Có nên quản chặt 'phương tiện lạ'?

3 ngày trướcBài gốc

Với sự tiện lợi, nhỏ gọn, linh hoạt và mang tính công nghệ cao, những thiết bị di chuyển cá nhân như vali điện, xe scooter, xe điện cân bằng một bánh… đang tạo ra một làn sóng mới trong cách con người tiếp cận giao thông đô thị, đặc biệt hấp dẫn giới trẻ, người làm văn phòng di chuyển quãng ngắn, khách du lịch hoặc người cao tuổi. Song điều nhiều người quan tâm là việc gần đây tại TP Hồ Chí Minh, lực lượng chức năng đã lập biên bản xử lý một số trường hợp sử dụng vali điện như phương tiện lưu thông trên đường phố. Một du khách nước ngoài 75 tuổi và một phụ nữ 43 tuổi, cư dân thành phố, đều bị cảnh sát giao thông mời làm việc và xử phạt hành chính vì điều khiển vali điện chạy giữa các tuyến đường đông đúc thuộc quận 1. Những sự việc này, dù thoạt nghe có phần lạ lẫm và thậm chí gây tò mò, lại đặt ra vấn đề rất nghiêm túc: Việt Nam - đặc biệt là các đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội - có đang bị tụt lại trong việc quản lý các phương tiện di chuyển cá nhân công nghệ cao?

Vali điện, xe scooter, xe điện một bánh hay các thiết bị cân bằng cá nhân khác đang ngày càng phổ biến trong đời sống hiện đại. Những thiết bị này thường được thiết kế để phục vụ di chuyển ngắn trong môi trường kín như sân bay, nhà ga, khuôn viên trường học hoặc khu đô thị mới có quy hoạch tốt. Tuy nhiên, khi được đưa ra lưu thông giữa lòng đường đô thị hỗn hợp - nơi xe máy, ô tô, xe buýt và người đi bộ chen chúc từng mét – thì lại bộc lộ nhiều bất cập cả về pháp lý lẫn an toàn.

Hiện nay, các loại phương tiện cá nhân như vali điện, xe scooter… không được Luật Giao thông đường bộ công nhận là phương tiện hợp pháp để tham gia giao thông. Chúng không có biển số, không đăng ký, không được kiểm định kỹ thuật, không có tín hiệu đèn hoặc gương chiếu hậu - những yếu tố bắt buộc để đảm bảo an toàn tối thiểu trên đường. Việc người dân điều khiển các thiết bị này giữa phố đông chẳng khác gì việc đưa đồ chơi công nghệ ra dòng giao thông thật, với tốc độ thật và rủi ro thật.

Vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn khi xét đến loại năng lượng mà các thiết bị này sử dụng. Phần lớn vali điện và xe scooter hiện nay đều vận hành bằng pin lithium-ion - loại pin có mật độ năng lượng cao, nhỏ gọn nhưng lại rất dễ cháy nổ nếu gặp sự cố như đoản mạch, va đập mạnh hoặc sạc sai cách. Những sự cố cháy pin lithium từng gây ra tai nạn nghiêm trọng trong các khu chung cư, khoang máy bay, thậm chí tại nhà riêng. Vì lý do này, từ năm 2018, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cùng Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đã ra lệnh cấm mang vali điện có pin không tháo rời lên máy bay. Các sân bay lớn như Changi (Singapore), Narita (Nhật Bản) cũng đã có lệnh cấm sử dụng thiết bị này trong khuôn viên sân bay.

Quay lại câu chuyện giao thông ở các đô thị Việt Nam, đây là môi trường mang tính giao thông hỗn hợp rất rõ nét. Không gian đường phố bị giới hạn nhưng lại phải gánh cùng lúc hàng loạt loại hình phương tiện, từ ô tô, xe máy, xe buýt đến xe đạp, người đi bộ, xe giao hàng và bây giờ là cả xe công nghệ cá nhân kiểu mới. Nếu không có quy định chặt chẽ và chế tài rõ ràng, việc thêm vào các thiết bị như vali điện, scooter sẽ chỉ khiến tình hình thêm hỗn loạn. Không thể trông chờ vào ý thức cá nhân trong khi rủi ro va chạm, cháy nổ hoặc gây tắc nghẽn là rất thực tế.

Đã đến lúc các đô thị lớn cần nhìn nhận nghiêm túc sự hiện diện ngày càng tăng của loại hình phương tiện này. Không nên để tình trạng “muốn chạy thì chạy, thấy lạ thì phạt” kéo dài, vì đó là dấu hiệu của một hệ thống quản lý bị động và thiếu chủ động trong đối mặt với thay đổi công nghệ. Cũng không nên thực hiện theo tư duy “không quản được thì cấm”. Các cơ quan chức năng cần có quy chuẩn rõ ràng về các thiết bị di chuyển cá nhân hiện đại: cái nào được phép lưu thông, trong phạm vi nào, với điều kiện gì; cái nào bị cấm hoàn toàn. Cũng cần tính toàn đến việc có thể xây dựng hạ tầng riêng như làn đường cho phương tiện cá nhân tốc độ thấp trong khu đô thị mới. Đồng thời, ban hành quy chuẩn an toàn kỹ thuật đối với pin, động cơ và cấu trúc thiết bị để hạn chế tối đa rủi ro.

Việc quản lý nghiêm các phương tiện cá nhân hiện đại không phải là bước lùi với công nghệ, mà là điều kiện tiên quyết để công nghệ phát triển đúng hướng, an toàn và hiệu quả. Những gì diễn ra tại TP Hồ Chí Minh không chỉ là câu chuyện của một chiếc vali điện giữa phố, mà là lời cảnh báo về khoảng trống trong quản lý đô thị hiện đại. Và đã đến lúc cần lấp đầy khoảng trống đó bằng hành động cụ thể, chứ không phải chỉ là những cái lắc đầu sau mỗi lần xử phạt.

Thế Vinh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/co-nen-quan-chat-phuong-tien-la-10302411.html