Từ bệnh viện đến trạm phế liệu
QQ đưa tin một cô gái đến từ Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, gây sốt trên mạng xã hội vì chia sẻ cuộc sống ngày làm việc trong bệnh viện, tối thu gom phế liệu. Sự tương phản này khiến nhiều cư dân mạng tò mò về cô.
Theo tờ Tiêu Tương Thần Báo, nhân vật chính trong câu chuyện là Xiong, sinh năm 1999. Cô làm việc tại khoa phục hồi chức năng của bệnh viện tư nhân ở Thành Đô, chủ yếu thực hiện vật lý trị liệu và các bài tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân cao tuổi. Công việc này bắt đầu từ 8h sáng đến 17h30 chiều. Tan ca, cô đến trạm thu gom phế liệu do cha mẹ kinh doanh để phụ giúp.
Xiong ngày làm chuyên viên phục hồi chức năng, tối thu gom phế liệu.
“Vì tan làm cũng khá sớm, nên sau đó tôi có thể giúp bố mẹ. Tôi làm nhiều hơn thì họ sẽ bớt vất vả, đồng thời tôi cũng học thêm được một kỹ năng sinh tồn", cô chia sẻ.
Xiong cho biết trạm thu gom của gia đình chủ yếu thu mua phế liệu kim loại. Mỗi ngày phải phân loại, sắp xếp các kim loại có chất liệu khác nhau, đồng thời phải bê vác đồ nặng. Cô đùa rằng do bốc vác hàng hóa nhiều, cánh tay cô nổi cơ, trở nên rắn chắc hơn.
Ngoài Xiong và cha mẹ, trạm thu gom còn có hai công nhân phụ trách vận hành máy móc. Mỗi ngày, Xiong bận rộn đến khoảng 21-22h, rồi mới cùng cha mẹ về nhà.
Xiong bắt đầu phụ giúp cha mẹ từ tiểu học, đến khi trưởng thành vẫn luôn sẵn sàng hỗ trợ. Cô tuyên bố miễn là kiếm được tiền, không có gì phải e ngại việc tay chân.
Theo "hot girl phế liệu", thu nhập tại trạm thu gom của cô cao hơn lương hàng tháng tại bệnh viện (4.000 nhân dân tệ ~ 15 triệu đồng). Cha mẹ không trả lương cố định cho cô, nhưng thường cho thêm tiền tiêu vặt.
“Trạm phế liệu vốn là của gia đình tôi mở. Từ nhỏ, tôi không hề bài xích việc thu gom phế liệu. Kiếm được tiền thì có gì phải ngại. Ở bệnh viện, lương tháng của tôi là 4.000 nhân dân tệ, còn tiền kiếm được ở trạm phế liệu nhiều hơn thu nhập chính. Tháo dỡ một chiếc điều hòa kiếm được bằng số tiền tôi làm vật lý trị liệu cho bệnh nhân 3 lần. Lương tháng bệnh viện trả còn không bằng việc tôi tháo thêm vài chiếc điều hòa ở trạm phế liệu", cô nói.
Xiong lên cơ tay nhờ thường xuyên bốc vác phế liệu.
Xiong tốt nghiệp chuyên ngành phục hồi chức năng. Cô vào làm bệnh viện ngay sau tốt nghiệp, đến nay đã được 4 năm.
Khi ở bệnh viện, cô luôn xuất hiện với hình ảnh gọn gàng, chỉnh tề. Trong túi áo blouse trắng của cô luôn có găng tay cao su. Tuy nhiên, khi về nhà lại là diện mạo khác. Cô mặc quần áo lao động dính đầy mạt đồng, gỉ sắt. Xiong nói biết cách điều chỉnh tốt giữa hai công việc, không để bên nào bị ảnh hưởng.
Xiong bắt đầu đăng video về cuộc sống trái ngược của mình lên Douyin (TikTok phiên bản Trung Quốc) từ năm 2020. Cùng với việc trở nên nổi tiếng, Xiong cũng phải đối mặt với những phản ứng trái chiều từ cộng đồng mạng.
Nhiều người khen ngợi cô chăm chỉ, không nề hà công việc lấm lem, còn dễ mất hình ảnh. Bên cạnh đó, một bộ phận nghi ngờ nữ chuyên viên "làm màu", video chỉ mang tính chất "câu view", không phải thực tế.
