Chuyên gia phân tích các nguyên nhân vì sao xe điện khó cháy

3 ngày trướcBài gốc

Theo chuyên gia và người dùng xe điện lâu năm chia sẻ, việc để xảy ra sự cố cháy đối với xe điện là điều không thể.

Trạm sạc “mọc lên như nấm”

Anh Nguyễn Khắc Trung (Chủ Garage Khắc Trung Auto) cho biết mấy năm nay anh có thói quen chỉ sử dụng xe điện mà thôi, dù gia đình có một chiếc xe xăng nhưng cũng chỉ để đó, bất đắc dĩ mới sử dụng đến xe xăng.

Chiếc xe điện của anh Nguyễn Khắc Trung. Ảnh: NVCC

“Trước đây gần khu vực tôi sống chỉ có 4-5 trạm sạc nhưng thời gian gần đây gần 20 trạm sạc. Đặc biệt là hiện nay sạc pin các trụ sạc của VinFast đang được miễn phí nên tôi không phải mất cái gì nhiều”- anh Trung chia sẻ.

Anh Trung cho biết anh có thói quen sáng sớm đi chơi thể thao, trong lúc chơi thể thao thì xe sạc ngay cạnh đó và lúc về lấy xe, rất tiện lợi. Cạnh khu vực sân tập thể thao có nhiều trụ sạc xe điện, lúc 7 giờ sáng thì rất vắng nên anh thoải mái để sạc xe.

“Tôi đã sử dụng xe mấy năm nay rồi và tôi nghĩ các vấn đề về xe điện bị cháy thì cần tìm nguyên nhân. Theo tôi tìm hiểu thì pin lithium của xe điện khó cháy, chứ không như nhiều người nghĩ”- anh Trung khẳng định.

Theo anh Trung, nếu toàn TP cũng có nhiều trụ sạc như những khu vực gần nhà anh, hoặc phát triển thêm nhiều trạm sạc nhượng quyền người thoải mái không cần phải đi tìm kiếm trạm sạc vất vả.

Anh Trung đưa ra ví dụ như thí điểm các trạm sạc ở đường huyền Trân Công Chúa (phường Bến Thành, TP.HCM) có đậu xe thu phí để sạc pin là một mô hình hay. Nếu TP phát triển thêm nhiều mô hình này nữa thì người dân không cần lo lắng đến việc đi kiếm trạm sạc xe điện.

“Xe tôi di chuyển thì chỉ 4km hết 1% pin nên tôi ít khi xe để dưới 20% pin. Đi tỉnh thì tôi thấy nhiều trạm để sạc thì cũng không phải chờ đợi hay bất tiện gì khi sử dụng xe điện”- anh Khắc Trung chia sẻ thêm.

Vì sao nói xe điện khó cháy?

Liên quan đến vấn đề cháy nổ, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cho biết nhiều người trên cộng đồng mạng cho rằng xe điện (EV) gây ô nhiễm môi trường hơn xe xăng dầu trong các yếu tố về sản xuất, vận hành, thải bỏ và nguy cơ cháy nổ.

Chuyên gia phân tích các chuyên nhân vì sao xe điện khó cháy hơn xe xăng dầu. Ảnh: TN

Dưới đây là đánh giá so sánh khách quan giữa 2 loại xe về ô nhiễm và nguy cơ cháy nổ theo các giai đoạn.

Nguy cơ cháy nổ, xe xăng dầu có tỷ lệ cháy cao hơn (1.530 vụ/100.000 xe so với 25 vụ/100.000 xe điện, theo NTSB).

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM

Giai đoạn sản xuất

Xe điện: Sản xuất pin lithium-ion cho xe điện tiêu tốn nhiều năng lượng, tạo ra 74-100 g CO2/km, cao hơn xe xăng dầu (40-60 g CO2/km), theo ICCT (2021). Khai thác lithium, cobalt, nickel gây áp lực lên nguồn nước (2 triệu lít/tấn lithium) và ô nhiễm đất, nước ở các khu vực như Chile hay Congo. Về cháy nổ, quá trình sản xuất pin có nguy cơ thấp, nhưng việc lưu trữ và vận chuyển pin lithium-ion đòi hỏi các biện pháp an toàn nghiêm ngặt do pin có thể bốc cháy nếu bị hư hỏng hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao.

Xe xăng dầu: Sản xuất xe xăng dầu ít phát thải hơn (40-60 g CO2/km), nhưng khai thác và tinh chế dầu mỏ gây ô nhiễm nghiêm trọng, như rò rỉ khí metan và ô nhiễm nước ngầm. Nguy cơ cháy nổ trong sản xuất liên quan đến các nhà máy lọc dầu, nơi xảy ra các vụ cháy lớn (ví dụ, vụ nổ nhà máy lọc dầu ở Indonesia năm 2021). Tuy nhiên, nguy cơ này được kiểm soát chặt chẽ trong môi trường công nghiệp.

