Chuyện ít người biết về người đứng sau 'chính phủ đóng cửa' tại Mỹ 45 năm trước

2 giờ trướcBài gốc

Trong lịch sử chính trị Mỹ, quyền lực ngân sách của Quốc hội luôn là trụ cột nhưng trên thực tế, suốt nhiều thế hệ, quy định này phần lớn bị bỏ qua.

Trước năm 1980, không có chuyện "chính phủ đóng cửa" ngay cả khi các nhà lập pháp có sự bất đồng ngân sách.

Khi đó, nếu ngân sách chưa được thông qua, các cơ quan liên bang vẫn tiếp tục vận hành, còn khoản chi sẽ được Quốc hội Mỹ phê duyệt bù sau đó.

Cựu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Benjamin Civiletti (trái). Ảnh: AP

Điều này thay đổi vào cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Jimmy Carter khi Bộ trưởng Tư pháp Benjamin Civiletti đưa ra một ý kiến pháp lý mang tính bước ngoặt vào năm 1980.

Trước việc Quốc hội Mỹ liên tục chậm trễ phê duyệt ngân sách trong cả 4 năm nhiệm kỳ của Tổng thống Carter (1977–1980), ông Civiletti được yêu cầu xác định rõ: Các cơ quan liên bang phải làm gì khi ngân sách chưa được thông qua?

Lần đầu tiên Bộ Tư pháp Mỹ được yêu cầu xem xét vấn đề này và ông Civiletti dựa trên Đạo luật Chống thâm hụt ngân sách năm 1870, vốn được ban hành để ngăn chặn tình trạng các cơ quan chi vượt ngân sách với niềm tin Quốc hội sẽ buộc phải chi trả.

"Quy định rõ ràng trong đạo luật này cấm cơ quan nhà nước phát sinh nghĩa vụ chi trả sau khi quyền chi ngân sách hết hiệu lực" – ông Civiletti cho biết.

Theo tạp chí Time, trước ý kiến cho rằng chính phủ vẫn nên vận hành vì Quốc hội không hề mong muốn đóng cửa, ông đáp trả: "Việc thực thi pháp luật không thể dựa trên suy đoán rằng Quốc hội không muốn nhánh hành pháp thực hiện các quy định rõ ràng của họ".

Chính từ đây, ông Civiletti đã đưa ra khái niệm "chấm dứt có trật tự", cho phép các nhân viên liên bang được làm việc thêm vài giờ để hoàn tất công việc tối thiểu khi chính phủ đóng cửa.

Ông cũng bổ sung ngoại lệ cho phép chính phủ vẫn có quyền duy trì các "chức năng thiết yếu" để đảm bảo bộ máy "có thể vận hành". Vì vậy, bộ phận kiểm soát không lưu vẫn làm việc trong khi phần lớn nhân viên NASA buộc nghỉ ở nhà.

Ngày nay, dù không còn trên chính trường, ảnh hưởng của cựu Bộ trưởng Tư pháp Benjamin Civiletti vẫn hiện hữu.

Quyết định mang pháp lý này vẫn được coi là nền tảng hình thành nên khái niệm "chính phủ đóng cửa" – một cụm từ đã gắn liền với đời sống chính trị Mỹ hiện đại.

Hải Hưng

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/chuyen-it-nguoi-biet-ve-nguoi-dung-sau-chinh-phu-dong-cua-tai-my-45-nam-truoc-196251001145827279.htm