Đáp lại, Xiong nhấn mạnh đăng video chỉ nhằm mục đích ghi lại cuộc sống thường ngày, không hề có sự gian dối hay "sống ảo".
Lương bác sĩ thấp hơn thu gom đồng nát?
Sau khi được truyền thông đăng tải, câu chuyện của Xiong lập tức trở thành chủ đề tranh luận trên các diễn đàn Trung Quốc. Người ta đặt câu hỏi thu nhập của bác sĩ có phải thực sự không bằng người thu gom đồng nát?
Một bác sĩ ở tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc) tỏ ra bức xúc: "Thật hoang đường. Lương tháng ở bệnh viện chỉ có 4.000 tệ, đi thu gom phế liệu lại kiếm được nhiều hơn làm bác sĩ. Lương cộng thưởng của tôi mỗi tháng là 6.500 tệ (24,3 triệu đồng), mà tôi làm bác sĩ hơn chục năm rồi. Tôi cố gắng như vậy còn không bằng một cô gái tan ca đi thu gom phế liệu. Mọi người nói xem, còn có động lực gì để phấn đấu làm bác sĩ nữa không? Cả xã hội đều không coi trọng bác sĩ".
Trong khi đó, nhân viên trạm thu mua phế liệu ở Hà Nam (miền trung Trung Quốc) cho rằng nhiều bài viết trên mạng xã hội khiến người đọc hiểu lầm cô gái chỉ đi nhặt phế liệu bình thường.
"Thực ra đây không phải "thu gom đồng nát" theo nghĩa mọi người hay nghĩ, mà là có trạm riêng, có thể gia công. Hoàn toàn khác với những người đẩy xe thu gom ngoài đường hay nhặt rác trong thùng rác. Tôi làm nghề này nên biết. Một trạm như vậy kiếm được ít nhất gần 2 triệu tệ (7,5 tỉ đồng) mỗi năm, đương nhiên là hơn bác sĩ trong bệnh viện rồi. Trạm phế liệu có thể coi là nhà xưởng nhỏ. Hiện giá đồng, sắt đều cao, chăm chỉ một chút, thuê thêm vài công nhân, một năm 3 triệu tệ (11,2 tỉ đồng) cũng không phải là chuyện khó", người này giải thích.
Cư dân mạng khác ở Tứ Xuyên cũng đồng tình với ý kiến trên: “Đừng coi thường trạm thu mua phế liệu, kiếm tiền lớn hơn bệnh viện nhiều. Bác sĩ có được bao nhiêu lương đâu! Cô gái này có chí tiến thủ, trạm phế liệu lại là sản nghiệp của gia đình, chi bằng nghỉ luôn công việc phục hồi chức năng ở bệnh viện tư, tập trung kinh doanh trạm phế liệu, cũng có thể làm nên sự nghiệp lớn".
Từ lâu, thu nhập của bác sĩ Trung Quốc thường bị đem ra so sánh với đủ loại nghề nghiệp, từ giao đồ ăn đến bảo mẫu. Một nhân viên ngành Internet ở Bắc Kinh chỉ ra thu nhập của bác sĩ đã trở thành đơn vị đo lường, gọi là "một y tệ" - đại diện cho lương tháng của bác sĩ, trung bình khoảng 4.000 tệ. Thu nhập theo tháng của bảo mẫu ở đất nước tỉ dân được ước tính khoảng 2 y tệ, bảo vệ bằng 1,5 y tệ và giao đồ ăn bằng 2,5 y tệ...
Bác sĩ phẫu thuật so sánh thu nhập từ công việc chính với nghề giao đồ ăn.
Trước đó, bác sĩ họ Vương từ bệnh viện hàng đầu từng đăng tải video so sánh mức lương theo giờ của bác sĩ phẫu thuật, với mức lương của người giao đồ ăn. Video này lan truyền rộng rãi và thu hút sự quan tâm từ dư luận, đặc biệt là sinh viên y khoa.
Trong video, bác sĩ cho biết cùng 5 đồng nghiệp phối hợp thực hiện ca phẫu thuật lớn, từ 8h đến 13h30, kéo dài 5 giờ 30 phút. Phí phẫu thuật theo quy định là 15.281 tệ (hơn 57 triệu đồng). Sau khi trừ các chi phí, chỉ 8% là phí lao động dành cho đội ngũ y tế. Phần thuộc về bác sĩ chia cho tổng số bác sĩ, rồi chia tiếp cho 5,5 giờ, có được lương theo giờ là 55,57 tệ (208.000 đồng).
