Cả nước có khoảng 1.300 tổ chức hành nghề công chứng, bao gồm phòng công chứng Nhà nước và văn phòng công chứng tư nhân. Ảnh: S.T.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 104/2025, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Công chứng. Một điểm đáng chú ý là quy định về việc xây dựng đề án chuyển đổi các phòng công chứng Nhà nước sang mô hình văn phòng công chứng tư nhân, cùng với lộ trình thực hiện cụ thể.
Theo đó, kể từ ngày 1/7, toàn bộ các phòng công chứng Nhà nước trên cả nước sẽ phải thực hiện lộ trình chuyển đổi mô hình hoạt động sang văn phòng công chứng tư nhân. Trong trường hợp không đáp ứng đủ điều kiện để chuyển đổi, các phòng công chứng buộc phải giải thể trước thời hạn quy định.
Việc chuyển đổi hay giải thể này chỉ áp dụng đối với phòng công chứng là các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Tư pháp. Do đó, nhu cầu công chứng của người dân vẫn sẽ được đảm bảo thông qua mạng lưới văn phòng công chứng hiện có.
Hiện nay, cả nước có khoảng 1.300 tổ chức hành nghề công chứng, bao gồm phòng công chứng và văn phòng công chứng tư nhân. Trong đó, TP.HCM có 7 phòng công chứng và 110 văn phòng công chứng.
Theo quy định của Luật Công chứng, trường hợp các địa phương đã phát triển được văn phòng công chứng đáp ứng yêu cầu công chứng của cá nhân, tổ chức, Sở Tư pháp các tỉnh lập đề án chuyển đổi phòng công chứng thành văn phòng công chứng trình UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định cho chuyển đổi.
Trường hợp không có khả năng chuyển đổi phòng công chứng thành văn phòng công chứng, Sở Tư pháp lập đề án giải thể trình UBND xem xét, quyết định.
Trình tự, thủ tục giải thể phòng công chứng thực hiện theo quy định của pháp luật về đơn vị sự nghiệp công lập. Phòng công chứng chỉ được giải thể sau khi thanh toán xong các khoản nợ, làm xong thủ tục chấm dứt hợp đồng lao động đã ký với người lao động, thực hiện xong các yêu cầu công chứng đã tiếp nhận.
Nghị định số 104 cũng quy định rõ lộ trình chuyển đổi hoặc giải thể các phòng công chứng theo mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể, trước ngày 31/12/2026 sẽ hoàn thành việc chuyển đổi, giải thể đối với phòng công chứng tự bảo đảm toàn bộ chi thường xuyên và chi đầu tư.
Trước ngày 31/12/2027 hoàn thành chuyển đổi, giải thể đối với phòng công chứng tự bảo đảm toàn bộ chi thường xuyên. Các phòng công chứng còn lại hoàn thành trước ngày 31/12/2028.
UBND cấp tỉnh sẽ căn cứ vào Luật Công chứng, Nghị định 104/2025 và các quy định pháp luật liên quan đến tổ chức, sắp xếp lại đơn vị sự nghiệp công lập, cùng tình hình thực tế tại địa phương để quyết định việc chuyển đổi hoặc giải thể các phòng công chứng, bảo đảm phù hợp với lộ trình nêu trên.
Liên Phạm