Ông Trump cho biết Mỹ sẽ áp thuế 25% với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico, đồng thời nói thêm rằng "không còn chỗ cho Mexico hoặc Canada" đàm phán một giải pháp thay thế cho thuế quan.
Tổng thống Mỹ còn tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 10% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, sau khi việc tăng thuế 10% đã có hiệu lực vào tháng 2. Điều này dẫn đến mức thuế nhập khẩu tích lũy mà Mỹ áp đặt lên các sản phẩm từ Trung Quốc tăng lên 20%.
Cổ phiếu công nghệ châu Á cũng chịu áp lực bởi mức giảm gần 9% của cổ phiếu Nvidia, hãng chip trí tuệ nhân tạo (AI) lớn nhất thế giới, hôm 3.3.
Cổ phiếu nhà sản xuất thiết bị bán dẫn Advantest (Nhật Bản) đã giảm tới 9%, xuống mức thấp nhất kể từ tháng 10.2024. Trong khi cổ phiếu hãng sản xuất chip Renesas Electronics (Nhật Bản) giảm 6,35%.
Nhân viên di chuyển máy kiểm tra chất bán dẫn trên dây chuyền lắp ráp tại nhà máy Advantest - Ảnh: CNBC
Cổ phiếu hãng đầu tư công nghệ SoftBank Group (Nhật Bản) đã giảm 6,25%. Theo một bản tin được công bố vào cuối tuần, Giám đốc điều hành SoftBank Group - Masayoshi Son có kế hoạch vay 16 tỉ USD để đầu tư vào AI.
Tại Hàn Quốc, cổ phiếu hãng chip nhớ SK Hynix đã giảm 3,26%, còn Samsung Electronics đi ngược lại xu hướng với cổ phiếu tăng gần 1% sau khi ra mắt dòng smartphone Galaxy A với các tính năng hỗ trợ AI.
Các cổ phiếu liên quan đến AI của Trung Quốc cũng rớt giá với Alibaba và Kingsoft Cloud lần lượt giảm 2,23% và 8,46%.
Cổ phiếu các hãng sản xuất xe điện Trung Quốc cũng chịu chung cảnh ngộ khi BYD lao dốc 6,6%, Xpeng giảm hơn 1,97% và Li Auto mất 2,68%.
Trong khi đó, cổ phiếu hãng công nghệ lớn Tencent tăng hơn 0,91% tại Hồng Kông.
Tại Đài Loan, cổ phiếu TSMC giảm hơn 2% hôm 4.3 sau khi tuyên bố sẽ đầu tư thêm 100 tỉ USD vào Mỹ để thúc đẩy sản xuất chip. TSMC đưa ra thông báo này khi Giám đốc điều hành C.C. Wei gặp Tổng thống Trump tại Nhà Trắng hôm 3.3.
Ông Trump cho biết khoản đầu tư này là "một động thái to lớn của công ty quyền lực nhất thế giới".
"Chúng ta phải có khả năng sản xuất chip và chất bán dẫn ngay tại Mỹ. Đây là vấn đề an ninh quốc gia với chúng ta", ông Trump tuyên bố.
TSMC là hãng sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới và nhà cung cấp chính cho nhiều công ty công nghệ lớn của Mỹ.
Ông C.C. Wei gặp Tổng thống Trump tại Nhà Trắng hôm 3.3 khi TSMC thông báo đầu tư thêm 100 tỉ USD vào Mỹ để xây 5 nhà máy mới - Ảnh: Reuters
TSMC cho biết kế hoạch mở rộng ở Mỹ gồm ba nhà máy sản xuất chip mới, hai cơ sở đóng gói tiên tiến, một trung tâm nghiên cứu và phát triển lớn.
Khoản đầu tư 100 tỉ USD này từ TSMC sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước và giúp Mỹ giảm sự phụ thuộc vào việc sản xuất chất bán dẫn tại châu Á. Đây là khoản đầu tư bổ sung so với tuyên bố của TSMC hồi tháng 4.2024, khi cho biết sẽ mở rộng đầu tư tại Mỹ thêm 25 tỉ USD lên tổng cộng 65 tỉ USD và bổ sung một nhà máy thứ ba ở bang Arizona vào năm 2030.
