Trang Thanh Xuân là một trong những cái tên quen thuộc của sân khấu cải lương những năm 70. Thời đỉnh cao, tên tuổi của bà chỉ đứng sau Minh Vương, Bạch Lê, Thanh Kim Huệ.
Bà từng hát cặp những kép chánh nổi tiếng như Minh Vương, Vũ Linh, Thanh Tuấn... trong các vở Dạ xoa hoàng hậu, Nắng thu về ngõ trúc... Bà nổi bật nhất là vai Bạch Thiên Nga trong vở Máu nhuộm sân chùa. Cũng từ vở này, bà thân với cố NSƯT Vũ Linh.
Nhan sắc thời hoàng kim của Trang Thanh Xuân.
Ở thập niên 70, Trang Thanh Xuân là cái tên thường xuyên xuất hiện trên mặt báo. Bà nổi lên như một hiện tượng của giới cải lương và được khán giả chú ý nhờ ngoại hình xinh đẹp, giọng hát truyền cảm. Nhiều người ái mộ Trang Thanh Xuân, mỗi ngày bà nhận được vài chục lá thư của khán giả gửi về xin ảnh.
Tuy nhiên, do mắc bệnh tim và gặp khó khăn trong cuộc sống, bà quyết định giải nghệ vào năm 1986.
Tên tuổi của bà từng xuất hiện liên tục trên mặt báo.
Nức tiếng một thời là thế nhưng ở tuổi xế chiều, cuộc sống của Trang Thanh Xuân lại đầy khó khăn. Nhiều năm qua, khán giả được biết bà ở nhà thuê, bôn ba khắp nơi để kiếm cơm từng bữa.
Bà lần lượt thử sức bán chuối chưng, bắp nấu, băng đĩa... đều không trụ nổi do ế ẩm hoặc bệnh tim hành hạ.
Sau nhiều lần khởi nghiệp thất bại, Trang Thanh Xuân và em gái - nghệ sĩ Thanh Đào nương tựa nhau, cùng bán vé số, nhặt ve chai sống qua ngày. Bà từng nhiều lần đổi chỗ trọ nhưng chưa rời khỏi khu vực Quận 8, TP.HCM. Năm 2022, nghệ sĩ Thanh Đào qua đời, để lại chị gái khoảng trống không thể bù đắp cùng khoản nợ vài chục triệu đồng.
Suốt gần 40 năm qua, bà cố gắng lao động để tự lo cho bản thân, nhưng phần lớn chỉ quanh quẩn khu vực gần nơi trọ vì tình trạng sức khỏe không cho phép di chuyển xa.
Mỗi ngày, nữ nghệ sĩ đi khắp nơi để bán vé số, kiếm tiền mua thuốc vì sức khỏe yếu. Do chứng giãn tĩnh mạch, thoái hóa khớp, bà phải dùng gậy khi di chuyển. Bà cũng mắc nhiều bệnh nền như cao huyết áp, hở van tim. Có hôm mệt đi không nổi, bà bán được 30 tờ, chỉ đủ tiền mua một phần cơm.
Chia sẻ trong một bài phỏng vấn hồi đầu năm 2024, nữ nghệ sĩ nói: "Tôi bây giờ ai cho gì thì ăn nấy. Còn tiền nhà nếu thiếu tôi sẽ mượn tiền trả trước, hoặc xin chủ nhà cho khất vài ngày, bán vé số gom đủ tôi trả ngay. Lúc nào tôi hay đau ốm, bệnh tật thì chật vật hơn".
Nghệ sĩ Trang Thanh Xuân mưu sinh bằng nghề bán vé số.
Đầu năm 2025, nghệ sĩ Phi Phụng và Phương Dung chia sẻ về tình trạng đáng lo ngại của nghệ sĩ Trang Thanh Xuân trên kênh Ngũ Long Du Ký. Cả hai cho biết nhận được tin bà nhập viện và gọi cầu cứu, vì vậy họ tranh thủ đến thăm ngay sau khi hoàn thành công việc.
Nghệ sĩ Trang Thanh Xuân kể được bác sĩ chẩn đoán bị loét dạ dày nghiêm trọng, không thể ăn uống bình thường. Ngoài ra, nữ nghệ sĩ còn mắc bệnh khớp xương và không thể đi lại trong thời gian dài.
Nữ nghệ sĩ phải nhập viện đầu năm 2025 vì loét dạ dày.
Khó khăn, bệnh tật nhưng nghệ sĩ Trang Thanh Xuân vẫn không ngày nào quên sân khấu. Đã rời xa cải lương từ lâu nhưng bà nhớ nghề da diết, giữ được giọng hát truyền cảm, nội lực.
Vì nghèo và mặc cảm nên Trang Thanh Xuân thường lẩn tránh mỗi khi có người quen nhận ra. Đặc biệt, bà không bao giờ muốn nhờ đến sự giúp đỡ từ các đồng nghiệp cũ.
"Chọn bán vé số kiếm sống, tôi không bao giờ khoe mình là Trang Thanh Xuân. Dù thiếu ăn, thiếu mặc tôi cũng không ngửa tay xin tiền khán giả. Hơn 38 năm qua tôi đã chấp nhận số phận của mình", nữ nghệ sĩ từng tâm sự.
Ngọc Thanh