Có nên thu thuế ngay trên cổ tức bằng cổ phiếu?

một ngày trướcBài gốc

Sự thay đổi lớn ở đề xuất này chính là thời điểm thu thuế. Trước đây, theo Nghị định 126 năm 2020, phần thuế này chỉ được tính khi nhà đầu tư bán số cổ phiếu đó đi. Hiện tại, Bộ Tài chính đề nghị, nhận cổ tức bằng cổ phiếu là phải thu thuế ngay lập tức và trách nhiệm chi trả khoản thuế này sẽ thuộc về doanh nghiệp trả cổ tức.

Bộ Tài chính có lý do để đề xuất thay đổi này. Theo thống kê, từ năm 2016 đến năm 2024, tổng số thuế thu nhập cá nhân thu được từ cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng chỉ đạt hơn 1.300 tỷ đồng. Trong khi đó, số lượng cổ phiếu được các doanh nghiệp trả cổ tức và thưởng cho cổ đông trong cùng giai đoạn lên tới gần 35 tỷ đơn vị. Nếu chỉ cần tính giá trị của lượng cổ phiếu này theo mệnh giá (10.000 đồng/cổ phiếu), số thuế thu nhập cá nhân thu được phải là hơn 17.400 tỷ đồng.

Sự chênh lệch giữa con số thực thu và con số tiềm năng là rất lớn. Bộ Tài chính cũng cho rằng, nếu không thu ngay thuế là không hợp lý, bởi khi nhà đầu tư nhận cổ tức bằng cổ phiếu hoặc được chia cổ phiếu thưởng, tài sản cũng như thu nhập của họ không ngừng tăng lên.

Tuy nhiên, chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này một cách đơn giản và đúng bản chất. Khi một nhà đầu tư nhận cổ tức bằng tiền mặt, tài sản của doanh nghiệp cụ thể là tiền mặt đã thực sự được chuyển về cho nhà đầu tư. Việc nhà đầu tư phải chịu thuế thu nhập cá nhân trên khoản tiền thực nhận đó là điều không cần bàn cãi, quy định này lâu nay vẫn được thực hiện một cách suôn sẻ.

Thế nhưng, cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng lại khác. Về bản chất, đó là việc chia nhỏ cổ phiếu đang có. Bạn có thể hình dung mình đang sở hữu một cái bánh, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu không phải người ta cho bạn thêm một cái bánh mới mà chỉ là cắt cái bánh hiện tại của bạn ra thành nhiều miếng nhỏ hơn. Tổng lượng bánh của bạn vẫn không thay đổi.

Tương tự như vậy, khi một doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu, tổng tài sản của doanh nghiệp vẫn giữ nguyên. Trong bảng cân đối kế toán, việc này không làm thay đổi giá trị vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp không mất đi một đồng tiền mặt nào.

Thứ nhà đầu tư nhận về là sự gia tăng về số lượng cổ phiếu. Ngay tại ngày giao dịch không hưởng quyền, giá của mỗi cổ phiếu trên thị trường cũng sẽ bị điều chỉnh giảm theo một tỷ lệ tương ứng. Do đó, về nguyên tắc, tổng giá trị tài sản của nhà đầu tư tại thời điểm nhận cổ tức bằng cổ phiếu không hề tăng thêm.

Vậy, việc đánh thuế ngay lập tức trên một khoản thu nhập chưa chắc chắn, một khoản lợi nhuận chưa được hiện thực hóa là một điều chưa thực sự hợp lý. Việc thu thuế ngay tại thời điểm phát hành cũng sẽ tạo ra nhiều khó khăn cho cả doanh nghiệp và nhà đầu tư, đặc biệt là về dòng tiền để nộp thuế cho một khoản "thu nhập" chưa phải là tiền mặt.

Tóm lại, dù mục tiêu tăng thu ngân sách là xác đáng, nhưng phương pháp thực hiện cần phải đảm bảo tính công bằng và hợp lý, phù hợp với bản chất của từng loại giao dịch tài chính.

Minh Thư

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/co-nen-thu-thue-ngay-tren-co-tuc-bang-co-phieu-343953.htm