TSMC không đưa ra mốc thời gian cụ thể cho các khoản đầu tư mới mà chỉ cho biết kế hoạch sẽ tạo ra 40.000 việc làm trong ngành xây dựng trong 4 năm tới. Việc xây dựng nhà máy đầu tiên tại bang Arizona từng bị trì hoãn, nhưng TSMC cuối cùng đã kịp bắt đầu sản xuất chip vào năm 2024.
Là đối tác sản xuất quan trọng của Nvidia, Qualcomm và AMD, TSMC đóng vai trò trung tâm trong ngành công nghiệp chip Mỹ. Việc đưa nhiều dây chuyền sản xuất hơn sang Mỹ có thể giúp giảm rủi ro chuỗi cung ứng với các công ty Đài Loan này.
TSMC cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đối thủ Intel. Đầu năm nay, các quan chức chính quyền Trump đã gặp C.C. Wei tại thành phố New York (Mỹ) để thảo luận về việc TSMC có thể nắm cổ phần lớn trong liên doanh với Intel, trong một thỏa thuận mà nhiều công ty chip sẽ tham gia đầu tư vào đơn vị sản xuất chip của Intel. Intel không đưa ra phản hồi về các cuộc họp này.
Thông báo trên giúp Tổng thống Trump chứng minh với cử tri rằng ông đang thực hiện cam kết thúc đẩy các ngành công nghiệp trong nước và tạo việc làm. Đây là động thái mới nhất trong chuỗi các tuyên bố tương tự.
Hồi tháng 2, Apple cho biết sẽ đầu tư 500 tỉ USD trong bốn năm tới, dù phần lớn khoản đầu tư này là chi tiêu thường xuyên. Tỷ phú Emirati Hussain Sajwani và SoftBank cũng đã cam kết đầu tư hàng tỉ USD vào Mỹ.
Hôm 3.3, TSMC cho biết "mong muốn thảo luận về tầm nhìn chung cho đổi mới và tăng trưởng trong ngành công nghiệp bán dẫn, cũng như khám phá các cách để thúc đẩy lĩnh vực công nghệ cùng với khách hàng của chúng tôi".
Chính quyền Trump đầu tiên đã đưa TSMC đến bang Arizona vào năm 2019 và giới thiệu dự luật sau này trở thành Đạo luật CHIPS và Khoa học (CHIPS and Science), được thông qua vào năm 2022 dưới thời ông Joe Biden, nhằm cung cấp 52,7 tỉ USD trợ cấp cho sản xuất và nghiên cứu chất bán dẫn tại Mỹ.
Năm ngoái, Bộ Thương mại Mỹ đã chốt khoản trợ cấp 6,6 tỉ USD cho TSMC để sản xuất chip tại thành phố Phoenix, bang Arizona. Khoản đầu tư 100 tỉ USD được công bố hôm 3.3 cũng đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế đầu tư sản xuất 25% theo luật năm 2022.
Dưới thời ông Biden, Bộ Thương mại Mỹ đã thuyết phục cả 5 công ty sản xuất chip tiên tiến nhất đặt nhà máy tại Mỹ để giảm thiểu rủi ro an ninh quốc gia do nhập khẩu chip.
Vị thế thống lĩnh của Đài Loan trong sản xuất chip, vốn được sử dụng trong công nghệ từ điện thoại di động đến ô tô và máy bay chiến đấu, đã làm dấy lên lo ngại về sự phụ thuộc quá mức vào đảo này.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ - Howard Lutnick cho biết TSMC và các công ty khác đang đầu tư vào Mỹ để tránh các mức thuế mới của ông Trump.
Howard Lutnick nói với các nhà làm luật vào tháng 1 rằng chương trình dưới thời ông Biden là "khoản thanh toán ban đầu tuyệt vời" để xây dựng lại ngành này, nhưng ông từ chối cam kết với các khoản trợ cấp đã được Bộ trưởng Thương mại Mỹ phê duyệt dưới thời Biden. Howard Lutnick nói rằng ông muốn "đọc, phân tích và hiểu rõ chúng".
