Du khách tham quan trong Nhà Xanh ở Seoul năm 2022. (Ảnh: AP)
“Văn phòng Tổng thống sẽ từ bỏ ‘kỷ nguyên Yongsan’ và chuyển về nơi vốn là trụ sở tổng thống: Nhà Xanh”, ông Kang Hoon-sik, chánh văn phòng tổng thống Hàn Quốc, thông báo hôm 7/12. Ông cho biết thêm rằng, việc chuyển nơi làm việc của tổng thống dự kiến hoàn tất vào dịp Giáng sinh năm nay.
Yongsan là quận thuộc thủ đô Seoul, nơi ông Yoon Suk-yeol chuyển đến sau khi đắc cử tổng thống năm 2022.
Sau khi lên nắm quyền, ông Yoon tuyên bố sẽ không bao giờ bước vào Cheong Wa Dae, tức Nhà Xanh. Nhà Xanh là khu nhà làm việc truyền thống của các đời tổng thống Hàn Quốc, nằm gần Cung Gyeongbokgung dưới chân núi Bukak ở phía bắc Seoul.
Trong cuộc họp báo livestream vào tháng 3/2022, Tổng thống Yoon thời điểm đó nói rằng “không gian định hình ý thức”, và ông muốn từ bỏ Nhà Xanh vì nói nơi đó “giống cung điện”, tượng trưng cho “tổng thống đế vương”.
Ông chọn khuôn viên Bộ Quốc phòng ở quận Yongsan, cách Nhà Xanh khoảng 7km về phía nam, làm văn phòng tổng thống mới.
Quyết định đó tạo ra phản ứng dây chuyền: Bộ Quốc phòng, Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân và các đơn vị quân sự khác phải rời cơ sở của họ để nhường chỗ cho bộ máy tổng thống, gây tốn kém hàng chục triệu đô la ngân sách.
Việc di dời cũng làm dấy lên lo ngại an ninh. Nhà Xanh được dãy núi bao quanh bảo vệ trước hỏa lực pháo binh nếu bị tấn công, trong khi khu nhà làm việc ở Yongsan nằm trơ trọi trên vùng đất bằng phẳng, nơi từ lâu gắn với hoạt động tình báo quân sự của Mỹ.
Những lo ngại đó không phải không có cơ sở. Tháng 1/2023, một máy bay không người lái đã xâm nhập vùng cấm bay quanh văn phòng của ông Yoon ở Yongsan, buộc quân đội Hàn Quốc phải điều chiến đấu cơ và trực thăng ứng phó.
Ba tháng sau, tài liệu tình báo Mỹ bị rò rỉ cho thấy Washington đã nghe lén các quan chức cấp cao ở Seoul khi họ trao đổi chuyện Mỹ gây áp lực về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Sau khi chuyển văn phòng làm việc, ông Yoon không còn nơi phù hợp để đón khách quốc tế, vì vậy chính quyền của ông buộc phải dùng nhà khách Nhà Xanh để tiếp khách, khiến dư luận tiếp tục chỉ trích vì lãng phí ngân sách.
Thời điểm đó, có tin đồn ông Yoon và phu nhân đã nghe lời thầy bói khi chọn nhà ở và vị trí văn phòng tổng thống.
“Với nhiều người Hàn Quốc, lý do mà ông Yoon đưa ra để di dời không thuyết phục, khiến nhiều người nghĩ rằng lý do thực sự là do mê tín. Dời văn phòng tổng thống vì mê tín là điều không tưởng trong một xã hội hiện đại”, ông Ha Sang-bok, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Mokpo, nói với This Week in Asia.
Giáo sư Lee Jae-mook, công tác tại Đại học Ngoại ngữ Hankuk, đánh giá quyết định của ông Yoon là ví dụ kinh điển của việc lựa chọn vội vàng dẫn tới phản tác dụng.
“Quyết định được đưa ra hấp tấp, khi ông Yoon tuyên bố sẽ không ở lại Nhà Xanh dù chỉ 1 đêm, trong khi một quyết định lớn như vậy đòi hỏi phải nghiên cứu dài và kỹ”, GS. Lee nói.
Đoạn ghi âm lan truyền sau vụ di dời càng củng cố suy luận đó. Trong ghi âm, thầy bói thân cận với bà Kim Keon-hee - phu nhân của ông Yoon, nói rằng bà sẽ chết yểu nếu ở trong Nhà Xanh.
Đến nay, ông Yoon trở thành tổng thống thứ 5 của Hàn Quốc phải ngồi tù kể từ khi đất nước chuyển sang dân chủ năm 1987.
Việc di dời càng gây tranh cãi khi hợp đồng cải tạo dinh thự Hannam-dong mà vợ chồng ông Yoon sử dụng được cho là đã rơi vào tay công ty liên quan đến bà Kim Keon-hee.
Cả hai đang bị giam giữ, với ông Yoon là cáo buộc liên quan đến tuyên bố áp thiết quân luật, còn với bà Kim là cáo buộc tham nhũng và lạm dụng ảnh hưởng.
GS. Lee kêu gọi các nghị sĩ ban hành luật cấm tổng thống mới di dời văn phòng mỗi nhiệm kỳ.
Về lâu dài, ông đề xuất chuyển văn phòng tổng thống tới Sejong, cách Seoul khoảng 140 km, nơi tập trung phần lớn bộ, ngành, nhằm giảm tắc nghẽn ở thủ đô.
Ông Yoon là tổng thống Hàn Quốc đầu tiên trong lịch sử di dời văn phòng khỏi Nhà Xanh. Giới phê bình ước tính việc di dời hai lần – sang Yongsan rồi trở về – khiến ngân sách thiệt hại khoảng 130 tỷ won (88,5 triệu USD).
Bình Giang