Dan Ives từ lâu được xem là một trong những người ủng hộ Tesla và lạc quan nhất với cổ phiếu công ty này ở Phố Wall. Với mức giá mục tiêu 500 USD cho cổ phiếu Tesla, Dan Ives có dự báo cao nhất trong số các nhà phân tích được hãng công nghệ và dữ liệu tài chính FactSet theo dõi.
Tuy nhiên hôm 8.7, Dan Ives đã đăng những bình luận chỉ trích hoạt động chính trị của Elon Musk sau khi tỷ phú giàu nhất thế giới tuyên bố cuối tuần qua rằng đang thành lập một đảng chính trị mới gọi là đảng Nước Mỹ, nhằm thách thức các ứng viên đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật chi tiêu mang tên “Đạo luật to và đẹp” (OBBBA) được Tổng thống Donald Trump hậu thuẫn.
Bài đăng trên mạng xã hội X của Dan Ives xuất hiện sau khi cổ phiếu Tesla giảm gần 7% vào hôm 7.7, làm vốn hóa thị trường công ty mất 68 tỉ USD.
Dan Ives kêu gọi hội đồng quản trị Tesla thiết lập một gói lương thưởng mới cho Elon Musk giúp ông đạt quyền biểu quyết 25%, mở đường sáp nhập với xAI, thiết lập nguyên tắc về thời gian tỷ phú này phải dành cho Tesla và giám sát các hoạt động chính trị của ông.
xAI là công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) do Elon Musk sáng lập và điều hành.
Chưa hết, Dan Ives còn công bố một báo cáo dài hơn cùng với các nhà phân tích khác của Wedbush Securities mang tiêu đề “Hội đồng quản trị Tesla phải hành động và thiết lập nguyên tắc cho Musk; Vở kịch truyền hình này phải kết thúc”.
Các nhà phân tích cho rằng việc Elon Musk thành lập đảng Nước Mỹ là “giọt nước tràn ly” trong câu chuyện Tesla, đòi hỏi hội đồng quản trị phải hành động để kiểm soát giám đốc điều hành có tính khí thất thường này.
Tuy vậy, Wedbush Securities vẫn giữ nguyên khuyến nghị “mua” và mục tiêu giá cổ phiếu Tesla.
“Im đi, Dan”, Elon Musk viết trên X, dù đề xuất đầu tiên trong ba khuyến nghị của nhà phân tích nổi tiếng này thực ra sẽ mang lại quyền biểu quyết mà tỷ phú 54 tuổi người Mỹ vẫn mong muốn từ lâu ở Tesla.
Trong email gửi đến hãng tin CNBC, Dan Ives phản hồi: “Elon có quan điểm riêng và tôi hiểu điều đó, nhưng chúng tôi vẫn giữ vững niềm tin rằng đây là hướng đi đúng cho hội đồng quản trị”.
Elon Musk nổi giận vì đề xuất của Dan Ives - Ảnh: Internet
Dan Ives hiện là trưởng bộ phận Nghiên cứu Công nghệ Toàn cầu tại hãng dịch vụ tài chính Wedbush Securities - Ảnh: Internet
Gói lương thưởng khổng lồ năm 2018 của Elon Musk, trị giá khoảng 56 tỉ USD và sau đó còn tăng lên, đã bị tòa án ở bang Delaware (Mỹ) tuyên vô hiệu vào năm ngoái. Thẩm phán Kathaleen McCormick phán quyết rằng các thành viên hội đồng quản trị Tesla thiếu tính độc lập với Elon Musk và đã không đàm phán khách quan với giám đốc điều hành công ty này.
Tesla đang kháng cáo vụ đó lên Tòa án Tối cao bang Delaware và tìm cách xác định gói lương thưởng tiếp theo dành cho Elon Musk.
Một số người ủng hộ Tesla chỉ trích Elon Musk vì can dự vào chính trị
Dan Ives không phải là người duy nhất từng ủng hộ Tesla nhưng nay chỉ trích Elon Musk vì can dự vào chính trị liên tục.
Các nhà phân tích từ công ty tài chính tư nhân William Blair hôm 7.7 đã hạ bậc cổ phiếu Tesla từ mức “mua” xuống “nắm giữ”, viện dẫn kế hoạch và phát ngôn chính trị của Elon Musk cùng với tác động tiêu cực từ OBBBA vừa được Quốc hội Mỹ thông qua. Điều có thể ảnh hưởng tới biên lợi nhuận và doanh số ô tô điện của Tesla.
“Chúng tôi cho rằng các nhà đầu tư đang dần mất kiên nhẫn với những sự phân tâm vào thời điểm Tesla cần Elon Musk tập trung nhất. Việc ông quay lại chính trường chỉ mang lại rủi ro. Chúng tôi mong muốn ông dồn năng lượng đó cho dự án robotaxi vào thời điểm then chốt này”, các nhà phân tích của William Blair viết.
