Có gì trong kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ cho Ukraine?

một giờ trướcBài gốc

Kế hoạch hòa bình mới của Mỹ đề xuất những điều chỉnh sâu rộng về lãnh thổ, quân sự và an ninh hậu xung đột cho Ukraine. Ảnh: Financial Times

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xây dựng một đề xuất hòa bình mới nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine, trong đó bao gồm khả năng Kiev phải nhượng một phần lãnh thổ và thu hẹp lực lượng vũ trang để đổi lấy các bảo đảm an ninh từ phía Mỹ. Dù mới ở giai đoạn khung, văn bản này đã gây chú ý lớn tại châu Âu và làm dấy lên nhiều tranh luận về tính khả thi cũng như tác động đối với cấu trúc an ninh khu vực.

Mới chỉ là khung ý tưởng

Theo CNN, Đặc phái viên của Tổng thống Donald Trump, ông Steve Witkoff là người dẫn dắt tiến trình xây dựng kế hoạch hòa bình 28 điểm cho Nga và Ukraine và đã làm việc âm thầm suốt một tháng, tham khảo ý kiến cả từ phía Kiev và Moscow.

Theo một quan chức phương Tây am hiểu quá trình soạn thảo, đề xuất 28 điểm này đã được Tổng thống Donald Trump xem xét và bày tỏ sự ủng hộ. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ nhấn mạnh tài liệu này vẫn chưa hoàn thiện và nhiều nội dung đang được điều chỉnh. Một số điểm mang tính nhượng bộ lớn đối với Moscow như việc Ukraine cắt giảm quân đội hay nhượng lãnh thổ mà Nga chưa kiểm soát, vẫn chưa được chốt và có thể thay đổi trong những vòng thảo luận tiếp theo.

Phát biểu tại họp báo, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, kế hoạch “vẫn chưa được chốt và còn nhiều thay đổi”, đồng thời khẳng định chính quyền Tổng thống Donald Trump đã trao đổi với cả phía Nga và Ukraine để tìm kiếm giải pháp cân bằng.

Theo bà Leavitt, Tổng thống Donald Trump “ngày càng thất vọng với cả hai phía” vì chưa đạt được tiến triển trên bàn đàm phán, nhưng Nhà Trắng “kiên định” với mục tiêu kết thúc chiến sự.

Ngoại trưởng Marco Rubio cũng mô tả văn bản hiện nay là “danh sách các ý tưởng tiềm năng”, chứ chưa phải một đề xuất có thể trình ký.

Nhượng bộ nhạy cảm: Lãnh thổ, quân đội, xã hội - tôn giáo

Các nội dung đang được thảo luận bao gồm việc Ukraine có thể phải nhượng một phần vùng Donbas; “đóng băng” ranh giới giao tranh ở Kherson và Zaporizhzhia; giảm quy mô lực lượng vũ trang và một số năng lực quân sự nhận được từ phương Tây trong thời chiến.

Đặc phái viên của Tổng thống Donald Trump, ông Steve Witkoff là người dẫn dắt tiến trình xây dựng kế hoạch hòa bình. Ảnh: TASS

Ngoài ra, kế hoạch cũng đề cập đến vị thế tiếng Nga và Nhà thờ Chính thống Nga ở Ukraine sau xung đột - hai vấn đề nhạy cảm từng gây nhiều tranh cãi. Đổi lại, Mỹ sẽ cung cấp các bảo đảm an ninh nhằm ngăn Nga mở rộng chiến dịch quân sự sang các khu vực khác của Ukraine hoặc châu Âu.

Giới quan sát nhận định, cấu trúc này có nhiều điểm tương đồng với khuôn khổ đàm phán từng được đưa ra tại Istanbul năm 2022, vốn không đạt được đồng thuận do mâu thuẫn trong các yêu cầu của Nga và Ukraine.

Ukraine: Hợp tác nhưng giữ “nguyên tắc nền tảng”

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã tiếp nhận dự thảo đề xuất từ Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll trong cuộc gặp tại Kiev. Văn phòng Tổng thống Ukraine xác nhận, Mỹ tin rằng kế hoạch có thể “giúp tái khởi động hoạt động ngoại giao”.

Phía Ukraine cho biết, Tổng thống Zelensky đã nêu rõ “các nguyên tắc nền tảng của người dân Ukraine”, đồng thời hai bên thống nhất sẽ tiếp tục làm việc trên cơ sở đề xuất theo hướng “đạt được một kết thúc công bằng cho cuộc chiến”. Ông Zelensky dự kiến trao đổi trực tiếp với Tổng thống Trump trong những ngày tới.

Dù vậy, nhiều quan chức châu Âu và Ukraine đánh giá kế hoạch hiện nay chứa đựng “các yêu cầu tối đa” từ phía Moscow và “không thể chấp nhận được”, nhất là việc nhượng lãnh thổ tại Donbas - nơi Ukraine vẫn kiểm soát một phần và đã xây dựng hệ thống phòng thủ kiên cố.

Một nhà ngoại giao châu Âu nhấn mạnh, đây chỉ là các đề xuất cũ được đưa trở lại, dù đã từng bị bác bỏ.

Châu Âu: Bất ngờ và quan ngại

Nhiều Bộ ngoại giao châu Âu cho biết hoàn toàn không được báo trước về kế hoạch này, thậm chí một số cơ quan tại Washington cũng cho rằng họ “không biết gì” trước khi đề xuất bị rò rỉ.

Lãnh đạo đối ngoại EU Kaja Kallas nhấn mạnh, bất kỳ kế hoạch hòa bình nào “muốn thành công phải có sự ủng hộ của Ukraine và châu Âu”. Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski cũng cho rằng, Kiev phải được bảo đảm năng lực tự vệ, và châu Âu cần có tiếng nói trong các đề xuất liên quan trực tiếp tới an ninh của mình.

Hướng đi mới hay vòng lặp cũ?

Chính quyền Mỹ tin rằng Điện Kremlin gần đây có tín hiệu cởi mở hơn với đối thoại nhằm chấm dứt xung đột. Dù vậy, Nga đã lên tiếng phủ nhận mọi phối hợp với Washington, khẳng định “không có diễn biến mới” về vấn đề này.

Dù còn ở giai đoạn thảo luận sơ bộ, đề xuất hòa bình mới của Mỹ ngay lập tức trở thành tâm điểm tranh luận quốc tế. Với các yêu cầu liên quan đến lãnh thổ, quân sự và cấu trúc an ninh, kế hoạch đặt ra bài toán khó đối với cả Kiev lẫn Moscow, và với toàn bộ cấu trúc an ninh châu Âu.

Liệu đây có phải cơ hội để các bên tái khởi động đối thoại, hay chỉ lặp lại những bế tắc của năm 2022? Câu trả lời sẽ phụ thuộc đáng kể vào mức độ điều chỉnh của bản thảo và khả năng các bên chấp nhận những nhượng bộ mà trước đây họ từng từ chối.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/co-gi-trong-ke-hoach-hoa-binh-28-diem-cua-my-cho-ukraine-10396496.html