Ở tuổi gần 80, nhà thơ, nhà giáo Đặng Nguyệt Anh vẫn miệt mài viết và truyền lửa yêu thương. Ảnh: NVCC.
Nhà thơ, nhà giáo Đặng Nguyệt Anh (hiện sinh sống tại TPHCM), một trong số rất ít những “cô giáo đi B” nay đã gần tuổi 80, vẫn miệt mài sống, viết và truyền lửa.
Đặng Nguyệt Anh – người phụ nữ đặc biệt, từ miền Bắc vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Nam giữa thời khói lửa để tìm người chồng đang chiến đấu và đau bệnh. Hành trình ấy không chỉ là một cuộc đi tìm chồng mà còn là một cuộc dấn thân, chứng kiến, trải nghiệm sâu sắc những mất mát, đau thương, và lòng quả cảm của người lính. Những gì bà trải qua đã thấm vào thơ, tạo nên một mạch thi ca giàu cảm xúc, chân thành và mang đậm hơi thở chiến trường.
Bài thơ "Rừng miền Đông và con gái tôi" được chọn đăng trong tập sách “Trường Sơn một thời hoa lửa” là một dấu ấn cho sự gắn bó của bà với những tháng năm kháng chiến. Trong khi đó, bài "Sông Ninh" – từng được phổ nhạc, phát thanh rộng rãi và lan tỏa sâu rộng trong công chúng – tiếp tục được chọn vào tuyển tập “50 năm TP Hồ Chí Minh - thơ phổ nhạc”.
Nói về chiến trường, về người lính, đề tài này rất phong phú trong thơ Đặng Nguyệt Anh. Một đêm mưa rừng, bà xúc động viết:
“Thương từ phía ấy - đạn bom
Cô gái mở đường, mưa có ướt không?
Chiến trường thì rộng mênh mông
Bao nhiêu người lính mưa không
có nhà!”
Bài thơ “Màu áo tôi yêu” viết về tình yêu đối với người lính:
“Tôi yêu màu áo lính đã từ lâu
thuở chập chững miệng còn tập nói
Cha tôi đã mặc áo xanh bộ đội
Tôi yêu màu áo lính
của những bạn bè tôi
họ đã đến nơi góc bể chân trời
đảo vắng tiền tiêu
rừng sâu hiểm trở
có những người hôm nay không
còn nữa!...”
Bà đã tự nhủ: “Tôi sẽ yêu mãi mãi màu xanh áo lính/ dù cuộc đời có bao chuyện đổi thay/ trong lòng tôi/ màu xanh ấy không phai!”.
Nhà thơ, nhà giáo Đặng Nguyệt Anh.
Không chỉ nổi bật trong chiến tranh, thơ Đặng Nguyệt Anh còn nhận được sự trân trọng của giới học thuật. Phó Giáo sư – Tiến sĩ Hồ Thế Hà (Đại học Huế), khẳng định: “Đặng Nguyệt Anh là một trong rất ít nhà thơ nữ được vinh dự sống và viết ở chiến trường trong thời kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Thơ bà không ồn ào, không quá triết lý, mà chân thành, mộc mạc, bền chặt với tình yêu quê hương, đất nước, và niềm tin mãnh liệt vào con người (theo Tạp chí Sông Hương, số tháng 3/2025).
Hiện đã nghỉ hưu nhiều năm nhưng nhà giáo, nhà thơ Đặng Nguyệt Anh vẫn không ngừng hoạt động xã hội. Mỗi ngày, bà đều tìm cách làm việc thiện, từ việc nhỏ như mua sách ủng hộ bạn văn, góp tiền in tạp chí đang khó khăn, đến chia sẻ ít đồng cho shipper vất vả, tặng vài gói mì tôm cho người quét rác hay giúp đỡ người lang thang cơ nhỡ. Một đồng nghiệp trong giới văn chương từng nói về bà rằng: “Tôi học được từ chị một điều: Làm việc thiện mỗi ngày, dù mình chưa giàu, dù mình đang khó, và dù chỉ là một hành động nhỏ bé”.
Với Đặng Nguyệt Anh, viết thơ không chỉ là đam mê, mà còn là một cách sống – sống để yêu thương, để ghi nhớ, để tiếp lửa, và để tri ân… Những vần thơ như “Chiến trường thì rộng mênh mông/ Bao nhiêu người lính mưa không có nhà...” đã trở thành câu hát nằm lòng của nhiều người lính năm xưa. Và nay, giữa những buổi giao lưu với thế hệ trẻ, với các chiến sĩ, bà vẫn tiếp tục sứ mệnh truyền lửa ấy bằng chính những lời thơ không phai màu năm tháng.
Ở tuổi gần 80, nhà thơ, nhà giáo Đặng Nguyệt Anh vẫn hiện diện đầy lửa và yêu thương – như một nhịp cầu nối giữa quá khứ oai hùng và hiện tại đầy hy vọng. Một cựu nhà giáo đi B – một người mẹ, người vợ, người thơ, người chiến sĩ – giờ đây là “chị Hai” thân thương của biết bao chiến sĩ, là tấm gương về tình yêu nước, nhân hậu và tinh thần dấn thân không ngơi nghỉ.
Kiều Bích Hậu