James Fishback, người ủng hộ ông Trump và là Giám đốc điều hành quỹ phòng hộ Azoria Partners, hôm 5.7 cho biết công ty của ông đã hoãn niêm yết quỹ hoán đổi danh mục Azoria Tesla Convexity. Đây là quỹ sẽ đầu tư vào cổ phiếu và quyền chọn của Tesla. James Fishback mở đầu bài đăng trên X bằng câu: “Elon đã đi quá xa”.
“Tôi kêu gọi hội đồng quản trị họp ngay lập tức và yêu cầu Elon làm rõ tham vọng chính trị, đồng thời đánh giá xem liệu điều đó có phù hợp với vai trò CEO toàn thời gian tại Tesla hay không”, James Fishback viết.
Hôm 5.7, Elon Musk tuyên bố đã thành lập đảng nước Mỹ, mà theo ông sẽ “mang lại tự do cho người Mỹ”. Tuy nhiên, tỷ phú này chưa tiết lộ chi tiết cụ thể như nơi đăng ký đảng, số tiền tài trợ hoặc các ứng viên sẽ được hậu thuẫn.
Tính từ đầu năm 2025 đến nay, cổ phiếu Tesla đã giảm khoảng 25%, tụt hậu đáng kể so với các chỉ số chứng khoán Mỹ và là có hiệu suất kém nhất trong nhóm các hãng công nghệ lớn.
Elon Musk dành phần lớn nửa đầu năm nay để làm việc với chính quyền Trump và dẫn dắt nỗ lực cắt giảm quy mô chính phủ liên bang Mỹ khi lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Công việc chính thức của Elon Musk với chính phủ Mỹ kết thúc cuối tháng 5. Ngay sau đó là cuộc tranh cãi công khai giữa Giám đốc điều hành Tesla với ông Trump về dự luật chi tiêu và các vấn đề khác.
Robyn Denholm (Chủ tịch hội đồng quản trị Tesla), Elon Musk và Travis Axelrod đều chưa phản hồi khi CNBC đề nghị bình luận.
Travis Axelrod là người phụ trách quan hệ nhà đầu tư, đóng vai trò trung gian giữa Tesla và cổ đông, nhà đầu tư, cũng như giới truyền thông tài chính.
Lý do Elon Musk phản đối OBBBA
Điểm quan trọng nhất của OBBBA chính là các chính sách cắt giảm thuế cho cá nhân và doanh nghiệp, vốn đã là trọng tâm chính sách được ông Trump hứa hẹn hồi tranh cử. OBBBA sẽ gia hạn vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế từ Đạo luật Cắt giảm thuế và việc làm năm 2017, được ông Trump thông qua trong nhiệm kỳ đầu tiên và dự kiến hết hạn vào cuối năm nay.
Ngoài ra, luật này sẽ loại bỏ thuế thu nhập với tiền boa và tiền làm thêm giờ với người lao động (quy định này sẽ hết hiệu lực năm 2028).
Đáng chú ý, OBBBA sẽ bổ sung thêm hơn 170 tỉ USD ngân sách vào hoạt động chống nhập cư. Tương tự, ngân sách quốc phòng cũng tăng hơn 150 tỉ USD mà một phần trong đó sẽ chảy vào Vòm vàng - dự án hệ thống phòng thủ tên lửa lục địa đầy tham vọng của ông Trump. Tổng các mức chi này sẽ dẫn đến ngân sách cần phải chi thêm gần 5.000 tỉ USD.
Để giảm bớt tác động của khoản chi khổng lồ này lên ngân sách và nợ công hơn 35.000 USD của Mỹ, chính quyền Trump đề xuất cắt giảm 3 khoản chi lớn. Cụ thể, khoản chi lớn nhất OBBBA dự kiến cắt giảm là gần 1.000 tỉ USD từ chương trình bảo hiểm y tế liên bang cho người có thu nhập thấp và người khuyết tật (Medicaid).
Khoản chi lớn thứ 2 được cắt giảm là các chương trình chuyển đổi xanh trong khuôn khổ của Đạo luật Giảm lạm phát do chính quyền Joe Biden thúc đẩy (ước tính 490 tỉ USD). Các khoản chi hỗ trợ sẽ bị hủy bỏ gồm cả chính sách tín dụng thuế ô tô điện và thiết bị sạc xe điện tại nhà. Khoản chi lớn cuối cùng bị cắt giảm là chương trình chống đói nghèo hoặc tem phiếu thực phẩm (ước tính hơn 260 tỉ USD).
