Chuyên gia Nga đánh giá về lý do Tổng thống Trump bất ngờ chỉ đạo thử hạt nhân

5 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC 2025 ở Hàn Quốc ngày 29/10/2025. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây bất ngờ khi chỉ thị cho Lầu Năm Góc bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân "trên cơ sở bình đẳng" với các quốc gia khác. Tuyên bố này được ông đưa ra trên mạng xã hội Truth Social ngay trước cuộc hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Theo báo Vedomosti (Nga) ngày 31/10, nếu quyết định này được thực hiện, Mỹ sẽ nối lại các cuộc thử nghiệm hạt nhân quân sự sau 33 năm tạm dừng kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và trở thành quốc gia đầu tiên thử nghiệm loại vũ khí này trong thế kỷ 21.

Các giả thuyết về động cơ của Trump

Dmitry Stefanovich, nhà nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Quốc tế tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho rằng tuyên bố của ông Trump có thể là phản ứng hoặc sự hiểu lầm về các cuộc thử nghiệm tên lửa hành trình tầm xa Burevestnik của Nga. Ông Stefanovich nhấn mạnh rằng nếu đúng như vậy, điều này cho thấy cần phải chủ động thông báo rõ ràng hơn cho các quốc gia chủ chốt, cả đối thủ lẫn đối tác, về các cuộc thử nghiệm vũ khí chiến lược.

Trong khi đó, Vasily Kashin, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Toàn diện châu Âu và Quốc tế tại Trường Kinh tế Cao cấp ở Moskva, chỉ ra rằng tuyên bố của ông Trump rất mâu thuẫn và phức tạp khi đề cập đến thử nghiệm "trên cơ sở bình đẳng". Theo ông, Trung Quốc và Nga đã không tiến hành các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân trong nhiều thập kỷ. Thực tế, tất cả các cường quốc hạt nhân hiện nay chỉ tiến hành thử nghiệm các phương tiện mang đầu đạn hạt nhân và các cuộc thử nghiệm dưới mức tới hạn.

Chuyên gia Kashin dẫn chứng vào tháng 5/2024, Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia thuộc Bộ Năng lượng Mỹ đã báo cáo một cuộc thử nghiệm dưới tới hạn tại Nevada để thu thập dữ liệu về phản ứng của các vật liệu được sử dụng trong đầu đạn hạt nhân. Chuyên gia này tin rằng Tổng thống Trump có thể không nắm vững những nguyên tắc cơ bản của kiểm soát vũ khí và lĩnh vực vũ khí chiến lược nói chung. Ông Kashin cũng đề cập đến tâm lý hoang mang trước những phát biểu của Tổng thống Trump, ngay cả trong giới chuyên gia Mỹ.

Chiến thuật đàm phán với Trung Quốc

Bên cạnh đó, ông Kashin không loại trừ khả năng đây có thể là nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm gây áp lực với Trung Quốc trong các cuộc đàm phán tại Hàn Quốc và từ đó nêu vấn đề về kho vũ khí hạt nhân của Bắc Kinh. Mỹ đã phản đối hoạt động của Trung Quốc tại bãi thử hạt nhân Lop Nur và khả năng chuẩn bị cho các vụ thử, mặc dù ba cường quốc hạt nhân thường xuyên đưa ra những cáo buộc như vậy đối với nhau.

Về phần mình, chuyên gia Stefanovich giải thích rằng các vụ nổ hạt nhân thực tế đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bộ và cơ quan của Mỹ, và điều này có thể dẫn đến một loạt các vụ thử nghiệm của các quốc gia khác và làm suy yếu chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân. Ông Kashin cũng nhấn mạnh rằng nếu không có bất kỳ sự chuẩn bị bí mật nào từ trước, Mỹ cần ít nhất 6 tháng để chuẩn bị cơ sở hạ tầng.

Quan điểm từ Hội đồng Liên bang Nga

Theo TASS, Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev cho biết quyết định nối lại các cuộc thử hạt nhân của chính quyền Trump không tuân thủ các cam kết của Mỹ theo Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) và lệnh tạm dừng thử vũ khí hạt nhân.

Ông Kosachev phát biểu trên Telegram rằng Mỹ chưa bao giờ rút khỏi CTBT đã ký kết năm 1996. Ông dẫn chiếu Công ước Vienna năm 1969, theo đó ngay cả khi không phê chuẩn hiệp ước, Mỹ vẫn có nghĩa vụ kiềm chế các hành động làm mất đi mục tiêu và mục đích của hiệp ước. Đồng thời, Mỹ đã ban hành lệnh tạm dừng thử vũ khí hạt nhân vào năm 1992, sau Liên Xô vào năm 1990, và lệnh này vẫn còn hiệu lực.

Tóm lại, quyết định gây tranh cãi của Tổng thống Trump đã tạo ra nhiều câu hỏi về tương lai của kiểm soát vũ khí hạt nhân toàn cầu và có thể mở ra một giai đoạn căng thẳng mới trong quan hệ quốc tế.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/chuyen-gia-nga-danh-gia-ve-ly-do-tong-thong-trump-bat-ngo-chi-dao-thu-hat-nhan-20251101162023091.htm