Cô giáo 'thắp lửa' STEM, robot trên cao nguyên đá

3 giờ trướcBài gốc

Nỗi trăn trở từ những đôi mắt đỏ hoe

Cô giáo Vàng Thị Dính (SN 1987) hiện công tác tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS&THPT Đồng Văn (xã Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang), đã gần hai chục năm gắn bó với học sinh miền cao nguyên đá hùng vĩ nhưng cũng khắc nghiệt vô cùng. Ở nơi đây, cô Dính và các đồng nghiệp vừa dạy chữ, vừa làm bạn, làm người mẹ, người cha thứ hai của học sinh.

Cô Dính cho biết, học sinh là con em đồng bào từ các thôn bản xa xôi, phải xa nhà để ăn ở học tập tại trường. Khi mới nhập học, hầu hết các em đều lần đầu rời xa gia đình. Hành trang đi học của các em không chỉ vài bộ quần áo cũ mà còn cả nỗi nhớ nhà, nhớ cha mẹ, bữa cơm giản dị nơi bản làng.

Cô Vàng Thị Dính. Ảnh: NVCC

"Nhiều em khóc thầm trong đêm, sáng dậy mắt vẫn còn đỏ hoe. Có em cả tuần không dám gọi về nhà, vì sợ nghe giọng mẹ sẽ không kìm được nước mắt. Lại có em vốn quen nói tiếng mẹ đẻ, khi xuống trường phải học tiếng phổ thông để giao tiếp, nên vừa ngại ngùng, vừa lạc lõng giữa tập thể mới," cô Dính kể.

Chính những khó khăn ban đầu ấy càng khiến cô Dính và đồng nghiệp thêm trân trọng, thêm quyết tâm đem lại môi trường học tập đầy ắp yêu thương và cơ hội cho các em.

Điều khiến cô xúc động nhất là dù thiếu thốn như thế, trong đôi mắt các em vẫn ánh lên niềm khao khát được học, được biết thêm điều mới, được bước ra khỏi “lũy tre làng” để đến gần hơn với thế giới rộng lớn ngoài kia.

Những khó khăn đó không chỉ thử thách học trò mà còn đặt lên vai người thầy như tôi một câu hỏi lớn: Mình sẽ làm gì để giúp các em có một hành trình học tập ý nghĩa hơn, để những hạt giống tri thức không bị vùi lấp giữa đá tai mèo lạnh giá?

"Cú hích" và hành trình tự học

Bước ngoặt đến vào thời điểm đại dịch COVID-19, khi việc dạy và học trực tuyến trở thành yêu cầu cấp thiết. Cô Dính nhận ra một sự thật phũ phàng: "Nếu không bắt kịp thời đại, học sinh của mình sẽ càng bị bỏ lại phía sau".

Tình cờ, qua mạng xã hội, cô giáo người Mông biết đến kỹ sư Đỗ Hoàng Sơn, thành viên ban tổ chức Ngày hội STEM quốc gia. Ngọn lửa nhiệt huyết từ người kỹ sư đã thổi bùng lên trong cô một quyết tâm mãnh liệt thay đổi tư duy để làm những điều mới cho mình và học trò.

Cô giáo vùng cao Vàng Thị Dính bắt đầu một hành trình tự học đầy gian nan. Cô đăng ký các lớp học trực tuyến về lập trình, robot, AI. Ban đầu là cảm giác lạc lõng, là những đêm dài "đánh vật" với tài liệu tiếng Anh, với những khái niệm công nghệ lạ lẫm.

"Có những lúc vừa học, vừa thử, vừa sai rồi lại sửa. Nhưng càng đi sâu, tôi càng thấy một cánh cửa mới đang mở ra," cô Dính bộc bạch. Cánh cửa đó mang tên công nghệ, và cô tin rằng nó sẽ là cây cầu vững chắc nhất để đưa học trò của mình đến với tri thức nhân loại.

Cô Vàng Thị Dính trợ giảng tại lớp học trải nghiệm lập trình trong khuôn khổ STEAMese Festival, Trường ĐH Phenikaa, Hà Nội. Ảnh: NVCC

Đội tuyển robot từ xứ đá tai mèo

Với kiến thức tích lũy, cô Vàng Thị Dính mạnh dạn thành lập đội tuyển Robot đầu tiên của trường, sẵn sàng đối diện với những rào cản, thách thức.

