Khoang hàng của WildRuner có thể chở được 4 tiêm kích F-16 hoặc F-35. Ảnh: Radia.
Tuyên bố gây bất ngờ của nhà phát triển
Theo trang tin quân sự Army Recognition, WindRunner có chiều dài 108 m, sải cánh 80 m, cao 24 m, tốc độ hành trình 0,6 Mach (khoảng 740 km/giờ). Khoang hàng của nó có thể tích hơn 6.800 m³, gấp 7 lần so với máy bay vận tải chiến lược C-5 Galaxy, hoặc gấp 12 lần C-17. Không gian này đủ để chứa 6 trực thăng CH-47 Chinook, 4 máy bay cánh nghiêng CV-22 Osprey, 4 tiêm kích F-16 hoặc F-35C, thậm chí 12 trực thăng tấn công AH-64 Apache.
Ngoài ra, WindRunner sẽ áp dụng phương thức bốc dỡ kiểu roll-on/roll-off, tương thích với hạ tầng vận tải mặt đất tiêu chuẩn, hàng hóa không cần tháo rời. Máy bay chỉ cần đường băng khoảng 1.800 m để cất hạ cánh và có thể hoạt động trên địa hình không bằng phẳng, phù hợp với khái niệm “triển khai tác chiến linh hoạt” (ACE) và hậu cần phân tán.
Hình dáng của WildRunner. Ảnh: Radia.
Tuy nhiên, tải trọng tối đa và tầm bay của WindRunner chỉ đạt 72,6 tấn và 2.000 km, thấp hơn so với C-5, C-2 hay A400M. Radia cho biết, vì các máy bay vận tải hiện có thường bị hạn chế bởi thể tích khoang hàng hơn là tải trọng, nên WindRunner tập trung mở rộng không gian nội thất thay vì tối ưu tải trọng. Công ty nhấn mạnh rằng họ “tối ưu hóa theo thể tích (volume)” chứ không tối ưu hóa trọng lượng (weight) — tức là ưu tiên khoang hàng thật rộng để chở các vật thể lớn.
Công ty cũng hé lộ kế hoạch bổ sung khả năng tiếp nhiên liệu trên không trong tương lai.
Hồi tháng 5 vừa qua, Radia đã ký hợp đồng với Bộ Tư lệnh Vận tải Mỹ (USTRANSCOM) nhằm nghiên cứu giải pháp vận chuyển hàng siêu khổ (outsized cargo), đặc biệt là các vật thể dài trên 91 m. NATO cũng bày tỏ sự quan tâm lớn đến dự án này.
Một số hình ảnh về WildRunner được Radia dựng trên máy vi tính.
Nguồn gốc, ý tưởng phát triển, các thông số cơ bản
WindRunner là một máy bay vận tải siêu lớn (“ultra-large cargo aircraft”) đang được phát triển bởi công ty khởi nghiệp Mỹ Radia.
Ban đầu, WindRunner được thiết kế để vận chuyển các thành phần cỡ lớn của tuabin gió (như cánh tuabin rất dài) đến những địa điểm khó tiếp cận, đặc biệt là ở vùng đất nông thôn hoặc nơi có hạ tầng đường bộ khó khăn.
Sau đó, Radia mở rộng ý tưởng để áp dụng cho mục đích quân sự — phiên bản “WindRunner for Defense” được công bố, nhằm lấp khoảng trống trong việc vận chuyển hàng hóa siêu khổ mà các máy bay vận tải hiện có khó hoặc không thể đảm nhiệm được.
Các thông số cơ bản của WindRunner được Radia tiết lộ:
Chiều dài thân 108 m; Sải cánh: 80 m; Chiều cao: 24 m;
Thể tích khoang hàng (cargo volume): 6.800 m³ hoặc hơn;
Tải trọng tối đa: 72,6 tấn; Tầm bay khi mang đầy tải: 2.000 km (1.200 dặm);
Tốc độ hành trình: Mach 0,6 (khoảng 740 km/h); Độ cao bay tối đa (ceiling): 12.525 m; Kích thước hàng hóa tối đa (chiều dài): 105 m;
Yêu cầu đường băng: 1.800 m, bao gồm khả năng hạ cánh hoặc cất cánh từ các đường băng không trải nhựa hoặc bán chuẩn bị (semi-prepared).
