Nghị quyết 68-NQ/TW xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia. Mục tiêu phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế, 20 doanh nghiệp hoạt động/nghìn dân và có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
Hiện nay, nhiều hộ kinh doanh đang được khuyến khích chuyển đổi thành mô hình doanh nghiệp.
Nhiều ưu đãi về thuế, phí
Xét về góc độ pháp lý, hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân và phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Điều này đã trở thành rào cản khiến hộ kinh doanh khó mở rộng quy mô, hạn chế khả năng ký kết các hợp đồng giá trị lớn. Việc tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư cũng gặp khó khăn.
Được áp dụng mức thuế suất ưu đãi
Sau thời gian miễn thuế, doanh nghiệp còn được áp dụng mức thuế suất ưu đãi thấp hơn thuế suất phổ thông, dao động từ 15% đến 17% tùy theo mức doanh thu thực tế. Đây là ưu đãi không dành cho hộ kinh doanh mà chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp.
Những hỗ trợ này tạo điều kiện để hộ kinh doanh mạnh dạn chuyển đổi mô hình và vận hành ổn định sau giai đoạn chuyển đổi.
Khi chuyển đổi sang doanh nghiệp, chủ thể kinh doanh sẽ được hưởng nhiều lợi ích pháp lý quan trọng. Cụ thể: Được cấp mã số doanh nghiệp và có tư cách pháp nhân; có tài sản độc lập với chủ sở hữu và chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn điều lệ.
Doanh nghiệp được quyền mở chi nhánh, văn phòng đại diện, tham gia vào các giao dịch kinh tế, hoạt động đấu thầu. Ngoài ra, doanh nghiệp được kêu gọi nguồn vốn, mở rộng đầu tư trong và ngoài nước cùng các quyền lợi khác mà hộ kinh doanh không được phép thực hiện.
Về chính sách hỗ trợ của Nhà nước, Nghị quyết 198/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có những ưu đãi về thuế, phí.
Cụ thể, doanh nghiệp được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời hạn 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo. Ưu đãi này áp dụng đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, công ty quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.
Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu. Ngoài ra, kể từ ngày 1-1-2026, doanh nghiệp không phải nộp lệ phí môn bài.
Bên cạnh đó, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 quy định về các trường hợp miễn, giảm thuế khác. Đối với những doanh nghiệp thành lập mới từ hộ kinh doanh có tổng doanh thu không quá 50 tỉ đồng/năm thì được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm liên tục kể từ khi có thu nhập chịu thuế.
Chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hình thành mô hình hoạt động chuyên nghiệp. Ảnh minh họa: NGUYỆT NHI
Thủ tục chuyển đổi
Hộ kinh doanh có thể chuyển sang các loại hình doanh nghiệp bao gồm: Doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần. Mỗi loại hình sẽ có những đặc điểm riêng về trách nhiệm pháp lý, cơ cấu quản lý và cách thức huy động vốn.
Việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp sẽ phụ thuộc nhu cầu, quy mô, số lượng thành viên và định hướng phát triển của chủ doanh nghiệp.
Căn cứ Luật Doanh nghiệp 2020 (sửa đổi, bổ sung 2025), việc đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh thực hiện tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh nơi doanh nghiệp dự định đặt trụ sở chính. Hồ sơ gồm bản sao giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và các giấy tờ quy định tương ứng với từng loại hình doanh nghiệp.
Có 2 hình thức nộp hồ sơ là nộp trực tiếp hoặc trực tuyến. Với hình thức trực tuyến, người nộp hồ sơ sử dụng tài khoản định danh điện tử để đăng nhập Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Tại đây, người nộp kê khai thông tin, tải văn bản điện tử, ký số hoặc ký xác thực hồ sơ và thanh toán phí, lệ phí theo quy trình.
Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp thực hiện các thủ tục tiếp theo như: Khắc con dấu, đăng ký thuế, hóa đơn điện tử, mở tài khoản ngân hàng, treo biển tại trụ sở. Đồng thời, đơn vị cần khai báo, tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động và thực hiện các nghĩa vụ hành chính, tài chính khác.
Việc chuyển đổi mô hình từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp không chỉ là thay đổi về hình thức pháp lý mà còn là bước tiến chiến lược, tạo dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.
Hình thành mô hình hoạt động chuyên nghiệp
Xét về lợi ích quản trị và phát triển lâu dài, chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hình thành mô hình hoạt động chuyên nghiệp. Từ đó, đơn vị nâng cao hiệu quả vận hành, giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng cạnh tranh.
Doanh nghiệp chuyển đổi cũng được minh bạch hóa tài chính nhờ áp dụng hệ thống kế toán chuẩn mực, tăng khả năng tiếp cận vốn ngân hàng và các quỹ đầu tư.
Luật sư NGUYỄN MINH LUẬN, Đoàn Luật sư TP.HCM