Khó khăn đầu tiên là kiến thức và kinh nghiệm khi cô chưa từng dẫn dắt học sinh đi thi robot, học sinh thì càng bỡ ngỡ hơn. Cô trò phải học từ những điều nhỏ nhất là lắp ráp, lập trình, thử nghiệm. Có lúc, robot cứ chạy sai hướng, cả thầy và trò chỉ biết nhìn nhau cười mà… bối rối. Nhưng rồi, chính từ những thất bại ấy, họ lại học thêm bài học kiên nhẫn và sáng tạo.

Thiết bị và robot của cô trò vẫn là con số không tròn trĩnh. Ngay cả khi được sự kết nối, hỗ trợ để mượn được một bộ robot Vex IQ thì vẫn thiếu thốn linh kiện, hỏng sẽ không có đồ thay, muốn mua đồ mới phải mất nhiều ngày chờ đợi. Điều này buộc cô trò phải tận dụng tối đa mọi thứ có trong tay, vừa làm vừa sửa, vừa học vừa sáng tạo.

Tuy nhiên, theo cô Dính, khó khăn lớn nhất là kinh phí. Mỗi chuyến đi thi đấu là một gánh nặng khổng lồ. Nhưng ngọn lửa đam mê của cô Dính đã nhận được sự tiếp sức. Ban giám hiệu, đồng nghiệp, chính quyền địa phương, và đặc biệt là sự đồng hành của Liên minh Thúc đẩy STEM Việt Nam đã chung tay hỗ trợ, giúp thầy trò có kinh phí về Hà Nội tham dự cuộc thi Robot Vex IQ cấp quốc gia.

Và điều kỳ diệu đã đến. Đội tuyển "chân đất" từ cao nguyên đá đã khiến cả đấu trường phải ngỡ ngàng khi giành được giải Ý chí thép. Tiếp nối thành công, các em còn giành giải Ba cuộc thi Vô địch quốc gia Robot ảo Vex VR và đoạt giải Biệt đội STEM cấp THCS của Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng.

“Những phần thưởng ấy không chỉ là niềm tự hào của riêng thầy trò chúng tôi, mà còn là động lực, là minh chứng dù trong khó khăn, nếu có khát vọng, có tinh thần tự học và sự đồng hành, học sinh vùng cao hoàn toàn có thể bước ra sân chơi lớn, tự tin sánh vai với bạn bè bốn phương”, cô Dính nói.

Hoạt động biểu diễn robot tại cột cờ Lũng Cú của thành viên CLB STEM&Robotics. Ảnh: NVCC

Thắp lửa đam mê công nghệ ở cao nguyên đá

Không dừng lại ở các cuộc thi, cô Vàng Thị Dính và thành viên CLB STEM & Robotics đã nỗ lực lan tỏa ngọn lửa đam mê công nghệ khoa học trên chính mảnh đất quê hương.

Tiêu biểu, tổ chức ngày hội STEm ngay tại trường; tổ chức thành công Giải Robot KCbot mở rộng huyện Đồng Văn; giao lưu và trao tặng robot cho các trường bạn; tập huấn Robot KCbot và Robot ảo Vex VR cho 20 trường THCS toàn huyện Đồng Văn (cũ).

Một hình ảnh đầy xúc động và tự hào đã diễn ra ngay tại Cột cờ Lũng Cú – nơi địa đầu Tổ quốc. Những con robot Vex IQ, Vex Go 123 do cô và trò điều khiển đã biểu diễn một cách nhịp nhàng. Khoảnh khắc ấy, công nghệ hiện đại đã hòa quyện cùng niềm tự hào dân tộc thiêng liêng.

“Tôi luôn tâm niệm thành công không chỉ là đạt giải cho riêng mình, mà quan trọng hơn là lan tỏa niềm đam mê và tri thức đến nhiều học sinh hơn nữa. Vì vậy, tôi và các học trò đã không dừng lại ở sân chơi quốc gia, mà tiếp tục mang STEM và Robot về chính mảnh đất cao nguyên đá Đồng Văn”, Cô giáo Vàng Thị Dính bộc bạch.

Cô giáo Vàng Thị Dính nhận Bằng khen, kỷ niệm chương tại lễ tuyên dương "Chia sẻ cùng thầy cô" năm 2025. Ảnh: TK

Với những thành tích trong công tác giảng dạy, truyền cảm hứng khám phá tri thức cho học sinh ở địa bàn vùng cao, biên giới, cô giáo Vàng Thị Dính là 1 trong số 80 gương được tuyên dương trong chương trình "Chia sẻ cùng thầy cô" năm 2025 tại Hà Nội, do T.Ư Hội LHTN Việt Nam phối hợp với Bộ GD&ĐT, Tập đoàn Thiên Long tổ chức.

Xuân Tùng

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/co-giao-thap-lua-stem-robot-tren-cao-nguyen-da-post1797240.tpo