ĐBP - Bản Tả Ló San, xã Sen Thượng cách trung tâm huyện Mường Nhé khoảng 70km, nơi “chóp nhọn” phía Bắc tỉnh Điện Biên, tiếp giáp với huyện Giang Thành, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Với vị trí xa xôi cách trở, hạ tầng nơi đây còn hạn chế, đời sống của đồng bào Hà Nhì còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Mới đây, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên đã triển khai đề án xây dựng mô hình điểm “Khu dân cư biên giới đoàn kết, xanh – sạch – đẹp”, mở ra cơ hội mới, thêm động lực phát triển cho bản Tả Ló San.
Bản Tả Ló San được thành lập năm 1999 với 19 hộ dân, 76 khẩu người dân tộc Hà Nhì, là bản biên giới cực Bắc của tỉnh. Sau 26 năm xây dựng và phát triển, đến nay, bản có 27 hộ dân với 104 khẩu.
Một góc bản Tả Ló San (xã Sen Thượng).
Nhiều năm qua, bản Tả Ló San nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương song cuộc sống người dân vẫn còn nhiều khó khăn. Hiện nay Tả Ló San là 1 trong những bản khó khăn nhất tỉnh Điện Biên; tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn trên 33%. Người dân chủ yếu làm nông nghiệp song diện tích đất sản xuất chỉ khoảng 17ha; vật nuôi ít, chăn thả tự nhiên, chưa có khu vực quy hoạch hay chuồng trại kiên cố khiến công tác phòng chống dịch bệnh gặp nhiều trở ngại. Thu nhập của người dân chủ yếu dựa vào dịch vụ môi trường rừng, sinh kế bấp bênh. Hạ tầng thiết yếu thiếu thốn: Chưa có điện lưới quốc gia, đường nội bản chưa hoàn thiện, thiếu hệ thống thoát nước, xử lý rác và khu sinh hoạt cộng đồng.
Đề án xây dựng mô hình điểm “Khu dân cư biên giới đoàn kết, xanh – sạch – đẹp” tại bản Tả Ló San do Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên triển khai nhằm thay đổi diện mạo nông thôn biên giới, mở ra hướng phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
Mục tiêu cụ thể của đề án là xây dựng khu dân cư an toàn, văn minh, không có tệ nạn xã hội; không phá rừng; không có hành vi mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy. 100% hộ dân cam kết chung tay giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền biên giới, không di cư tự do, không xuất cảnh trái phép. Đề án tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, tạo sinh kế ổn định, cải thiện thu nhập, cải tạo cảnh quan xanh – sạch – đẹp; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Hà Nhì, hướng tới phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng.
Theo đề án, bản Tả Ló San được hỗ trợ máy xát gạo, bò giống, cây giống sa nhân tím và sửa chữa 16 ngôi nhà xuống cấp (trong đó có 5 nhà trình tường), góp phần thúc đẩy sản xuất, chăn nuôi, khơi dậy tinh thần tự lực vươn lên thoát nghèo cho người dân.
Về hạ tầng, đề án đầu tư 500m đường nội bản, khu vui chơi rộng 1ha, hệ thống xử lý rác thải, sửa chữa lớp học tiểu học thành điểm trường mầm non, xây cổng bản. Trang bị loa đài, tivi, bàn ghế và thiết bị cho Nhà văn hóa để phục hồi lễ hội truyền thống người Hà Nhì, tổ chức các hoạt động văn hóa – thể thao, tăng cường sự gắn kết cộng đồng.
Đề án còn hỗ trợ xây 23 nhà tiêu hợp vệ sinh, làm mới 27 chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường; trồng cây xanh, hoa ven đường tạo cảnh quan xanh – sạch – đẹp.
Đề án có tổng kinh phí dự kiến 1,66 tỷ đồng, từ Quỹ Vì người nghèo tỉnh và nguồn xã hội hóa, triển khai đến hết quý I/2026.
Nhà thầu thi công các hạng mục đầu tư hạ tầng thuộc đề án "Khu dân cư biên giới đoàn kết, xanh – sạch – đẹp” tại bản Tả Ló San.
Gia đình ông Lỳ Trường Sơn là một trong những hộ nghèo nhất bản Tả Ló San. Không có trâu bò, đất sản xuất ít, cuộc sống quanh năm chỉ trông chờ vào ít ngô, lúa trên nương và nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng. Đặc biệt, gia đình ông Sơn vẫn đang sống trong căn nhà tạm chật hẹp, xuống cấp. Trước hoàn cảnh khó khăn đó, hộ ông Sơn là một trong 5 hộ được Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên hỗ trợ xây dựng nhà ở kiên cố theo kiểu trình tường truyền thống của người Hà Nhì. Mới đây, công trình đã chính thức được khởi công.
Ông Lỳ Trường Sơn chia sẻ: “Gia đình tôi vô cùng biết ơn khi được hỗ trợ xây dựng ngôi nhà mới, càng ý nghĩa hơn khi làm nhà trình tường truyền thống của dân tộc Hà Nhì. Đây sẽ là động lực để gia đình tôi yên tâm sinh sống, lao động sản xuất và quyết tâm vươn lên thoát nghèo”.
Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh khởi công xây dựng nhà trình tường truyền thống người dân tộc Hà Nhì cho hộ ông Lỳ Trường Sơn (bản Tả Ló San).
Hiện nay, công trình san ủi khu vui chơi cộng đồng tại bản Tả Ló San đang bước vào giai đoạn hoàn thiện những hạng mục cuối cùng. Với diện tích 1ha, nằm tại trung tâm bản, công trình hứa hẹn trở thành không gian sinh hoạt văn hóa, tổ chức sự kiện quan trọng của cộng đồng dân cư nơi đây.Ông Pờ Xuân Mười, Trưởng bản Tả Ló San chia sẻ: “Trước kia, bản không có nơi sinh hoạt chung, mỗi dịp lễ, Tết, bà con phải ra trung tâm xã Sen Thượng để vui chơi, tổ chức các hoạt động cộng đồng. Khi hoàn thành khu vui chơi, người dân có thể tổ chức lễ hội, Tết cổ truyền, hay các dịp trọng đại của gia đình ngay tại bản. Công trình không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng, mà còn góp phần nâng cao đời sống tinh thần, thắt chặt tình đoàn kết giữa các hộ dân nơi biên cương của Tổ quốc”.
Cùng với đầu tư hạ tầng, việc phát triển sinh kế bền vững cho người dân cũng là mục tiêu then chốt của Đề án. Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên đã hỗ trợ 6 con bò giống và 27.000 cây giống sa nhân tím cho dân bản Tả Ló San. Đến nay, các hộ dân đã tiếp nhận đầy đủ cây, con giống và triển khai trồng trọt, chăn nuôi theo kế hoạch.
Người dân Tả Ló San nhận cây giống sa nhân tím, phấn đấu hoàn thành xuống giống trong tháng 6.
Ông Pờ Xuân Ly chia sẻ: “Gia đình tôi đã nhận được 1.000 cây giống từ MTTQ tỉnh và thêm 5.000 cây sa nhân từ dự án hỗ trợ sản xuất thuộc chương trình mục tiêu quốc gia để trồng dưới tán rừng. Cây sa nhân tím không chỉ có giá trị kinh tế cao mà còn góp phần giữ rừng, bảo vệ môi trường, mở ra hướng phát triển kinh tế mới”.
Bài, ảnh: Nhật Phương