Chuyên gia: Việt Nam tăng trưởng hai con số, kinh tế tư nhân phải là trụ cột

2 giờ trướcBài gốc

Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt Đoàn đại biểu doanh nhân tiêu biểu của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam ngày 11/10/2024. (Ảnh: TTXVN)

Nền kinh tế mạnh không thể thiếu kinh tế tư nhân hùng hậu

Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty May Việt Tiến, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty May 10, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam - nêu quan điểm: “Đã đến lúc "cỗ xe tam mã" của nền kinh tế - khu vực Nhà nước, khu vực đầu tư nước ngoài FDI và khu vực tư nhân - cần được dẫn dắt bởi con ngựa năng động nhất. Con ngựa đó chính là kinh tế tư nhân.

Khi những rào cản được dỡ bỏ, khi cơ hội được trao một cách công bằng, kinh tế tư nhân sẽ là động lực mạnh mẽ nhất đưa Việt Nam tiến đến thịnh vượng nhanh hơn trên bản đồ kinh tế toàn cầu”.

Ông Giang nhấn mạnh, nếu thiếu một lực lượng doanh nghiệp tư nhân đủ sức cạnh tranh, Việt Nam nguy cơ trở thành "công xưởng gia công" thay vì là trung tâm sản xuất - công nghệ thực sự để cạnh tranh sòng phẳng với các nền kinh tế khác.

“Hàng hóa của Việt Nam đi đến đâu, “biên giới mềm” của Việt Nam sẽ phát triển đến đó. Vì thế rất cần sự gia tăng sản xuất của lực lượng kinh tế tư nhân đông đảo”, ông nói.

Dẫn chứng việc khu vực kinh tế tư nhân đang rất đông đảo với gần 1 triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng 51% GDP - hơn 30% ngân sách Nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm - chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội, ông Giang nhận định: “Con ngựa này ngày càng chắc khỏe, mạnh mẽ không chỉ ở thị trường trong nước mà còn vươn ra thị trường thế giới, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế của đất nước.

Thậm chí, sự phát triển này còn rõ rệt hơn khu vực kinh tế Nhà nước và kinh tế FDI. Những ngành công nghiệp như sản xuất thép, ô tô, công nghệ cao…đều đang chứng kiến sự vươn lên của các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam”.

Screen Shot 2025-03-19 at 9.18.41 AM.png

Đã đến lúc "cỗ xe tam mã" của nền kinh tế - khu vực nhà nước, khu vực đầu tư nước ngoài FDI và khu vực tư nhân - cần được dẫn dắt bởi con ngựa năng động nhất. Con ngựa đó chính là kinh tế tư nhân.

Ông Vũ Đức Giang - nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty May Việt Tiến, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huân - Đại biểu Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Halcom Việt Nam - cho rằng, quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân đã thể hiện tầm nhìn sâu rộng.

Đây là định hướng hoàn toàn đúng đắn, bởi nếu không lấy kinh tế tư nhân làm động lực thì Việt Nam không thể hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 2 con số.

“Tôi đồng tình với quan điểm của Tổng Bí thư là một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực Nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải dựa vào nội lực là khu vực tư nhân vững mạnh, đóng vai trò tiên phong.

Tôi cho rằng không có một nước nào phát triển kinh tế đến 2 con số mà lại thiếu đi một nền kinh tế tư nhân hùng hậu.

Thực tế chỉ ra rằng nếu kinh tế tư nhân bị “trói tay, trói chân” thì rất khó phát triển, càng không thể đóng góp gì nhiều cho nền kinh tế đất nước. Và như thế thì quá trình vươn mình trong kỷ nguyên mới chậm đạt được những mục tiêu đề ra”, đại biểu Huân nói.

Xóa tư duy “không muốn lớn” để thành “rường cột”

Tuy đánh giá cao vai trò của kinh tế tư nhân song các chuyên gia thừa nhận khu vực này phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và một trong những nguyên nhân chính là do tư duy “không muốn lớn”, ngại chuyển đổi, xê dịch của nhiều doanh nghiệp.

GS Vũ Minh Khương nhấn mạnh doanh nghiệp tư nhân Việt Nam cần thay đổi tư duy phát triển. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn có xu hướng chạy theo cơ hội ngắn hạn, tập trung vào những lĩnh vực mang lại lợi nhuận nhanh như bất động sản, xuất khẩu, nhưng lại thiếu một chiến lược dài hơi để phát triển bền vững.

Trong môi trường kinh tế toàn cầu đầy biến động, tư duy "ăn xổi", không có chiến lược dài hạn khiến doanh nghiệp dễ rơi vào vòng luẩn quẩn, không thể vươn lên tầm cao hơn, thậm chí biến cơ hội thành cạm bẫy.

