đến năm 2023, trước sức ép từ các hệ thống phòng không phương Tây như Patriot hay IRIS-T, Nga đã chính thức trang bị UMPK để nâng tầm bom nhiệt áp.

Tháng 3.2024, Nga lần đầu sử dụng ODAB-1500UMPK tại vùng Sumy, gây ra đám mây hình nấm khổng lồ. Từ đó, loại bom này liên tục xuất hiện tại các điểm nóng như Kharkiv, Donetsk hay Kupyansk.

Tháng 4, trang ANNA News đưa tin, quân đội Nga đã sử dụng bom nhiệt áp ODAB-1500 tập kích một khu nhà được cho là điểm tập kết của lực lượng Ukraine ở thành phố Volchansk, phía bắc Kharkov.

Một đoạn video về vụ tấn công này chia sẻ trên Telegram cho thấy, bom nhiệt áp ODAB-1500 của Nga đã lao xuống vị trí giữa hai tòa nhà và phát nổ, bao trùm một phần khu vực mục tiêu, đồng thời tạo ra cột khói lớn và sóng xung kích lan rộng ra xung quanh.

Tác động trên chiến trường

Tháng 9.2024, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố một vụ không kích bằng ODAB-1500 khiến 40 binh sĩ Ukraine thiệt mạng.

Hình ảnh từ Donetsk tháng 6.2025 cho thấy loại bom này chính xác và hủy diệt các mục tiêu trong đô thị. Nga đang thả hàng trăm quả bom lượn mỗi tháng, trong đó ODAB-1500UMPK thường được dùng cho các mục tiêu trọng yếu.

Ưu thế mà loại vũ khí này mang lại rất rõ: Tầm xa giúp giảm rủi ro cho phi công, trong khi hiệu ứng nhiệt áp gây sụp đổ công sự, làm suy giảm tinh thần chiến đấu của quân Ukraine. Một số báo cáo cho biết binh sĩ sống sót vẫn bị chấn động não, thậm chí ngạt thở.

Tuy nhiên, bom không phải lúc nào cũng chính xác tuyệt đối. Hệ thống định vị quán tính dễ sai lệch, còn GLONASS có thể bị gây nhiễu. Ukraine đã đẩy chệch một số vụ nổ tới cả chục mét. Dù vậy, họ không thể ngăn chặn hết làn sóng bom đạn Nga liên tục ập đến.

Sự xuất hiện của ODAB-1500UMPK đã làm thay đổi cục diện chiến tranh theo hướng có lợi cho Nga, đồng thời khiến phương Tây phẫn nộ. Tuy nhiên, Nga khẳng định việc sử dụng vẫn hợp pháp theo luật quốc tế, viện dẫn cả tiền lệ Mỹ dùng bom nhiệt áp trong “cuộc chiến chống khủng bố”.

ODAB-1500UMPK là minh chứng điển hình cho cách Nga kết hợp sức mạnh hủy diệt của công nghệ cũ với sự chính xác của công nghệ mới.

Khi chiến sự vẫn tiếp diễn, loại bom này gần như chắc chắn sẽ tiếp tục đóng vai trò then chốt trong chiến lược của Nga, đồng thời khiến thế giới phải tiếp tục tranh luận về loại vũ khí này.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/chuyen-gia-my-bom-nhiet-ap-cua-nga-la-ac-mong-voi-ukraine-237140.html