Nội dung trên được Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường đề cập khi phát biểu tại buổi công bố kết luận thanh tra dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại tỉnh Hà Nam, chiều 31/3.
Buổi công bố kết luận thanh tra chiều 31/3.
Ông Nguyễn Văn Cường cho biết, qua thanh tra, đoàn thanh tra nhận thức, về bản chất lãng phí là giá trị bị mất đi, không thể lấy lại được; lãng phí là mầm mống của thiệt hại và tình trạng lãng phí sẽ là rào cản của rào cản trong giai đoạn đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới.
"Tại Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.
Đồng thời, phân tích cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học, so sánh thực tiễn để xác định giá trị lãng phí và kiến nghị việc chống lãng phí phải được đặt ở trọng tâm cao hơn nữa, làm thay đổi nhận thức và thói quen cố hữu, để tinh thần này được lan tỏa rộng rãi trong toàn hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân, nhằm ngăn chặn, phòng ngừa từ sớm, từ xa vấn nạn này", Phó Tổng Thanh tra Chính phủ nói.
Đặc biệt là phải sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật thật đầy đủ, đồng bộ từ việc xác định hậu quả, giá trị lãng phí đến cơ chế thanh kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý tương xứng, có tính răn đe cao đối với các hành vi gây lãng phí, đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: "Để giải quyết triệt để các nguyên nhân dẫn đến lãng phí tài sản công thì trọng tâm phải là đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật".
Theo ông Nguyễn Văn Cường, 2 bệnh viện to lớn, sừng sững được Nhà nước đầu tư cả chục nghìn tỷ đồng nhưng vẫn để cỏ mọc um tùm vì không sử dụng được trong 10 năm qua. Đây là điển hình của sự lãng phí trong đầu tư công.
Kết quả thanh tra cho thấy những sai phạm trong quá trình triển khai 2 dự án có tính hệ thống, vi phạm sau có nguyên nhân từ vi phạm trước; có yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư; từ phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu; tổ chức đấu thầu; lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu.
"Hợp đồng xây dựng ký kết không rõ ràng, không tuân thủ bất kỳ quy định nào tại các văn bản quy phạm pháp luật về hợp đồng trong hoạt động xây dựng. Vừa ký hợp đồng xong thì 8 ngày sau đã phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở. Thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, chưa có bản vẽ thiết kế thi công và chưa có cả dự toán", Phó Tổng Thanh tra Chính phủ đề cập.
Đặc biệt, giá trị lãng phí được phát hiện qua thanh tra tại 2 dự án lên đến hàng nghìn tỷ đồng, cao gấp rất nhiều lần so với số tiền thiệt hại tạm tính khoảng 100 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Cường nhấn mạnh, hiện tượng lãng phí tại 2 dự án diễn ra rất phổ biến, dưới nhiều dạng thức khác nhau, gây ra nhiều hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng, có hệ lụy về vật chất như suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý, sử dụng tài sản công không hiệu quả.
Bên cạnh đó, có hệ lụy phi vật chất như việc lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của Nhân dân; gây nhức nhối trong dư luận xã hội; làm suy giảm lòng tin của người dân vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân của Đảng, Nhà nước.
Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 tại tỉnh Hà Nam. (Ảnh: Đắc Huy)
Quá trình thực hiện kết luận thanh tra, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ đề nghị các đơn vị được thanh tra trực tiếp ngoài các nội dung công việc theo thẩm quyền, cần chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan để triển khai thực hiện đầy đủ các nội dung tại kết luận, báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện theo quy định.
"Tôi hy vọng rằng sau thanh tra, Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị có liên quan sẽ rút ra nhiều kinh nghiệm quý báu phục vụ công tác quản lý, điều hành. Song song với quá trình tổ chức thực hiện kết luận thanh tra, tôi đề nghị Bộ Y tế tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt thực hiện các biện pháp sớm đưa 2 bệnh viện đi vào hoạt động", Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường nói thêm.
Cuộc thanh tra đột xuất này được thực hiện theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Bí thư Tô Lâm, yêu cầu Thanh tra Chính phủ phải ban hành kết luận trước ngày 31/3.
Cuộc thanh tra bắt đầu từ ngày 8/1, với thời gian thanh tra trực tiếp chỉ kéo dài 40 ngày. Dù thời gian thực hiện ngắn nhưng thời kỳ thanh tra rất dài (2014-2024).
Từ cuối năm 2014, cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức được khởi công xây dựng tại TP Phủ Lý (Hà Nam), với kỳ vọng đây sẽ là hai bệnh viện hiện đại lớn nhất từ trước đến nay.
Theo dự kiến, giai đoạn 1 hoàn thành vào tháng 2/2016 với việc đưa Khoa Khám bệnh ngoại trú 200 giường bệnh đi vào hoạt động. Đến cuối năm 2017 đưa vào sử dụng toàn bộ 2 bệnh viện, với quy mô 1.000 giường bệnh/bệnh viện, tổng mức đầu tư của mỗi cơ sở khoảng hơn 4.500 tỷ đồng.
Sau 4 năm xây dựng, tháng 10/2018, khu khám bệnh của cả 2 cơ sở này được khánh thành. Tuy nhiên, chỉ có khu khám bệnh của Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 được đưa vào sử dụng từ tháng 3/2019 đến tháng 3/2020, rồi thông báo tạm thời dừng hoạt động. Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 chưa tiếp nhận bệnh nhân.
Anh Văn