Cơ hội bứt tốc tăng trưởng

2 giờ trướcBài gốc

Năm 2026, tăng trưởng cũng được dự báo chậm lại, còn 6,1%, trước khi phục hồi lên mức 6,5% vào năm 2027. Không khó để thấy định chế tài chính này khá thận trọng khi đưa ra dự báo ngắn hạn có khoảng cách khá xa so với mục tiêu tăng trưởng trên 8% mà Quốc hội, Chính phủ dự kiến.

WB nhìn nhận, là nền kinh tế định hướng xuất khẩu, Việt Nam tiếp tục chịu tác động từ triển vọng tăng trưởng toàn cầu suy yếu và nhu cầu giảm từ các đối tác thương mại lớn. Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự báo sẽ giảm tốc lần lượt chỉ còn 2,3% và 2,4% trong các năm 2025 và 2026 (giảm lần lượt 0,4 và 0,3 điểm phần trăm so với dự báo vào tháng 1).

Tuy nhiên, bản báo cáo cũng chỉ ra rằng, cơ hội bứt tốc vẫn còn đó. Với tỷ lệ nợ công thấp, Việt Nam còn dư địa tài khóa dồi dào. Nếu được thực hiện hiệu quả, đầu tư công một mặt giúp giải quyết những bất cập hạ tầng, mặt khác, tạo thêm việc làm, góp phần củng cố an sinh xã hội. Các chuyên gia WB ước tính, trong điều kiện của Việt Nam, cứ tăng đầu tư công thêm 1% GDP sẽ làm tăng GDP thêm 1,5% trong trung hạn (với giả định đầu tư công có tác động thu hút đầu tư của khu vực tư nhân).

Một điểm tựa quan trọng khác chính là công nghệ cao. Việt Nam gần đây đã bước vào nhóm 50 quốc gia hàng đầu trong chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, xếp thứ 44/133 nền kinh tế vào năm 2024 - thuộc nhóm vươn lên nhanh nhất về kết quả đổi mới sáng tạo so với mức thu nhập.

Mặc dù vậy, chưa có trường đại học nào của Việt Nam được đưa vào nhóm 200 đại học hàng đầu toàn cầu về kỹ thuật hoặc khoa học. Tổng chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của nước ta chỉ đạt 0,5% GDP, thấp hơn nhiều so với Hàn Quốc (4,8% GDP) hoặc Trung Quốc (2,68% GDP)...

Đầu tư thấp khiến cho Việt Nam chưa có những cơ sở khoa học công nghệ lớn tầm cỡ toàn cầu, chưa có được số lượng các sản phẩm nghiên cứu khoa học có giá trị thương mại cao. Nguồn nhân lực nghiên cứu được đào tạo trong nước gần như chững lại trong 15 năm qua, trong khi tỷ lệ nhân lực chất lượng cao đào tạo ở nước ngoài trở về làm việc khá thấp… Việt Nam đào tạo được khoảng 500 tiến sĩ khoa học công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) mỗi năm, nhưng có rất ít tiến sĩ chuyên sâu trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn hoặc trí tuệ nhân tạo (AI) - những lĩnh vực được coi là “đòn bẩy” tăng trưởng.

Để xoay chuyển tình hình, bộ ba giải pháp được các chuyên gia WB đề xuất và khá thống nhất với các ý kiến được nêu rải rác lâu nay. Giải pháp đầu tiên là phát triển sâu và rộng đội ngũ nhân tài công nghệ thông qua cấp học bổng sau đại học của quốc gia dành cho sinh viên cao học/tiến sĩ; triển khai chương trình thu hút nhân tài toàn cầu và giảng viên ưu tú.

Thứ hai, phát triển cơ sở hạ tầng chung về R&D, qua đó thiết lập một mạng lưới các trung tâm ưu tú quốc gia, các nền tảng công nghệ truy cập mở và các cơ sở đổi mới sáng tạo thí điểm nhằm thu hẹp khoảng cách từ phòng thí nghiệm đến công xưởng. Thứ ba, tăng cường liên kết giữa đại học - doanh nghiệp - chính quyền, tối đa hóa tác động lan tỏa thông qua các cụm công nghệ cùng chung địa điểm, các chương trình lưu chuyển nhân tài, các khoản hỗ trợ hợp tác nghiên cứu và phát triển.

Bộ ba giải pháp trên, nếu thực hiện nhuần nhuyễn, có thể tạo ra “vòng lặp” tích cực về nhân tài và đổi mới sáng tạo, hình thành nên lực lượng lao động có kỹ năng và sản phẩm R&D, mà kết quả trước mắt là góp phần thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững như kỳ vọng.

ANH THƯ

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/co-hoi-but-toc-tang-truong-post813010.html