Có nên tổ chức kỳ thi tuyển sinh lớp 10 vào thời điểm tháng 7?

6 giờ trướcBài gốc

Những năm gần đây, kỳ thi tuyển sinh 10 ở nhiều địa phương, nhiều trường trung học phổ thông trở thành kỳ thi rất áp lực cho học sinh, phụ huynh và thầy cô dạy các môn thi tuyển sinh 10. Tỉ lệ chọi của nhiều trường trung học phổ thông cao khiến cho nhiều học sinh đạt điểm cao mà vẫn có thể rớt như thường.

Nhiều học sinh lớp 9 phải học sinh chính, học thêm căng thẳng đối với các môn: Toán, Văn, Ngoại ngữ và tất nhiên phụ huynh phải đầu tư nhiều tiền bạc cho con em học thên mới hy vọng đậu vào nguyện vọng 1 của trường trung học phổ thông công lập.

Chính vì thế, kỳ thi tuyển sinh 10 của các địa phương tổ chức càng sớm càng giảm áp lực cho học sinh học tập; giáo viên ôn thi và giảm chi phí tiền bạc cho phụ huynh. Suy cho cùng, kỳ thi diễn ra sớm hay muộn thì cũng chỉ có chừng ấy chỉ tiêu, điểm cao hay thấp cũng đều lấy từ trên xuống dưới cho đến khi đủ chỉ tiêu mà thôi.

Thi tuyển sinh 10 sẽ có rất nhiều bất cập (Ảnh minh họa: Phạm Thi)

Nhiều bất cập khi tổ chức kỳ thi tuyển sinh 10 vào tháng 7

Tại địa phương người viết bài đang công tác (một tỉnh phía Nam), sở giáo dục đã ban hành thông báo thời gian tổ chức kỳ thi tuyển sinh 10 (chuyên) cho năm học 2026-2027 sẽ diễn ra vào ngày 30,31/5/2026 và kỳ thi tuyển sinh 10 (không chuyên) vào ngày 10,11/7/2026.

Ngay sau khi sở giáo dục và đào tạo gửi thông báo lịch thi tuyển sinh 10 về các nhà trường, nhiều thầy cô và học sinh lớp 9 đã cảm thấy băn khoăn, lo lắng vì kỳ thi tuyển sinh 10 cho năm học tới đây được tổ mức muộn hơn các năm trước hàng tháng trời.

Việc tổ chức kỳ thi tuyển sinh 10 (không chuyên) muộn khiến cho nhiều giáo viên dạy lớp 9 đối với các môn thi tuyển sinh 10 như: Ngữ văn, Toán và môn thứ 3 sẽ khá vất vả. Những em học sinh lớp 9 ở năm học này cũng áp lực và chắc chắn một điều là chi phí cho học thêm của nhiều học sinh sẽ phải tốn thêm một khoản tiền lớn.

Đối với học sinh lớp 9, theo lịch của sở sẽ tổ chức kiểm tra học kỳ II vào tuần đầu tiên của tháng 5/2026 nhưng mãi đến ngày 10,11/7/2026, địa phương mới tổ chức kỳ thi tuyển sinh 10- có nghĩa là học sinh sẽ có thêm 2 tháng ôn thi. Đây là khoảng thời gian quá dài và áp lực với học sinh mới bước vào lứa tuổi 15.

Bởi lẽ, theo Khung kế hoạch thời gian năm học 2025- 2026, Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn học sinh lớp 1, lớp 9, lớp 12 tựu trường sớm nhất trước 02 tuần so với ngày tổ chức khai giảng (05/9) nên học sinh lớp 9 tựu trường từ ngày 22/8/2025.

Nếu tính từ thời gian học sinh lớp 9 tựu trường đến thời gian thi tuyển sinh 10 là gần 11 tháng trời với muôn vàn áp lực cho học sinh cuối cấp.

Thực tế cho thấy, học sinh lớp 9 thường có học chính khóa, học tăng tiết, nhiều em tham gia ôn thi học sinh giỏi văn hóa trong nhiều tháng, rồi học thêm các môn thi tuyển sinh 10 nên khá nặng nề.

Học sinh vất vả, áp lực là vậy và giáo viên dạy lớp 9 đối với các môn thi tuyển sinh 10 còn vất vả nhiều hơn. Bởi, thầy cô phải họp hành, chuẩn bị trường lớp từ khi học sinh chưa tựu trường. Khi học sinh thi xong, nhiều thầy cô còn tham gia chấm thi, chấm phúc khảo phải gần hết tháng 7 mới kết thúc.

Trong khi, chế độ ôn thi tuyển sinh 10 theo hướng dẫn của Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT, ngày 30/12/2024 của Bộ Giáo dục và đào tạo quy định về dạy thêm, học thêm có hiệu lực từ 14/2/2025 thì việc ôn thi cuối cấp không có thu tiền của học sinh nên các thầy cô có thể dạy theo định mức hoặc vừa dạy theo định mức (dạy 02 tiết theo Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT), vừa dạy miễn phí.

Nếu so với những thầy cô trong tổ chuyên môn không dạy lớp 9 và các môn không thi tuyển sinh 10 thì những giáo viên ôn tuyển sinh sẽ nghỉ hè trễ hơn gần 2 tháng. Sau khi ôn thi, chấm thi thì những thầy cô này chỉ được nghỉ hè khoảng hơn 2 tuần, vào giữa tháng 8 thì lại bắt đầu chuẩn bị cho năm học mới.

