Là một trong những công ty luôn đi đầu trong đổi mới công nghiệp, Xiaomi đã gây bất ngờ vào giữa năm 2024 khi giới thiệu một cơ sở ở Trung Quốc đang định nghĩa lại các tiêu chuẩn của sản xuất hiện đại. Nhà máy này không có bất kỳ công nhân nào, hay còn được gọi là "nhà máy trong bóng tối".
Cái tên này không chỉ mang tính biểu tượng. Nhà máy này thực sự hoạt động trong bóng tối do không có hoạt động nào cần ánh sáng, đặc biệt là toàn bộ quy trình đều được thực hiện bởi robot và AI.
Nơi robot thay thế hoàn toàn con người
Tọa lạc tại Khu phát triển kinh tế - công nghệ Bắc Kinh, nhà máy này của Xiaomi có tỷ lệ tự động hóa 91%, trong đó quy trình chính như đúc khuôn quy mô lớn đạt tỷ lệ 100%. Tại đây, có hơn 700 robot làm việc liên tục, thực hiện đa nhiệm vụ từ hàn, sơn đến lắp ráp và kiểm tra chất lượng.
Theo Interesting Engineering, nhà máy không bóng người này rộng 81.000 m2, tương đương 11 sân bóng đá. Nhà máy trị giá 330 triệu USD của Xiaomi là một phần của Nền tảng sản xuất siêu thông minh HyperIMP - hệ sinh thái hỗ trợ bởi AI, nơi máy móc không chỉ làm theo lệnh mà còn suy nghĩ, thích nghi và tối ưu hóa.
Dự kiến, "nhà máy trong bóng tối" sẽ có công suất sản xuất 10 triệu thiết bị mỗi năm, bao gồm hai dòng smartphone gập MIX Fold 4 và MIX Flip, những thiết bị sẽ dẫn đầu danh mục sản phẩm của công ty trong những năm tới.
Ngoài việc tự động hóa hoàn toàn, siêu nhà máy còn có một hệ thống hút bụi thông minh, loại bỏ nhu cầu về dịch vụ vệ sinh. Các thuật toán kiểm soát chất lượng xác định các lỗi tiềm ẩn trước khi chúng xảy ra, tự động điều chỉnh sản xuất.
Bên trong "nhà máy trong bóng tối" của Xiaomi. Ảnh: X/Lei Jun.
“Chúng tôi có 11 dây chuyền sản xuất. 100% các quy trình chính đều được tự động hóa. Chúng tôi đã phát triển toàn bộ phần mềm sản xuất và chế tạo để đạt được điều này”, CEO Lei Jun nói.
Theo GizmoChina , kể từ đầu năm 2019, Xiaomi đã tích hợp tự động hóa rộng rãi vào quy trình sản xuất. Nhà máy thông minh của công ty tại Yizhuang (Bắc Kinh) đã hoạt động hoàn toàn và sẵn sàng cho sản xuất.
Các báo cáo trước đây cho biết giai đoạn đầu tiên của nhà máy tại Yizhuang đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất smartphone có thể gập lại theo kiểu sách đầu tiên của Xiaomi, Xiaomi Mix Fold.
Theo phương tiện truyền thông Trung Quốc, việc Xiaomi sớm áp dụng sản xuất thông minh nhấn mạnh cam kết liên tục của công ty này trong việc nâng cao hiệu quả công nghệ tại các cơ sở sản xuất của mình.
Thách thức việc làm
Với hơn 6 triệu nhà máy đang hoạt động, Trung Quốc được công nhận là trung tâm sản xuất lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, cơ sở mới của Xiaomi làm nổi bật một sự chuyển đổi thầm lặng. Đó là sự trỗi dậy của "nhà máy trong bóng tối", không chỉ tự động hóa các bước mà còn loại bỏ hoàn toàn sự hiện diện của con người khỏi môi trường nhà máy.
Việc áp dụng mô hình nhà máy không có công nhân cũng phản ánh một phong trào toàn cầu hướng tới số hóa và sử dụng trí tuệ nhân tạo chuyên sâu trong công nghiệp.
Ở Trung Quốc, mô hình này cũng đáp ứng các thách thức như chi phí lao động tăng, áp lực về hiệu quả và nhu cầu sản xuất với quy mô lớn và biên độ lỗi nhỏ hơn.
Sự lan truyền nhanh chóng của mô hình nhà máy này cũng làm dấy lên cảnh báo đến việc làm. Theo Báo cáo về Tương lai Việc làm, từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới, khoảng 23% việc làm dự kiến sẽ trải qua những thay đổi đáng kể trong năm năm tới do tự động hóa và trí tuệ nhân tạo.
Công nhân lắp Apple Watch ở nhà máy tại Việt Nam. Ảnh: Apple.
Một báo cáo khác cũng chỉ ra rằng có đến 83 triệu việc làm dự kiến sẽ bị loại bỏ, trong khi 69 triệu việc làm sẽ được tạo ra, với trọng tâm là các vai trò tập trung vào quản lý và tối ưu hóa công nghệ.
Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh 44% các kỹ năng hiện tại dự kiến sẽ trở nên lỗi thời, đòi hỏi phải đào tạo lại chuyên môn trên quy mô lớn.
Bất chấp những lo ngại, vẫn có sự đồng thuận giữa các chuyên gia cho rằng tự động hóa công nghiệp, như được minh họa bởi "nhà máy trong bóng tối" của Xiaomi, sẽ mang lại những lợi ích cụ thể về hiệu quả, tính bền vững và giảm chi phí.
Trong bối cảnh Trung Quốc đang nhanh chóng tiến lên với mô hình nhà máy không có công nhân, các quốc gia khác lại đang theo dõi chặt chẽ tác động thực tế và đạo đức của việc thay thế lao động của con người bằng robot.
Tương lai của ngành công nghiệp dự kiến sẽ không chỉ phụ thuộc vào công nghệ, mà còn vào khả năng của các chính phủ và công ty trong việc thích ứng với mô hình sản xuất mới này.
Anh Tuấn