Chuyện về Quý phi Nguyễn Thị Bích Châu có công cứu vua, soạn thảo 10 kế trị vì đất nước

7 giờ trướcBài gốc

Du khách về chiêm bái tại đền Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu.

Đền thờ Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu (hay còn gọi đền Bà Hải) tồn tại đã hơn 6 thế kỷ. Ngôi đền nằm ngay cửa biển, thuộc địa phận thôn Tam Hải 2, xã Kỳ Ninh, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.

Theo sử sách, Nguyễn Thị Bích Châu quê ở huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Bà là con gái đầu của đại thần Nguyễn Tướng Công, nổi tiếng thanh liêm. Cô gái Bích Châu càng khôn lớn, càng đẹp người, đẹp nết, văn võ song toàn. Năm 1373, vua Trần Duệ Tông chọn người hiền tài, con gái từ 16 đến 18 tuổi đều phải hồi triều dự thi. Bích Châu trúng tuyển kỳ thi vào bậc nhất, được phong "Tả cung Quý phi”.

Sống trong cung vua, chứng kiến nhà Trần sa sút, Quý phi Bích Châu đã soạn thảo Kê minh thập sách (10 kế sách trị nước) về cả các mặt quân sự, chính trị, văn hóa thiết thực, trọng yếu của giai đoạn lịch sử lúc bấy giờ. Năm 1377, bà hộ giá vua Trần Duệ Tông đem quân đánh Chiêm Thành. Trong cuộc chiến này, bà vì bảo vệ vua nên bị trúng tên độc và hy sinh vào ngày 11/2. Ba ngày sau, vua Duệ Tông vì thua trận, một phần cũng vì thương nhớ Quý phi Bích Châu nên lâm bệnh và băng hà. Lúc bấy giờ, vua Trần Phế Đế lên ngôi và lệnh đưa linh cữu của Quý phi Bích Châu về triều bằng đường biển để mai táng. Tuy nhiên, lúc đến vùng biển Ô Tồn, thuộc Châu Hoan (huyện Kỳ Anh ngày nay), thuyền gặp phải mưa to, gió lớn nên không thể đi tiếp. Vua liền xuống chiếu cho an táng thi hài bà tại đây và lập miếu thờ để người dân thờ phụng, hương khói.

Đến triều đại vua Lê Thánh Tông, trên đường đi đánh quân Chiêm Thành, đến cửa biển Kỳ Hoa phát hiện ngôi miếu. Vua liền dò hỏi dân chúng địa phương rồi vào dâng hương và viết bốn chữ "Nữ Trung Hào Kiệt" dán lên bài vị. Vị vua này sau đó cho xây dựng lại lăng mộ với ba tòa điện lớn như bây giờ. Vua còn ban chiếu sắc cho đền là Chế thắng Phu nhân nhằm ghi nhớ công ơn bà Nguyễn Thị Bích Châu.

Ngôi đền được xây dựng vào thế kỷ thứ XIV, tọa lạc trên một cồn cát cao và khá rộng với diện tích hơn 26.000 m2. Trải qua hàng trăm năm tồn tại với bao biến cố của lịch sử, chiến tranh và thiên tai, kiến trúc của ngôi đền phần nào bị mai một. Song đây vẫn là di tích lịch sử đồ sộ mang nhiều ý nghĩa to lớn.

Đại diện Ban quản lý Khu di tích đền thờ cho biết những ngày đầu năm 2025, địa điểm tâm linh này đón hơn 100.000 lượt du khách tới chiêm bái, dâng hương cầu tài lộc.

Cổng tam quan với đường vào có bậc cấp lên xuống. Cổng có hai cột cách nhau 3,3 m, trên đỉnh được chạm trổ tượng hai con nghê chầu.

Đi qua cổng tam quan sẽ tới khu vực điện thờ chính Quý phi Bích Châu. Đó là ba tòa hạ điện, trung điện và thượng điện, nối liền nhau. Trước thềm hạ điện có đặt một lư hương cao gần 1 m. Cạnh bên có hai chú voi chầu, toát lên sự trang nghiêm, cổ kính. Nhà hạ điện khá bề thế, rộng 3 gian với hệ thống mặt tiền trang trí cầu kỳ và công phu.

Phía bên trái nhà thượng điện là nhà sắc phong, gồm 2 tầng với cấu trúc cầu kỳ và cổ kính. Tầng trên hình chóp, tầng dưới hình vuông, cửa hình vòm. Trên vòm cửa chính là ô đắp nổi hình rồng phượng, ôm cuốn thư khắc 3 chữ "Tư Cảnh Phúc". Tầng 2 là nơi thờ và cất giữ sắc phong qua các triều đại.

Nhà Văn bia được xây dựng vào năm 2009, đây cũng là nơi để tấm bia đá khắc Kê minh thập sách của Chế thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu, với 2 loại chữ Quốc ngữ và chữ Hán nho.

Ngày nay, tên bà được đặt cho nhiều trường học và con đường. Tháng 8/1991, đền thờ Nguyễn Thị Bích Châu được công nhận là Di tích lịch sử và Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia. Năm 2019, UBND tỉnh Hà Tĩnh công nhận nơi đây là điểm du lịch cấp tỉnh.

"Kê Minh Thập Sách" (10 kế sách trị nước) của Chế Thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu được đánh giá có giá trị to lớn đối với các thế hệ sau này, gồm:

- Một, năng giữ cỗi gốc của nước, trừ hà bạo thì lòng người yên vui.

- Hai, giữ nếp cũ, bỏ phiền nhiễu thì kỷ cương không rối.

- Ba, nén chặt kẻ quyền thần để ngăn ngừa chính sự mục nát.

- Bốn, thải bớt những kẻ nhũng lạm để trừ tệ khoét đục của dân.

- Năm, xin cổ động nho phong, khiến cho lửa bó đuốc cùng với ánh mặt trời cùng soi sáng.

- Sáu, mở đường cho người nói thẳng, để cho cửa thành cùng với đường can gián mở toang.

- Bảy, cách kén quân nên chú trọng vào dũng lực hơn là cao lớn.

- Tám, chọn tướng nên cầu người thao lược mà không căn cứ vào thế gia.

- Chín, khí giới quý hồ bền chắc, không chuộng hình thức.

- Mười, trận pháp cốt cho chỉnh tề, cần chi điệu múa.

Phạm Trường

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/chuyen-ve-quy-phi-nguyen-thi-bich-chau-co-cong-cuu-vua-soan-thao-10-ke-tri-vi-dat-nuoc-post1719223.tpo