Đối với nhiều phụ huynh ở những khi vực thị thành, ở những khu vực có tỉ lệ chọi cao thì ngoài học thêm (miễn phí) ở trường, bao giờ cũng sẽ đầu tư cho con em mình học thêm ở ngoài nhà trường. Vì vậy, kỳ thi tuyển sinh 10 diễn ra vào gần giữa tháng 7 sẽ tốn thêm một khoản tiền tương đối lớn cho phụ huynh.

Điều này cũng đồng nghĩa, kỳ thi tuyển sinh 10 diễn ra vào tháng 7 không chỉ tạo ra những áp lực cho học sinh lớp 9 mà ngay cả giáo viên, phụ huynh cũng căng thẳng, áp lực không kém.

Kỳ thi tuyển sinh 10 càng sớm, càng tốt

Theo Khung kế hoạch thời gian năm học 2025 – 2026, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026 vào ngày 11 và ngày 12/6/2026- sớm hơn 2 tuần lễ so với kỳ thi năm 2025 vừa qua.

Việc Bộ dự kiến thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2026 sớm hơn 2 tuần mà theo khung năm học thì các trường phổ thông sẽ kết thúc năm học vào cuối tháng 5/2026 nên nhiều sở giáo dục và đào tạo sẽ gặp một số khó khăn nhất định.

Tuy nhiên, đa phần các tỉnh, thành còn lại trên cả nước số lượng thí sinh chỉ dao động khoảng vài chục nghìn thí sinh nên tổ chức vào những ngày cuối cùng của tháng 5 là hợp lý hơn cả. Ngay cả Thành phố Hà Nội, hoặc Thành phố Hồ Chí Minh có số lượng thí sinh dự thi đông vẫn có thể sắp xếp được.

Thứ nhất: kỳ thi tuyển sinh 10 do các sở giáo dục đứng ra tổ chức và học sinh lớp 9, hoặc học sinh lớp 12 thường sẽ thực hiện tăng tiết vào học kỳ II nên các địa phương sẽ chủ động tổ chức kiểm tra học kỳ II ở cuối tháng 4, hoặc chậm nhất là tuần đầu tháng 5.

Nếu như kỳ thi tuyển sinh 10 tổ chức vào những ngày cuối cùng của tháng 5 thì học sinh cũng có khoảng 3-4 tuần ôn thi cho 3 môn. Chừng ấy thời gian là các em học sinh đảm bảo nắm lại những kiến thức cơ bản vì các em vừa ôn và tham gia kiểm tra học kỳ II.

Thứ hai: nếu thi vào những ngày cuối cùng của tháng 5 thì tính đến ngày thi tốt nghiệp trung học phổ thông (ngày 11, 12/6/2026), các sở có 10 ngày chấm thi.

Những tỉnh ít thí sinh thì sở điều động ít giám khảo, tỉnh nhiều thí sinh thì điều động nhiều, nguồn giáo viên chấm thi không thiếu. Các sở dư sức hoàn tất việc chấm thi trước khi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông diễn ra.

Thứ ba: kỳ thi tuyển sinh 10 ở những tỉnh có ít trường chuyên, ít thí sinh thì nên gộp kỳ thi vào trường chuyên và trường không chuyên lại một kỳ thi (chung đợt, chung đề) sẽ giảm áp lực cho học sinh và giáo viên ở các nhà trường.

Các em đều thi 3 môn cơ bản giống nhau (chung đề), những em dự thi vào trường chuyên thi thêm môn thứ tư như một số địa phương đã làm trong các năm học vừa qua là phù hợp.

Các trường chuyên vẫn tuyển chọn được những thí sinh ưu tú trúng tuyển. Những em không đậu trường chuyên thì chuyển nguyện vọng về trường không chuyên (bỏ điểm môn chuyên) mà không ảnh hưởng đến quyền lợi của mình vì các em đều dự thi 3 môn cơ bản giống nhau.

Thứ tư: các sở giáo dục và đào tạo cần tính thêm phương án vừa thi tuyển, vừa xét tuyển sẽ giảm áp lực cho học sinh và giáo viên. Những trường có tỉ lệ chọi cao thì nên thi tuyển để tạo sự công bằng, những trường có thí sinh đăng ký ngang bằng với chỉ tiêu đã được Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phê duyệt nên xét tuyển.

Thứ năm: những trường thi tuyển thì các địa phương nên tổ chức thi sớm sẽ giúp cho học sinh lớp 9 giảm áp lực học tập, ôn thi vì các em cần được ưu tiên hơn. Thi muộn, các em sẽ không còn thời gian nghỉ hè vì thi xong rồi chờ điểm số, khi có điểm thì làm thủ tục nhập học, chọn môn theo tổ hợp, làm quen với trường mới mất nhiều thời gian.

Chính vì vậy, các sở giáo dục cần cân nhắc phương án tuyển sinh; lịch thi tuyển sinh 10 cho phù hợp, không nên tổ chức kỳ thi này trong tháng 7 vì như vậy là quá chậm trễ, gây nên áp lực cho học sinh, giáo viên và tạo gánh nặng tài chính cho nhiều phụ huynh.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

NGUYỄN NGUYÊN

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/co-nen-to-chuc-ky-thi-tuyen-sinh-lop-10-vao-thoi-diem-thang-7-post254782.gd