Cô gái dân tộc Mông đưa vải lanh ra thế giới

4 giờ trướcBài gốc

Khởi nghiệp từ giá trị truyền thống

Từ bao đời nay, nghề dệt vải lanh không chỉ là sinh kế mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người Mông. Mỗi tấm vải dệt ra mang theo câu chuyện về lịch sử, nguồn cội và tâm hồn của dân tộc, thể hiện qua những hoa văn độc đáo.

Nghề dệt lanh còn mang giá trị tâm linh đặc biệt. Trong quan niệm của người Mông, vải lanh là cầu nối giữa thế giới thực tại và tâm linh. Nó được dùng trong các nghi lễ quan trọng như cưới hỏi, ma chay, như "tấm áo khoác tinh thần" mang lời cầu nguyện cho sự bình an và hạnh phúc. Vì lẽ đó, dệt vải lanh còn được coi là thước đo sự khéo léo và phẩm hạnh của phụ nữ Mông.

Vải lanh là một phần không thể thiếu trong đời sống người Mông. Ảnh: Hemp Hmong Vietnam

Tuy nhiên, việc làm ra một tấm vải đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ, tốn thời gian và công sức. Từ xưa tới nay, phụ nữ Mông thường chỉ dệt vải để dùng trong gia đình hoặc làm của hồi môn, không dệt để bán. Điều này khiến cho thế hệ trẻ ngày càng ít mặn mà, nghề dệt vải lanh truyền thống đứng trước nguy cơ mai một.

Yêu văn hóa của dân tộc, chị Vàng Thị Dế từng trăn trở không biết khi tốt nghiệp Khoa Du lịch, Trường Đại học Văn hóa, mình sẽ giúp được gì khi quay trở về quê hương. Chị đã làm một nghiên cứu khoa học và là khóa luận tốt nghiệp về văn hóa Mông và ý nghĩa của cây lanh trong văn hóa Mông. Nghiên cứu này không chỉ mang lại cho chị giải Nhất cấp trường và giải thưởng cấp Bộ, mà còn mở ra một góc nhìn mới.

Chị Vàng Thị Dế nhận ra rằng vải lanh (hemp) không chỉ gắn liền với dân tộc mình mà còn là một chất liệu "xanh" của tương lai. Chị tìm hiểu và biết rằng trên thế giới, vải hemp được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như thời trang, xây dựng, y học... nhờ đặc tính bền, thoáng mát và thân thiện với môi trường.

Cơ duyên đến khi chị Dế đăng bán một tấm vải lanh truyền thống của gia đình trên mạng xã hội và bất ngờ có người mua ngay. Chị nhận ra rằng những tấm vải tưởng chừng chỉ mang giá trị tinh thần lại có tiềm năng kinh tế lớn, có thể mang lại thu nhập cho bà con.

Chị Vàng Thị Dế nhận ra rằng vải lanh (hemp) không chỉ gắn liền với dân tộc mình mà còn là một chất liệu "xanh" của tương lai. Ảnh: Đ. Hiệp

Đó chính là động lực để chị Dế quyết định khởi nghiệp. Chị tâm sự: "Nghề dệt vải lanh đang mai một, trong khi phụ nữ trong bản quanh năm làm nương rẫy, thu nhập chẳng được bao nhiêu. Vải lanh lại được nhiều người yêu thích. Bởi vậy, tôi thấy cần đưa vải lanh đến thị trường, giúp các cô, các mẹ kiếm thêm thu nhập từ chính sản phẩm của mình".

Với quyết tâm đó, chị Dế đã và đang nỗ lực gìn giữ, phát triển nghề dệt lanh truyền thống, tạo ra giá trị mới và mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho cộng đồng.

Biến giá trị văn hóa thành nguồn lực kinh tế

Để gìn giữ truyền thống và phát huy tiềm năng kinh tế từ vải lanh, chị Vàng Thị Dế đã thành lập dự án Hemp Hmong Vietnam. Dự án không chỉ cung cấp vải lanh thô cho các nhà thiết kế và cửa hàng thời trang mà còn tự sáng tạo ra những sản phẩm ứng dụng độc đáo như túi, khăn và áo... kết hợp hài hòa giữa nét truyền thống và hiện đại.

Với chị Dế, dự án này không đơn thuần là kinh doanh mà còn là sứ mệnh bảo tồn văn hóa. Chị đến từng bản, gõ cửa từng nhà để thuyết phục bà con tiếp tục dệt vải và cam kết thu mua sản phẩm. Chị cùng những phụ nữ trong bản nỗ lực cải tiến khung dệt để tạo ra những khổ vải lớn hơn, xử lý chất liệu vải mềm mại hơn hơn, đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp nước ngoài.

Vải lanh từ bản làng vươn ra thế giới. Ảnh: Hemp Hmong Vietnam

Trên các nền tảng mạng xã hội, chị Dế không chỉ bán vải mà còn kể những câu chuyện ý nghĩa về văn hóa, về ý nghĩa của từng hoa văn thêu, từng tấm vải lanh, giúp nhiều người hiểu hơn về giá trị của nghề dệt truyền thống.

Để mở rộng thị trường, chị Dế không chỉ hướng đến khách hàng trong nước mà còn dũng cảm mang sản phẩm ra nước ngoài. Chị tự tin mang giới thiệu những tấm vải lanh dệt thưa, dệt ngang, vải trắng, vải màu… tại các hội chợ quốc tế như Thái Lan, dù vốn tiếng Anh còn hạn chế.

Nhờ sự kiên trì, những tấm vải lanh của người Mông Đồng Văn dần được biết đến rộng rãi. Khách du lịch không chỉ mua sản phẩm qua internet mà còn tìm đến tận nhà, lắng nghe những câu chuyện văn hóa sâu sắc. Bằng cách này, "báu vật" của người Mông đến gần hơn với mọi người trên khắp thế giới, đặc biệt là tại Mỹ và Thái Lan.

Các đơn hàng giá trị lên đến hàng chục triệu đồng đã giúp chị Dế có thêm kinh phí để mở rộng sản xuất. Chị cũng nỗ lực hướng dẫn các cô, các bà trong bản sáng tạo mẫu mã mới, phù hợp với thị hiếu nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp truyền thống. Với kinh nghiệm dệt có sẵn, mọi người dần bắt nhịp. Hiện tại, khoảng 10 hộ gia đình đã cùng làm việc với chị Dế, thu nhập ổn định khoảng 4 triệu đồng/người/tháng - một con số đáng kể so với việc làm nương rẫy hay chăn nuôi…

Chị Dế mong muốn sẽ thành lập hợp tác xã kết hợp du lịch để quảng bá văn hóa địa phương và tạo thêm nhiều việc làm cho bà con, phát triển nghề dệt vải lanh của người Mông.

Câu chuyện của chị Vàng Thị Dế chứng minh rằng, với tình yêu và sự kiên trì, người trẻ hoàn toàn có thể gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, biến chúng thành nguồn lực để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho chính mình, gia đình và cộng đồng.

Thảo Nguyên

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/co-gai-dan-toc-mong-dua-vai-lanh-ra-the-gioi-10384606.html