Ngay cả các hộ kinh tế cá thể cũng phải thay đổi tư duy, đó là cần tăng động lực để phát triển thành doanh nghiệp.

Khu vực kinh tế tư nhân với gần 1 triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng 51% GDP - hơn 30% ngân sách Nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm. (Ảnh minh họa: VFS)

Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội (Hanoisme) cũng nhận xét: “Phần lớn doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có quy mô nhỏ, thiếu vắng doanh nghiệp đầu đàn, dẫn dắt trong các ngành nghề, lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế và thiếu cả sự liên kết trong nội bộ cũng như liên kết với các khu vực kinh tế khác.

Đây là nhược điểm lớn nhưng lại chưa thực sự được coi trọng để sớm sửa đổi, trong khi trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, việc các doanh nghiệp nội liên kết với nhau thành một khối sẽ tạo nên sức mạnh lớn để hỗ trợ nhau cùng phát triển”.

Ông Quốc Anh cho rằng, thói quen kinh doanh “một mình một chợ” này cũng cần sớm phải thay đổi, doanh nghiệp tư nhân phải có chiến lược để liên kết với nhau, tạo nên chiến lược rõ ràng, bền vững.

Cũng theo ông, một biểu hiện của tư duy “không chịu lớn” nữa của nhiều doanh nghiệp tư nhân đó chính là ngại thay đổi, luôn muốn trong vùng an toàn vì thế gặp nhiều khó khăn trong thâm nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu và tiếp cận thị trường quốc tế.

“Nhiều doanh nghiệp sản xuất vẫn dựa vào công nghệ lạc hậu, không chịu tiếp nạp những công nghệ mới, không chịu chuyển đổi số. Chính điều này khiến hàng Việt vướng các rào cản khi chinh phục thị trường thế giới như tiêu chuẩn quốc tế, các quy định về xuất xứ, chất lượng hàng hóa…”, ông Quốc Anh phân tích.

Nhận định về nguyên nhân của căn bệnh “không muốn lớn”, ông Quốc Anh cho rằng có thể do doanh nghiệp lo ngại sự kiểm soát chặt chẽ từ cơ quan quản lý. Không ít doanh nghiệp bày tỏ khi mở rộng quy mô, họ sẽ phải đối mặt với nhiều thủ tục hành chính hơn.

mac quoc anh.png

Nhiều doanh nghiệp sản xuất vẫn dựa vào công nghệ lạc hậu, không chịu tiếp nạp những công nghệ mới, không chịu chuyển đổi số...

Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hanoisme

Hoặc doanh nghiệp chưa có chiến lược quản trị bài bản để vận hành quy mô lớn hơn. Rồi nhu cầu về vốn tăng cao nhưng việc tiếp cận nguồn tài chính dài hạn vẫn là một thách thức…

Theo ông, phải nhanh chóng giải bài toán này thì kinh tế tư nhân mới dễ “cất cánh”. Cụ thể, doanh nghiệp tư nhân cần phải làm quen với tầm nhìn dài hạn, xác định rõ các giai đoạn phát triển và xây dựng lộ trình mở rộng thị trường.

Xây dựng bộ máy quản trị chuyên nghiệp, áp dụng các mô hình quản trị hiện đại và đặc biệt là phải nâng cao công nghệ, gắn với chuyển đổi số, phát triển xanh bền vững.

Chung quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) chỉ rõ: “Hiện Việt Nam còn khan hiếm những doanh nghiệp tư nhân lớn có năng lực sản xuất, có thương hiệu nổi bật trên toàn cầu, có thể cạnh tranh được với các nước.

Khu vực doanh nghiệp tư nhân cỡ vừa về mặt sản xuất và có công nghệ chủ động tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu cũng rất thiếu”.

Vì thế, lúc này rất cần xóa bỏ tâm lý “sợ lớn”, cần sự trưởng thành nhanh hơn của các doanh nghiệp, các hộ kinh tế nhỏ lẻ để nâng tầm kinh tế tư nhân.

Cả hệ thống chính trị gỡ rào cản

Bên cạnh những nỗ lực nội tại của doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng nhất định cần phải có sự hỗ trợ của cả hệ thống chính trị, với quan điểm nhất quán là tìm mọi cách để biến kinh tế tư nhân thành động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của kinh tế đất nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: “Nghị quyết sắp tới của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân cần khuyến khích, hỗ trợ và định hướng sự phát triển của kinh tế tư nhân, phải tạo ra một động lực đột phá, mở ra kỷ nguyên vươn mình của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.

