Cơ hội và thách thức phát triển khoa học giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

4 giờ trướcBài gốc

Các đại biểu tham gia Hội thảo Quốc gia về khoa học giáo dục

4 nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển khoa học giáo dục

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc khẳng định, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn khẳng định rõ vai trò trung tâm của giáo dục và khoa học giáo dục đối với sự phát triển đất nước. Các Nghị quyết số 29-NQ/TW, Kết luận số 91-KL/TW, Nghị quyết số 57-NQ/TW, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, cùng Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021–2030 đã xác lập một yêu cầu xuyên suốt: mọi quyết sách lớn về giáo dục phải được xây dựng trên cơ sở khoa học, thực tiễn và bằng chứng tin cậy.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc phát biểu khai mạc Hội thảo

Quán triệt tinh thần đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định phát triển khoa học giáo dục là một nhiệm vụ trọng tâm. Bộ đã và đang hoàn thiện khung thể chế, triển khai Chương trình khoa học giáo dục quốc gia, tăng cường đặt hàng các nhiệm vụ nghiên cứu phục vụ trực tiếp cho đổi mới chương trình giáo dục, đào tạo giáo viên, quản trị hệ thống, kiểm định chất lượng và chuyển đổi số. Hội thảo khoa học giáo dục quốc gia không chỉ là hoạt động học thuật thường niên, mà là kênh tham vấn chính sách quan trọng của Bộ.

Thứ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, khoa học giáo dục hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Nghiên cứu thực chứng quy mô lớn còn hạn chế; việc khai thác dữ liệu giáo dục chưa tương xứng với tiềm năng; mối liên kết giữa nghiên cứu – chính sách – thực tiễn chưa thật sự chặt chẽ; và năng lực nghiên cứu liên ngành, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, cần tiếp tục được nâng cao.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh, Hội thảo quốc gia về Khoa học giáo dục năm 2025 được tổ chức đúng thời điểm, với chủ đề “Phát triển khoa học giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”. Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt kỳ vọng rõ ràng vào Hội thảo lần này không chỉ dừng ở trao đổi học thuật, mà phải đề xuất được các định hướng, giải pháp và khuyến nghị chính sách cụ thể, có thể sử dụng trực tiếp trong công tác quản lý nhà nước về giáo dục.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc đề nghị, các nhà khoa học, các cơ sở giáo dục đại học và các tiểu ban của Hội thảo tập trung làm rõ một số nhiệm vụ trọng tâm bao gồm:

Một là, xác định rõ tầm nhìn và định hướng phát triển khoa học giáo dục Việt Nam đến năm 2035, gắn với yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên số và hội nhập quốc tế.

Hai là, đề xuất các giải pháp đổi mới căn bản trong đào tạo, phát triển đội ngũ nhân lực khoa học giáo dục, coi đây là lực lượng nòng cốt trong tư vấn, phản biện và xây dựng chính sách giáo dục.

Ba là, thúc đẩy mạnh mẽ nghiên cứu thực chứng, nghiên cứu dựa trên dữ liệu; ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong nghiên cứu và thực hành giáo dục, bảo đảm nguyên tắc khoa học, đạo đức, nhân văn và hiệu quả.

Bốn là, làm rõ cơ chế chuyển giao, sử dụng và đánh giá tác động của các kết quả nghiên cứu khoa học giáo dục trong quá trình xây dựng, triển khai và điều chỉnh chính sách giáo dục ở các cấp.

Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế đặt hàng nghiên cứu, tăng cường sử dụng kết quả khoa học giáo dục trong quản lý nhà nước, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ các nhà khoa học phát huy vai trò, trách nhiệm và trí tuệ của mình đối với sự nghiệp giáo dục nước nhà.

Ban tổ chức tặng hoa chúc mừng các đại biểu trình bày bài báo cáo Hội thảo

Hàng trăm đề tài mang tính thực tiễn

Phát biểu tại buổi lễ, PGS.TS Nguyễn Văn Trào - Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội cho biết, Hội thảo năm nay có trên 150 cơ sở giáo dục đào tạo trên cả nước, với hàng trăm bài nghiên cứu có chất lượng gửi tới Hội thảo.

PGS.TS Nguyễn Văn Trào - Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội phát biểu tại Hội thảo

Đặc biệt, sau Hội thảo, với các báo cáo là những đề tài nghiên cứu khoa học xuất sắc, tiêu biểu nhất sẽ được Ban Tổ chức lựa chọn để đăng toàn văn trong Kỷ yếu Hội thảo có chỉ số ISBN. Vì thế, những đề tài nghiên cứu, bài viết khoa học, dù không trình bày hôm nay, sẽ vẫn được hỗ trợ để gia tăng độ lan tỏa đến đông đảo những người quan tâm.