Vào tháng 2, người phát ngôn của TSMC cho biết công ty đã nhận được 1,5 tỉ USD từ Đạo luật CHIPS và Khoa học trước khi chính quyền mới nhậm chức, theo các điều khoản của thỏa thuận.
Năm ngoái, TSMC đã đồng ý sản xuất chip công nghệ 2 nanomet tiên tiến nhất thế giới tại nhà máy thứ hai ở Arizona, dự kiến bắt đầu vào năm 2028. TSMC cũng đồng ý áp dụng quy trình sản xuất chip tiên tiến nhất của mình, có tên A16, tại Arizona.
Hiện tại, TSMC đã bắt đầu sản xuất chip 4 nanomet tiên tiến cho các khách hàng Mỹ tại Arizona.
Trung Quốc và Canada áp thuế trả đũa Mỹ
Sau khi loạt thuế quan mới của Mỹ có hiệu lực từ ngày 4.3, Trung Quốc và Canada đã nhanh chóng đáp trả, tuyên bố áp thuế nhập khẩu với nhiều mặt hàng Mỹ.
Chỉ ít giờ sau khi Mỹ thực thi mức thuế mới, Trung Quốc đã đáp trả bằng cách tăng 15% thuế nhập khẩu với thịt gà, lúa mì, ngô và bông của Mỹ, theo hãng tin Reuters.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng áp thêm 10% thuế với đậu nành, cao lương, thịt heo, thịt bò, thủy sản, trái cây, rau củ và các sản phẩm từ sữa nhập khẩu từ Mỹ, bắt đầu từ ngày 10.3, theo thông báo từ Bộ Tài chính Trung Quốc.
Chưa hết, mức thuế 20% sẽ áp dụng cho nhiều mặt hàng điện tử tiêu dùng quan trọng của Mỹ, gồm smartphone, laptop, máy chơi game, đồng hồ thông minh, loa và các thiết bị Bluetooth - những sản phẩm trước đây chưa bị đánh thuế cao.
Không những thế, Trung Quốc đưa 25 công ty Mỹ vào danh sách hạn chế xuất khẩu và đầu tư với lý do an ninh quốc gia. Tuy nhiên, không có tập đoàn lớn nào bị ảnh hưởng nặng nề như trong lần đáp trả trước vào tháng 2.
Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố: “Các biện pháp áp thuế đơn phương của Mỹ vi phạm nghiêm trọng các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), làm tổn hại đến nền tảng hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước. Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.
Theo các chuyên gia, Trung Quốc vẫn hy vọng có thể tìm ra giải pháp thương lượng với chính quyền Trump, nhưng với chính sách "ăn miếng trả miếng" hiện tại, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang tiến gần hơn đến một cuộc chiến thương mại khốc liệt.
Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung Quốc (đại diện cho 270 công ty Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc) cảnh báo rằng thuế quan có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp, người tiêu dùng và nông dân Mỹ, đồng thời làm suy giảm năng lực cạnh tranh toàn cầu của các công ty này.
Ông Sean Stein, Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung Quốc, nói với hãng tin AFP rằng: "Bất kỳ biện pháp áp thuế nào cũng cần được thực hiện một cách có chiến lược và mục tiêu rõ ràng, tập trung vào các lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ và các hành vi kinh tế không công bằng từ Trung Quốc".
Ngoài Trung Quốc, Canada cũng có những động thái đáp trả chính sách thuế mới nhất từ Mỹ.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau thông báo áp thuế trả đũa 25% lên các mặt hàng Mỹ trị giá 30 tỉ đô la Canada, gồm nước cam, bơ lạc, rượu vang và nhiều sản phẩm khác bắt đầu từ ngày 4.3. Sau 21 ngày, nước này sẽ tiếp tục áp thuế 25% với số hàng hóa từ Mỹ trị giá 125 tỉ đô la Canada.
Doug Ford, Thủ hiến tỉnh Ontario, cảnh báo về khả năng cắt nguồn điện xuất khẩu sang Mỹ để đáp trả thuế nhập khẩu mới.
Dù chưa công khai những bước đi cụ thể, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum dự kiến sẽ công bố các biện pháp đáp trả tại cuộc họp báo thường kỳ vào sáng 4.3 (giờ địa phương).
Sơn Vân