Việc cắt giảm Medicaid được cho là sẽ có tác động sâu rộng đến hệ thống phúc lợi của Mỹ. Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội, sẽ có gần 12 triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế vào năm 2034, dẫn đến nhiều phản đối của các dân biểu đảng Dân chủ.
Điều đáng chú ý là số đông những người ủng hộ ông Trump cũng nằm trong nhóm bị ảnh hưởng này. Một số thành viên trong nhóm MAGA (làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) trung thành với Tổng thống Trump, gồm cả Steve Bannon - cố vấn thân cận của ông trong nhiệm kỳ đầu, đã chỉ trích việc cắt giảm Medicaid. Steve Bannon cho rằng động thái này ảnh hưởng xấu đến những người ủng hộ Tổng thống Trump.
Tương tự, việc cắt giảm tài trợ cho các chương trình chuyển đổi xanh cũng bị chỉ trích nhiều, vì tác động đến cả những tên tuổi đang đầu tư vào mảng này, trong đó có Elon Musk.
Thế nên, không có gì ngạc nhiên khi giám đốc điều hành Tesla phản đối OBBBA. Tuy nhiên, luận điểm chính để phản đối OBBBA của Elon Musk là vì dự luật sẽ làm tăng nợ công lớn. “Mọi thành viên Quốc hội vận động cắt giảm chi tiêu của chính phủ rồi ngay lập tức bỏ phiếu tăng nợ lớn nhất trong lịch sử, đều nên cúi đầu xấu hổ”, Elon Musk viết trên X.
Dù mang tính cắt giảm mạnh nhưng thực tế ngân sách cần chi thêm vẫn lớn. Có nhiều ước tính khác nhau, nhưng nhìn chung đều ước tính rằng nợ công của Mỹ sẽ tăng thêm ít nhất 3.000 tỉ USD. Để dự phòng cho nợ công tăng cao, luật “to và đẹp” sẽ tăng trần nợ công thêm 5.000 tỉ USD.
OBBBA là một ván cược mới về chính sách kinh tế của ông Trump. Tổng thống Mỹ hy vọng gia hạn việc giảm thuế, cùng với việc giảm nhiều quy định giám sát ngân hàng và một số ngành kinh doanh, đồng thời tạo sức ép khiến Fed (Cục Dự trữ Liên bang Mỹ) giảm lãi suất, từ đó tạo ra tăng trưởng.
Trên thực tế, có một số tác động là thật, chẳng hạn điều khoản sẽ khuyến khích đầu tư. Theo đó, các doanh nghiệp có thể khấu trừ thuế toàn bộ chi phí nghiên cứu và phát triển và khấu hao tài sản của họ nhanh hơn.
Việc giảm quy định giám sát ngân hàng cùng giảm thuế có thể kích cầu trong nền kinh tế. Đảng Cộng hòa cũng cho rằng những thay đổi trong việc cắt chi tiêu phúc lợi sẽ khuyến khích nhiều người Mỹ đi làm hơn, giảm những người lười biếng chờ nhận trợ cấp, qua đó kích thích tăng trưởng kinh tế, hay chí ít là giảm áp lực lên chuỗi cung ứng lao động.
Phía ủng hộ OBBBA cho rằng: “Nền kinh tế sẽ bùng nổ trong việc đầu tư vốn. Việc làm sẽ tăng, tiền lương sẽ tăng”. Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện - Mike Crapo cho biết: “Chúng ta sẽ thấy loại tăng trưởng và sức mạnh mà đất nước này mong muốn”.
Tuy nhiên, vấn đề là những lợi ích này có thể không lớn như Tổng thống Trump và các cố vấn của ông mong đợi. Tăng trưởng không đạt như mong đợi thì gánh nặng nợ công trên GDP sẽ cao hơn dự báo.
Tờ The Wall Street Journal nhận xét: “Đảng Cộng hòa và các nhà kinh tế đồng ý về cơ bản là cắt giảm thuế sẽ làm tăng chi tiêu của người tiêu dùng và đầu tư kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn. Thế nhưng, họ bất đồng sâu sắc về quy mô của phần tăng trưởng đó”.
“OBBBA sẽ làm tăng mạnh nợ công, nhưng dường như không ai quá lo lắng về điều đó. Những rủi ro dài hạn với nền kinh tế Mỹ là có thật và đang ngày càng gia tăng”, theo tờ Economist.
Theo một số nhà kinh tế, OBBBA sẽ không đạt được sự “bùng nổ” mà đảng Cộng hòa hy vọng. Họ cảnh báo rằng chính sách kéo dài chương trình giảm thuế sẽ không thể tác động nhiều đến nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là khi chi phí tăng cao và tình trạng bất ổn do thuế quan gây ra. Khi tăng trưởng không được như kỳ vọng, rủi ro nợ công/GDP tăng và mất kiểm soát.
Sơn Vân