Ngoài ra, bên cạnh các hoạt động học thuật, Ban Tổ chức Hội thảo tổ chức trưng bày các sản phẩm, mô hình, thành tựu tiêu biểu về khoa học và công nghệ giáo dục của các cơ sở giáo dục Đại học, trường cao đẳng sư phạm và các tổ chức nghiên cứu.

Theo đó, Hội thảo Quốc gia về khoa học giáo dục tập trung vào thảo luận các nội dung chính gồm: Nghiên cứu thể chế, chính sách, hệ thống, mô hình giáo dục; Đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá; Quản trị trường học và phát triển con người; Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, AI); Định hướng phát triển khoa học giáo dục quốc gia và cơ chế thúc đẩy nghiên cứu - chính sách - thực tiễn.

Các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong lĩnh vực giáo dục trình bày tại Hội thảo

Trong đó, nhóm tác giả Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã có bài viết với về chủ đề “ Thực trạng nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh phổ thông trên môi trường mạng từ khảo sát giáo viên tỉnh Thái Nguyên”. Đây là kết quả khảo sát 250 giáo viên ở 10 trường trung học cơ sở và trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên về mức độ tần suất và chất lượng thực hiện các nhóm nội dung giáo dục đạo đức, lối sống trên môi trường mạng. Nghiên cứu sử dụng bảng hỏi thang đo Likert 5 mức, dữ liệu được xử lý bằng thống kê mô tả (trung bình, độ lệch chuẩn, thứ bậc).

Kết quả cho thấy giáo viên đánh giá các nội dung giáo dục đạo đức, lối sống trên môi trường mạng được triển khai khá thường xuyên và đạt chất lượng tốt, với điểm trung bình chung lần lượt là 4,52 và 4,56/5. Trong đó, các nội dung liên quan tới lan tỏa điều tích cực, giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật, an toàn thông tin, giao tiếp văn minh trên mạng và khuyến khích học tập qua môi trường số được triển khai nổi bật.

Ngược lại, những nội dung về rèn luyện kĩ năng quản lí thời gian online, giải tỏa căng thẳng, chọn lọc thông tin, phê phán các trào lưu lệch chuẩn và hỗ trợ học sinh ứng phó rủi ro vẫn còn hạn chế hơn. Trên cơ sở đó, bài báo thảo luận một số định hướng điều chỉnh, bổ sung nội dung giáo dục đạo đức, lối sống trên môi trường mạng trong chương trình và hoạt động giáo dục ở các trường phổ thông.

Các sản phẩm, mô hình, thành tựu tiêu biểu về khoa học và công nghệ giáo dục của các Cơ sở giáo dục Đại học, trường cao đẳng sư phạm và các tổ chức nghiên cứu được trưng bay tại Hội thảo

Với bài viết “vai trò của giáo dục đại học trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia: Định hướng chính sách và giải pháp cho Việt Nam đến năm 2030”, ThS.Hoàng Thị Giang, Học viện Kỹ thuật mật mã cho rằng, trong bối cảnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang trở thành động lực trung tâm của phát triển quốc gia, giáo dục đại học giữ vai trò then chốt trong việc hình thành tri thức, công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo.

Tập trung phân tích vai trò của giáo dục đại học trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam đến năm 2030, trên cơ sở tiếp cận hệ thống và chính sách công. Từ việc tổng hợp các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước như Nghị quyết số 57-NQ/TW (2024) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng Chiến lược phát triển giáo dục đại học giai đoạn 2021–2030, bài viết chỉ ra những thành tựu, hạn chế và các yếu tố cản trở sự tham gia của các cơ sở giáo dục đại học trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Trên cơ sở đó, ThS.Hoàng Thị Giang đề xuất các định hướng chính sách và giải pháp nhằm phát huy hơn nữa vai trò của giáo dục đại học trong việc thúc đẩy nghiên cứu, khởi nghiệp sáng tạo, chuyển giao tri thức và hợp tác đại học – doanh nghiệp – nhà nước, hướng tới xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững, tự chủ và có khả năng hội nhập quốc tế đến năm 2030.

Ngoài ra, Hội thảo bao gồm các phiên toàn thể và song song với 19 báo cáo chuyên đề được trình bày với sự tham gia của khoảng 300 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong lĩnh vực giáo dục.

Xuân Quý

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/co-hoi-va-thach-thuc-phat-trien-khoa-hoc-giao-duc-trong-ky-nguyen-doi-moi-sang-tao-va-chuyen-doi-so-10400836.html