Mới đây, Sở Nội vụ TP.HCM vừa ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết quy định về việc tổ chức làm thêm giờ từ trên 200 đến 300 giờ trong một năm, áp dụng cho một số ngành nghề và trường hợp đặc thù.
Theo đó, các lĩnh vực được phép huy động lao động làm thêm đến 300 giờ/năm gồm: sản xuất, gia công xuất khẩu hàng dệt may, da giày, điện tử, chế biến nông - lâm - thủy sản; sản xuất và cung cấp điện, viễn thông, lọc dầu, cấp - thoát nước; cung ứng dịch vụ công, dịch vụ y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp.
Ngoài ra, những công việc đòi hỏi lao động kỹ thuật cao hoặc các trường hợp cấp bách do thiên tai, sự cố kỹ thuật, thiếu nguyên liệu… cũng thuộc diện được phép.
Trước đây, Bộ luật Lao động 2019 quy định người lao động chỉ được làm thêm tối đa 200 giờ/năm. Việc mở rộng lên 300 giờ/năm được áp dụng giới hạn cho một số ngành nghề đặc thù, nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất nhưng vẫn đảm bảo sức khỏe, quyền lợi của người lao động.
Trao đổi với PLO, ông Trần Văn Triều, nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn Lao động TP.HCM, nhấn mạnh rằng vấn đề không chỉ nằm ở khung pháp lý mà còn ở cách thực thi tại doanh nghiệp.
“Trong nhiều năm, chúng ta thấy quy định đã rất rõ ràng, doanh nghiệp muốn làm thêm phải có sự đồng ý của người lao động. Nhưng trên thực tế, nhiều công nhân gần như không có quyền từ chối vì lo sợ mất việc hoặc bị cắt giảm thu nhập. Điều này khiến quy định trên giấy chưa được bảo đảm ngoài đời sống” - ông Triều phân tích.
Theo ông Triều, việc Sở Nội vụ ban hành văn bản hướng dẫn lần này có hai điểm tích cực: Thứ nhất, buộc doanh nghiệp phải tuân thủ quy trình minh bạch, nếu không sẽ đối mặt nguy cơ bị xử phạt. Thứ hai, nhắc nhở người lao động về quyền tự quyết của mình, rằng việc tăng ca không thể là mệnh lệnh một chiều.
“Nếu công nhân, người lao động ý thức rõ quyền lợi, họ sẽ có thêm cơ sở để lên tiếng khi bị ép buộc làm quá sức” - ông Triều nói.
Việc tổ chức làm thêm đến 300 giờ/năm phải có sự đồng ý của người lao động về thời gian, địa điểm, công việc. Ảnh: HN
Tổng số giờ làm việc và làm thêm không vượt quá 12 giờ mỗi ngày
Sở Nội vụ lưu ý: Việc tăng ca phải có sự đồng ý của người lao động về thời gian, địa điểm, công việc. Tổng số giờ làm việc và làm thêm không vượt quá 12 giờ mỗi ngày, kể cả ngày nghỉ, lễ, Tết.
Khi bố trí người lao động làm thêm từ trên 200 giờ đến 300 giờ/năm, doanh nghiệp phải gửi thông báo đến Sở Nội vụ nơi tổ chức làm thêm. Nếu trụ sở chính của doanh nghiệp đặt ở nơi khác tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương so với nơi tổ chức làm thêm thì cũng phải thông báo đến Sở Nội vụ nơi đặt trụ sở chính.
Thông báo này phải được gửi chậm nhất trong vòng 15 ngày kể từ khi phát sinh việc làm thêm vượt 200 giờ, theo Mẫu số 02 tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Nghị định 145/2020.
HẢI NHI