Paul McCartney và John Lennon. Ảnh: faroutmagazine.
“Thật đáng buồn, nhỉ?”, Paul McCartney trả lời phóng viên vào hôm sau đêm John Lennon bị sát hại. Câu nói cụt lủn khiến nhiều người thất vọng, thậm chí cho là lạnh lùng. Phản ứng tương tự khi mẹ Paul qua đời năm 14 tuổi: "Ta biết sống sao khi không có tiền của mẹ đây?"
Song thực ra, Paul chìm trong đau khổ, nước mắt và cảm giác tội lỗi vì ông và John chưa thực sự hòa giải sau khi The Beatles tan rã: "Tôi sẽ không bao giờ bất hòa với ai nữa".
Xung đột gay gắt phai nhạt theo thời gian, nhưng sự đối lập giữa John và Paul vẫn còn: heavy rock / phong cách đại chúng đáng yêu; tầng lớp lao động nổi loạn / trưởng giả tự mãn; thiên tài đau khổ / kẻ đa cảm yếu đuối; Strawberry Fields Forever / Penny Lane.
Một kiến giải mới về mối quan hệ
Trong John & Paul: A Love Story in Songs (tạm dịch: John & Paul: Chuyện tình qua những ca khúc), Ian Leslie không đi lại lối mòn, mà tái hiện câu chuyện như một "bromance" (tình anh em) đầy biến động: "nồng nhiệt, dịu dàng nhưng cũng dữ dội, đầy khao khát và ghen tuông".
Tính cách trái ngược song John và Paul là cặp không thể tách rời, là nội lực chính của The Beatles, còn George và Ringo (không được nhắc đến nhiều trong cuốn sách) chỉ như thành viên phụ. Không thể diễn đạt bằng lời cảm xúc mà họ cùng chia sẻ, nhất là chuyện mất mẹ từ sớm, họ bèn gửi gắm vào âm nhạc. Như Paul từng nói: "Bạn có thể nói với cây đàn guitar điều mà bạn không thể nói với mọi người".
Họ thích áp mặt sát vào nhau rồi đắm đuối nhìn đến khi cảm thấy hòa vào đối phương.
Trích sách John & Paul: A Love Story
Cuốn sách điểm qua bối cảnh và dòng thời gian đã quá quen thuộc với người hâm mộ The Beatles: The Quarrymen, Hamburg, Cavern, Beatlemania, Abbey Road, buổi hòa nhạc trên mái nhà Apple; Brian Epstein, George Martin; Cynthia Lennon, Yoko Ono, Jane Asher, Linda Eastman.
Cách tiếp cận của Leslie vẫn mới mẻ khi tập trung vào "tâm thế kép" ("bản song ca chứ không phải cuộc đấu tay đôi", "một nhóm trong một nhóm"), "cùng sở hữu tài năng của nhau".
Tác giả theo chân họ từ những năm niên thiếu trốn học chơi đàn: "Paul thuận tay trái chơi cây guitar đảo ngược, khiến hai người trở thành tấm gương phản chiếu nhau", qua những buổi biểu diễn ngẫu hứng trong khách sạn đến những lần ở phòng thu đến tận khuya. Cường độ làm việc đáng kinh ngạc (tại Kaiserkeller, họ chơi bảy đêm một tuần đến tận 2 hoặc 4h sáng), nhưng sự gần gũi và niềm vui còn hơn cả thế.
"Hai ta như người yêu vậy", John từng nói, còn Paul khe khẽ ậm ừ đồng tình. Ngay cả sau khi ban nhạc tan rã, hai người vẫn xem mối quan hệ mình như một cuộc hôn nhân. John gọi Paul là "vị hôn phu xa cách", thừa nhận rằng thành đôi với Yoko khiến ông nhớ chuyện từng "chọn Paul làm bạn đời".
Có lẽ, như John thừa nhận, "đó là cuộc hôn nhân buộc phải kết thúc". Nhưng John cũng nói: "Tôi sẽ làm mọi thứ vì cậu ấy, và tôi nghĩ cậu ấy cũng sẽ như vậy với tôi".
Cuộc tình sau "ly dị"
Theo Leslie, "cuộc hôn nhân" không kết thúc vì khác biệt trong âm nhạc, mà vì họ dành ít thời gian bên nhau hơn, và có lý do ngoại cảnh. Cuộc hôn nhân của John với Cynthia và mối tình dài của Paul với Jane Asher (cùng vô số cuộc phiêu lưu tình ái) không ảnh hưởng nhiều.
Bìa sách John & Paul: A Love Story.
Nhưng Yoko Ono là một xúc tác mạnh. John dần trở nên tuân phục bà, rồi bà thay thế Paul. John từng nói với Yoko: "Anh thích em vì trông em như một gã đàn ông giả gái. Em giống một người bạn vậy".
Linda Eastman thậm chí còn là mối đe dọa lớn hơn vì Paul đã để gia đình giàu có của bà tiếp quản tài chính của Apple, khiến John phẫn nộ.
Sau khi The Beatles tan rã, John công kích Paul dữ dội qua các cuộc phỏng vấn và âm nhạc. Ông cho rằng những năm tháng cùng The Beatles là sự sỉ nhục, Paul chỉ là "gã đẹp mã" làm nhạc thị trường chứ chẳng phải nghệ thuật thực thụ.
Yesterday, ca khúc của The Beatles nhưng chỉ có một thành viên của ban nhạc, là điển hình của sự ủy mị. Paul bị tổn thương và John có lúc rút lời, gọi Paul là "người bạn thân nhất, sau Yoko". Nhưng John cũng từng tổn thương vì sự thờ ơ và cách Paul áp đảo trong nhóm. Dù vậy, ông vẫn trìu mến gọi "người anh em" (brother), "người thân yêu" (dear one).
Họ đã hòa vào nhau đến mức điều đó không còn quan trọng.
Trích sách John & Paul: A Love Story
Trong sách, tác giả Leslie thể hiện mối quan hệ giữa hai nghệ sĩ thông qua các bài hát. Nhưng hấp dẫn ông nhất vẫn là kiểu kết hợp "mặt đối mặt" của John và Paul: "Họ thích áp mặt sát vào nhau rồi đắm đuối nhìn đến khi cảm thấy hòa vào đối phương", ông viết.
Tiếng cười đóng vai quan trọng (The Beatles luôn thích đùa giỡn). Tiếng huýt sáo cũng vậy: "Chúng tôi làm việc theo kiểu: John huýt sáo với tôi rồi tôi sẽ huýt sáo đáp lại", Paul nói. Một số bài họ sáng tác chỉ trong vài giờ.
Leslie không né tránh chuyện mỗi người đóng góp ra sao trong các ca khúc kinh điển. Vì ghen tị với sự linh hoạt của Paul, John tuyên bố đã viết một nửa Eleanor Rigby: một sự phóng đại.
Nhưng trọng tâm cuốn sách là Lennon-McCartney như một tổng thể và phép màu những bài hát họ cùng sáng tác, ở đó giọng hát đôi khi không thể phân biệt và công lao cá nhân trở nên vô nghĩa: "Họ đã hòa vào nhau đến mức điều đó không còn quan trọng".
Phong Khang
theo The Guardians