Giai đoạn vận hành

Xe điện: Xe điện gần như không phát thải khi sử dụng năng lượng tái tạo (như gió, mặt trời). Theo IEA (2023), ở các quốc gia có lưới điện sạch như Na Uy, phát thải vận hành gần bằng 0 và ngay cả ở các nước phụ thuộc than đá (như Trung Quốc), xe điện giảm 20-30% CO2 so với xe xăng dầu. Về cháy nổ, xe điện có nguy cơ cháy pin lithium-ion, thường do va chạm mạnh, lỗi sản xuất hoặc sạc không đúng cách. Theo National Transportation Safety Board (NTSB, 2023), tỷ lệ cháy xe điện thấp hơn xe xăng dầu (khoảng 25 vụ/100.000 xe so với 1.530 vụ/100.000 xe). Tuy nhiên, khi cháy, pin lithium-ion tạo ra “thermal runaway” (phản ứng nhiệt không kiểm soát), khó dập tắt hơn, thải ra khí độc như hydro florua (HF) và cần thiết bị chữa cháy chuyên dụng.

Xe xăng dầu: Xe xăng dầu thải ra 120-180 g CO2/km và các khí độc như NOx, SOx, gây ô nhiễm không khí và 7 triệu ca tử vong đặc biệt là ung thư phổi mỗi năm, theo WHO. Về cháy nổ, xe xăng dầu có nguy cơ cao hơn do xăng dầu là chất dễ bắt lửa (flash point -43°C, thấp hơn nhiều so với pin lithium-ion). Các vụ cháy thường xảy ra do rò rỉ nhiên liệu, tai nạn giao thông hoặc lỗi hệ thống điện. Cháy xăng dầu dễ dập hơn bằng bọt chữa cháy thông thường, nhưng tạo ra khói đen dày, chứa CO và các hạt bụi mịn (PM2.5), gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, với tiến bộ công nghệ, xe điện vẫn là lựa chọn bền vững và an toàn hơn trong dài hạn. Ảnh: TN

Giai đoạn thải bỏ

Xe điện: Pin lithium-ion sau 8-15 năm sử dụng có nguy cơ ô nhiễm do kim loại nặng (cobalt, nickel) nếu không tái chế đúng cách. Theo BloombergNEF (2024), EU đạt tỷ lệ tái chế pin 60-70%, mục tiêu 95% vào 2030, với các công ty như Redwood Materials tái chế 95% kim loại quý. Về cháy nổ, pin hỏng hoặc bị xử lý sai (ví dụ, chôn lấp không đúng cách) có thể gây cháy hoặc phát nổ khi bị đâm thủng, tiếp xúc nhiệt hoặc nước. Các bãi phế liệu cần hệ thống lưu trữ đặc biệt để giảm nguy cơ này. Ở Việt Nam, hệ thống tái chế pin còn hạn chế, làm tăng rủi ro.

Xe xăng dầu: Thải bỏ xe xăng dầu ít gây ô nhiễm hơn do không có pin phức tạp, nhưng dầu nhớt và hóa chất cần xử lý cẩn thận. Về cháy nổ, nguy cơ thấp hơn ở giai đoạn thải bỏ nhưng các bình chứa xăng dầu cũ hoặc linh kiện nhiên liệu bị rò rỉ vẫn có thể gây cháy nếu không được quản lý tốt.

Xe điện vẫn là lựa chọn bền vững và an toàn hơn trong dài hạn

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, về tác động môi trường, xe điện ít gây ô nhiễm hơn xe xăng dầu qua toàn bộ vòng đời, đặc biệt khi sử dụng năng lượng tái tạo và cải thiện công nghệ tái chế pin. Về cháy nổ, xe xăng dầu có nguy cơ cháy cao hơn trong vận hành do tính dễ bắt lửa của xăng, nhưng cháy xe điện nghiêm trọng hơn do khó dập và khí độc.

Để giảm thiểu rủi ro cháy nổ và ô nhiễm từ xe điện, cần đầu tư vào công nghệ pin an toàn hơn (như pin trạng thái rắn), hệ thống tái chế pin hiệu quả và năng lượng tái tạo. Xe xăng dầu, dù dễ xử lý cháy hơn, lại thua xa về mặt môi trường do phát thải lớn trong vận hành và chuỗi cung ứng dầu mỏ. Với tiến bộ công nghệ, xe điện vẫn là lựa chọn bền vững và an toàn hơn trong dài hạn.

THY NHUNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/chuyen-gia-phan-tich-cac-nguyen-nhan-vi-sao-xe-dien-kho-chay-post864412.html