Kích thước của WildRunner (trên) so sánh với các loại máy bay vận tải hiện có của Mỹ (trên xuống dưới): C-17, C-5, C-130, Ảnh: LTN.
Khả năng vận tải quân sự (theo dự kiến):
Chở 6 trực thăng CH-47 Chinook mà không cần tháo rời hoàn toàn các bộ phận; Chở 4 máy bay cánh nghiêng CV-22 Osprey nguyên trạng; Chở 4 tiêm kích F-35C (hoặc F-16).
Ưu điểm và những thách thức, rủi ro
Ưu điểm /điểm nổi bật
Khả năng chở hàng to, cồng kềnh mà không cần tháo rời. Với khoang hàng rộng lớn, WindRunner có thể vận chuyển “nguyên vẹn” các hệ thống, kết cấu chiến đấu, radar, trực thăng, ống nhiên liệu, tên lửa, tuabin gió — ngay cả những bộ phận quá dài để vận chuyển bằng đường bộ hoặc đường sắt.
Việc yêu cầu đường băng không quá dài và khả năng hạ cánh/cất cánh từ đường băng không trải nhựa hoặc bán chuẩn bị giúp máy bay này có thể tiếp cận các vùng địa lý nghèo hạ tầng, hoặc trong môi trường chiến tranh, thiên tai, vùng hoang sơ.
Hỗ trợ khái niệm “triển khai linh hoạt” (Agile Combat Employment, ACE)
Trong các chiến lược hiện đại, việc phân tán lực lượng, chịu đựng áp lực từ hệ thống phòng không đối phương, cần xuất hiện nhanh chóng ở nơi cần hỗ trợ — WindRunner nếu thực tế hóa sẽ là công cụ hỗ trợ rất mạnh trong logistics quân sự.
Những thách thức và rủi ro:
Vẫn chưa có nguyên mẫu bay thực tế. Hiện tại, WindRunner mới chỉ là bản thiết kế, bản dựng hình ảnh vi tính, chưa có thông tin rõ ràng về Radia đã chế tạo mô hình bay thực tế hay chưa.
Khoang hàng của WildRunner có thể "ôm" trọn thân của chiếc C-17. Ảnh: LTN.
Hạn chế về tầm bay với tải trọng tối đa. Với tải trọng tối đa, tầm hoạt động của WindRunner chỉ khoảng 2.000 km, thấp hơn nhiều một số máy bay vận tải chiến lược khác. Điều này có nghĩa là phải có các trạm tiếp nhiên liệu hoặc phương tiện hỗ trợ tiếp nhiên liệu để thực hiện các chặng bay dài hơn.
Khả năng chịu tải, sức bền cấu trúc. Việc thiết kế khoang hàng cực lớn nhưng vẫn giữ cấu trúc chắc chắn, chịu lực, rung lắc khi bay, mòn vật liệu, ảnh hưởng từ áp lực không khí — là những thách thức kỹ thuật lớn.
Chi phí phát triển, chứng nhận & vận hành cao. Chi phí nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất sẽ rất lớn diện rộng. Việc làm chứng nhận (FAA, các cơ quan hàng không quốc phòng) đối với một loại máy bay lớn, độc đáo có nhiều công nghệ mới sẽ rất khó khăn.
Chi phí bảo trì, vận hành, đào tạo phi công, hệ thống hỗ trợ (sân bay, cơ sở bảo dưỡng) cũng là rào cản không nhỏ.
Cạnh tranh và rủi ro công nghệ. Có nhiều chương trình máy bay vận tải lớn trước đó đã bị hủy hoặc trì trệ do chi phí và rủi ro kỹ thuật (ví dụ các dự án máy bay “khổng lồ” trong lịch sử). Dự án này nếu không kiểm soát tốt cũng có thể rơi vào tình trạng chậm tiến độ, vượt ngân sách hoặc không thể triển khai.
Hiệu năng trọng lượng so với các máy bay hiện có. Mặc dù WindRunner có thể cạnh tranh mạnh về thể tích, nhưng theo một số nguồn, trọng lượng tối đa chở được của nó (~ 72,6 tấn) thấp hơn hoặc không vượt trội so với một số máy bay vận tải hiện nay. Điều này làm cho nó ít linh hoạt trong các nhiệm vụ mà yếu tố khối lượng mới là giới hạn hàng đầu.
Theo LTN
Thu Thủy