Tan ca, bác sĩ Vương làm thêm công việc giao đồ ăn. Trong một giờ, ông giao khoảng 3-4 đơn, thu về 36,45 tệ (hơn 136.000 đồng).
Ông phân tích mặc dù làm bác sĩ phẫu thuật kiếm nhiều hơn giao đồ ăn khoảng 19 tệ, nhưng trong suốt 5,5 giờ đó luôn ở trạng thái căng thẳng cao độ, tinh thần và thể lực đều cực kỳ mệt mỏi. Trong khi đó, lúc giao đồ ăn, tinh thần và cơ thể lại khá thư giãn, không cần động não, có lúc dừng lại uống lon nước ngọt, có lúc chờ đèn đỏ, tâm trạng vui vẻ.
Ngoài ra, bác sĩ nội khoa ở Bắc Kinh so sánh thu nhập một ngày giữa làm bác sĩ và bảo mẫu. Ban ngày, cô ngồi tại phòng khám, tiếp đón hơn 80 bệnh nhân, tan ca đúng 5 giờ chiều. Sau khi trừ các khoản bệnh viện và khoa khấu trừ, cô có 280 tệ/ngày (1 triệu đồng).
Ngày hôm sau, cô nhận làm bảo mẫu một ngày, chuyên giặt giũ, nấu ăn, chăm trẻ cho một gia đình. Hoàn thành công việc, công ty giúp việc trả cho cô gần 400 tệ (1,5 triệu đồng).
“Làm bảo mẫu tuy mệt hơn một chút, nhưng tinh thần rất thoải mái. Tôi còn khá thích nấu ăn. Nhìn người khác ăn món mình nấu, tôi thấy vui. Chơi với trẻ con, thời gian trôi qua nhanh. Còn ngồi khám bệnh thực sự rất mệt mỏi, cứ phải lặp đi lặp lại một câu, liên tục giao tiếp với nhiều người, tâm trạng rất bực bội, mà kiếm tiền không bằng làm bảo mẫu", nữ bác sĩ chốt lại.
Số liệu thực tế
Thực tế, chỉ một số ít bác sĩ hàng đầu ở các đô thị lớn mới có thu nhập hàng trăm nghìn đến cả triệu nhân dân tệ mỗi năm. Đa số bác sĩ chỉ nhận mức lương khoảng 5.000 tệ/tháng (18,7 triệu đồng).
Theo Báo cáo hiện trạng nhân lực bệnh viện Trung Quốc 2022, 70% bác sĩ có thu nhập trước thuế dưới 100.000 tệ/năm (374 triệu đồng), chỉ 14% trưởng/phó khoa vượt mốc 200.000 tệ (749 triệu đồng). Ngay cả bác sĩ có bằng tiến sĩ, phần lớn cũng có thu nhập dưới 200.000 tệ/năm.
Vì thu nhập thấp, việc bác sĩ tìm nghề tay trái là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, trường hợp bác sĩ tan ca đi thu gom phế liệu, bày hàng rong hay giao đồ ăn đều mang tính cá biệt, không phải lựa chọn phổ biến.
Nhiều bác sĩ và chuyên gia cho rằng nghề tay trái phù hợp với bác sĩ nên liên quan đến y tế, như khám chữa bệnh từ xa, tư vấn trực tuyến, viết bài y khoa, dịch thuật y học hoặc giảng dạy các khóa chuyên môn. Những hình thức này vừa tận dụng được chuyên môn, vừa mang lại thu nhập ổn định và bền vững hơn so với các công việc mang tính “gây chú ý”.
Trưởng khoa ngoại của một bệnh viện ở Bắc Kinh đánh giá: "Nữ bác sĩ thu gom phế liệu kia không có tính nhân rộng. Trạm thu mua phế liệu đó chẳng khác nào nhà xưởng, lại là tài sản của gia đình cô ấy. Cần hiểu rõ, Ủy ban Y tế khuyến khích nhân viên y tế khởi nghiệp, nhưng không phải là đi giao đồ ăn, thu gom phế liệu hay bày hàng rong, mà phải là ngành nghề liên quan đến y tế. Tốt nhất là phát huy lợi thế kỹ thuật chuyên môn của bản thân".
Trường hợp của Xiong được đánh giá là cá biệt, không đại diện cho số đông người làm nghề y ở Trung Quốc.
Tú Oanh