Trả lời câu hỏi việc người dân tự ý mua và sử dụng thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe qua mạng xã hội có phải là xu hướng đáng báo động? Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế) Khương Anh Tuấn thẳng thắn nhận định: "Đúng, đây là một xu hướng đáng báo động".
Theo ông Khương Anh Tuấn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này. Trước hết, mạng xã hội với độ phủ lên tới hơn 70% dân số Việt Nam đã trở thành kênh bán hàng lý tưởng cho các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Hoạt động quảng cáo, rao bán diễn ra công khai qua hình thức livestream, sử dụng KOLs, "bác sĩ online", đánh giá ảo… Người dân ở mọi độ tuổi, mọi vùng miền có thể dễ dàng đặt mua sản phẩm chỉ với vài thao tác, mà không hề có cơ chế kiểm soát chất lượng.
Tình trạng mua bán thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe trôi nổi trên mạng xã hội đang trở thành xu hướng báo động. Ảnh: ITN
Các sản phẩm thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe được bán trên môi trường mạng thiếu kiểm chứng khoa học và pháp lý. Nhiều sản phẩm không được đăng ký lưu hành với cơ quan quản lý chuyên ngành hoặc chỉ đăng ký tạm thời, không có bằng chứng lâm sàng. Thông tin thành phần, công dụng thường bị phóng đại, sai lệch, vi phạm quy định quảng cáo nhưng khó kiểm soát.
Hơn nữa, tâm lý dễ bị dẫn dắt của người tiêu dùng, đặc biệt là người cao tuổi, phụ nữ, người có bệnh mạn tính, khiến họ dễ tin vào những quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe "chữa bách bệnh", "tăng miễn dịch", "thải độc gan"... trong khi đó họ lại thiếu hiểu biết y học cơ bản và thiếu tiếp cận tư vấn chuyên môn.
Vì vậy, theo ông Khương Anh Tuấn, xu hướng này đòi hỏi cần có biện pháp quản lý linh hoạt hơn, tăng cường phối hợp liên ngành (Y tế - Văn hóa - Công Thương - An ninh mạng), đồng thời đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe để giúp người dân nâng cao nhận thức, hành vi tiêu dùng đúng đắn.
Đại diện Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, thời gian qua, dư luận bức xúc trước tình trạng quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe vi phạm pháp luật ngày càng phổ biến trên mạng xã hội. Các thủ đoạn thường thấy là thổi phồng công dụng, gây nhầm lẫn với thuốc chữa bệnh, mạo danh lương y - bác sĩ - người trong ngành y, sử dụng người nổi tiếng, nghệ sĩ, MC, KOLs để quảng bá hoặc thậm chí cắt ghép hình ảnh, video trái phép để tạo dựng lòng tin giả tạo từ người tiêu dùng.
Trước tình trạng này, Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi quảng cáo vi phạm. Đặc biệt, việc triển khai khẩn trương, nghiêm túc các Công điện số 40/CĐ-TTg (ngày 17/4/2025), Công điện số 55/CĐ-TTg (ngày 2/5/2025) và Công điện số 65/CĐ-TTg (ngày 15/5/2025) của Thủ tướng Chính phủ đã tạo hành lang pháp lý và quyết tâm chính trị rõ ràng cho cuộc chiến chống "rác độc" quảng cáo trên mạng.
Về công tác tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi quảng cáo vi phạm, Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử đã phối hợp chặt chẽ với Cục An toàn thực phẩm và Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) là các cơ quan có thẩm quyền cấp phép và xác nhận nội dung quảng cáo để xác minh, kết luận sai phạm và xử lý các tổ chức, cá nhân có liên quan. Theo nguyên tắc ngành nào quản lý sản phẩm, ngành đó chịu trách nhiệm.
Năm 2025, Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử tập trung xử lý vi phạm hành chính đối với nghệ sĩ, người có ảnh hưởng quảng cáo sai sự thật. Ngoài ra, Cục cũng đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét áp dụng biện pháp buộc tạm ngừng hoạt động quảng cáo có thời hạn đối với các trường hợp vi phạm có tính chất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn, tác động tiêu cực đến đông đảo người dân.
Thái Yến