Cần xác định phát triển kinh tế tư nhân là chiến lược, chính sách lâu dài của quốc gia. Kinh tế tư nhân cùng với kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể là tập hợp nòng cốt để xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự lực, tự cường”.

Nhiều chuyên gia nhận định những chỉ đạo trên thể hiện sự chuyển biến rất mạnh mẽ của hệ thống chính trị Việt Nam trong công cuộc phát triển kinh tế tư nhân, nắm bắt các xu thế của thời đại.

Tuy vậy, vẫn cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống, nếu chỉ người đứng đầu quyết liệt còn ở dưới không làm hoặc làm cầm chừng, không chịu thay đổi tư duy thì sẽ không thể phát triển kinh tế tư nhân trở thành đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng.

“Phải triệt để ngăn chặn tình trạng “trên trải thảm, dưới trải đinh” để tháo gỡ mọi khó khăn cho doanh nghiệp. Phải xem xét chính sách khâu nào chồng chéo để dẹp bỏ, nhất là giấy phép chồng giấy phép, quy định chồng quy định. Hoặc phải ngăn chặn việc trên nói một đằng, dưới làm một nẻo”, ông Nguyễn Quang Huân kiến nghị.

Ông Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng tuy so với trước thì hiện tư duy, thái độ ủng hộ hoạt động tư nhân đã thay đổi rất nhiều và tích cực nhưng vẫn có những nghi ngại trong hệ thống điều hành về vai trò, năng lực của doanh nghiệp tư nhân và vẫn còn khoảng cách về niềm tin trong vận hành của bộ máy chính quyền.

“Khi doanh nghiệp tư nhân thiếu niềm tin thì họ sẽ làm việc mang tính cầm chừng. Vẫn có khoảng cách về niềm tin giữa hệ thống chính quyền và doanh nghiệp tư nhân. Thời gian tới, phải xóa bỏ khoảng cách này.

Tiếp theo là khoảng cách về tư duy. Khá nhiều cơ quan Nhà nước vẫn cung cấp giải pháp cho doanh nghiệp tư nhân theo điều mình có, chứ chưa lắng nghe xem doanh nghiệp cần gì, những giải pháp gì phù hợp thực tiễn.

Cần phải có mức độ am hiểu về kinh doanh, về nhà đầu tư để đưa ra những giải pháp doanh nghiệp cần nhất. Bộ máy chính quyền phải hiểu doanh nghiệp hơn, hiểu tư duy nhà kinh doanh hơn”, ông nói.

Ông Tuấn cũng bày tỏ sự ấn tượng với nhóm giải pháp cải cách thể chế, kiến tạo nền hành chính "phục vụ doanh nghiệp-phụng sự đất nước" mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu ra bên cạnh rất nhiều những giải pháp khác. “Đây là một nhóm giải pháp thể hiện quyết tâm rất lớn của Đảng, của Nhà nước trong việc thay đổi môi trường kinh doanh thuận lợi cho kinh tế tư nhân”, ông Tuấn nhấn mạnh.

dau quoc anh.png

Vẫn có khoảng cách về niềm tin giữa hệ thống chính quyền và doanh nghiệp tư nhân.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó TTK VCCI

Trong khi đó, ông Mạc Quốc Anh cho rằng, để hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, Nhà nước cần triển khai các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh; Đơn giản hóa thủ tục hành chính; Xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn, đất đai và các nguồn lực khác.

Đồng thời, cần xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ việc thực thi các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tại địa phương, tránh tình trạng "trên nóng, dưới lạnh".

TS Vũ Minh Khương lại dẫn giải thêm kinh nghiệm của các nước khác khi phát triển kinh tế tư nhân: Ở nhiều nước, khi doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và đổi mới, họ được hỗ trợ tài chính, thậm chí được khấu trừ thuế.

Chính phủ Việt Nam cần xây dựng một hệ thống chính sách khuyến khích đổi mới, chẳng hạn như hỗ trợ vốn, miễn giảm thuế cho những doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và chuyển đổi số. Một số quốc gia như Thái Lan hay Singapore đã làm rất tốt điều này.

“Tôi đánh giá rất cao tầm nhìn và quyết tâm của lãnh đạo cấp cao trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân trở thành động lực chính của nền kinh tế. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, chúng ta cần một hệ thống thể chế linh hoạt, khuyến khích đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực bài bản.

Nếu làm được những điều này, kinh tế tư nhân Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá, tạo ra những bước tiến vang dội trong thời gian tới”, ông Khương nhấn mạnh.

Thành Lâm - Phạm Duy

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/chuyen-gia-viet-nam-tang-truong-hai-con-so-kinh-te-tu-nhan-phai-la-tru-cot-ar932478.html