Cơm, mì, phở…ở Biên Hòa

8 giờ trướcBài gốc

My Phở - một quán phở ở Biên Hòa

Cơm đâu chỉ ngày 2 bữa

Một số tư liệu lịch sử cho biết, trước năm 1945, thị xã Biên Hòa chỉ vỏn vẹn vài quán ăn; trong đó tại chợ Biên Hòa có tiệm cơm Hiệp Lực bán các món chay, tiệm cơm Từ Hải bán giá bình dân, hay thí cơm cho người cơ nhỡ. Tiệm cơm ông Chà Và ở góc đường Võ Tánh - Lý Thường Kiệt còn tổ chức đọc truyện liên hồi để “câu” thực khách.

Cụ Hoàng Anh Tài, dân Biên Hòa kỳ cựu, hiện định cư bên Pháp, cho biết thêm: Từ sau năm 1945, quán ăn ở Biên Hòa phát triển nhiều hơn. Ngoài quán Đức Thành Hưng của ông bà Mười Ngọ ở đầu chợ Biên Hòa, thì đi vào đường Cô Giang có tiệm cơm “Quán Ông Già” rất nổi tiếng với món canh chua cá nấu bằng chảo, cá chẽm chưng tương, xá xíu, bao tử phá lấu, dồi trường và đặc biệt là món hầm dỉ chí dục tản (thịt heo hầm củ năng và hành củ chưng với mắm). Khách của tiệm cơm này không chỉ thầy chú Biên Hòa mà còn từ Sài Gòn, Thủ Dầu Một, Vũng Tàu.

Tại bãi xe ngựa trước chợ Biên Hòa có hàng cơm của chú Sấm với các món: heo quay nấu chao môn, cơm thố, vịt tiềm… rất đông khách gần xa. Còn ở bến xe đò và xe lô cũ nằm trong khu vực Lê Văn Lễ và Lê Thánh Tôn, có 2 hàng bán cơm tấm ăn sáng với các món: bì, gà, thịt heo kho… của bà Hai Xẩm và bà Ba Đồ Chay khá thu hút giới bình dân, người lao động.

Trong tập hồi ký Nhớ Biên Hòa, nhà văn Khôi Vũ - Nguyễn Thái Hải cho rằng: “Khu Phúc Hải nhỏ là thế mà cũng có đến hai tiệm phở. Có lẽ vì đây là khu dân cư miền Bắc nên món phở Bắc được chuộng chăng?”.

Năm 1960, cụ Lương Văn Lựu đang là Trưởng phòng Hành chánh của Ty Công chánh tỉnh Biên Hòa mở quán cơm tại nhà trên đường Nguyễn Hữu Cảnh (nay là quán cá cơm lăn bột của trọng tài Nhan trên đường Cách Mạng Tháng Tám). Không treo bảng hiệu, nhưng cơm ăn với các món canh, xào, mặn lấy giá bình dân, mỗi ngày, quán cơm này phải nấu đến 1 tạ gạo mới đủ bán. Khách quen gọi quán cơm này là “quán thầy Tư Lựu”.

Năm 1965, khi được bổ nhiệm làm Trưởng ty Kinh tế, cụ Lương Văn Lựu vận động ông Bang Trần Lâm tài trợ gạo để mở quán cơm xã hội tại góc đường Nguyễn Hữu Cảnh - Nguyễn Trãi (nay là đường Cách Mạng Tháng Tám - Nguyễn Trãi). Quán cơm xã hội đầu tiên ở Biên Hòa có suất thức ăn giống quán thầy Tư Lựu, nhưng cơm được ăn bao no và giá lại rẻ hơn, nên dù phải xếp hàng và tự tay bưng mâm nhưng rất đông lao động, học sinh nghèo Biên Hòa tìm đến.

Nhiều năm gần đây, hàng quán bán cơm ở Biên Hòa phát triển mạnh và phong phú, đa dạng. Ngoài các quán cơm bình dân, xe bán thức ăn chế biến sẵn mà khúc đường, dãy phố, con hẻm nào hầu như cũng có, thì mấy quán cơm có tiếng và luôn đông khách ở Biên Hòa. Cơm gà Siu Siu và quán cơm heo quay cùng nằm trên đường Hưng Đạo Vương. Quán Bách Lạc trên đường Hà Huy Giáp được biết tiếng với món canh chua cá bông lau và các loại cá kho với một chút thịt ba rọi thật đậm đà. Quán Thu Hà cũng nổi tiếng với món canh chua cá bông lau. Gần đây, cạnh quán Siu Siu có quán cơm thố khang trang với các món ăn mang phong vị Hoa khá hấp dẫn.

Món mì nhiều biến hóa

Các món hủ tiếu, mì, hoành thánh được bán ở Biên Hòa từ rất sớm, có lẽ do người Hoa trong nhóm Trần Thượng Xuyên, mà phần nhiều là người Tiều rành nghề ẩm thực. Trước tiên, món mì được bán dạo bằng thùng gỗ, rồi cố định bằng xe kiếng vẽ các tích truyện Tàu. Khi khấm khá, một số người mua hoặc thuê nhà mở tiệm, treo bảng hiệu mì gia.

Cao lần Năm Tao xuất hiện sớm nhất ở Biên Hòa nằm ở góc đường Phan Đình Phùng, sau này được ông Bang Xuân đầu tư chỉnh trang thành nhà hàng Hạnh Phước có phục vụ điểm tâm với các món mì, hoành thánh, hủ tiếu, xí mại, bánh bao rất ngon.

Dân sành điệu lại thích vào con hẻm cụt gần đó nằm ở đầu chợ Biên Hòa để thưởng thức mì chú Mừng. Trên đường Phan Châu Trinh có Châu ký mì gia khá nổi tiếng với món mì vịt tiềm, quán Phì Lũ trên đường Nguyễn Trãi có món mì xào giòn rất ngon, tiệm Liên Viên Viên đối diện rạp hát Biên Hùng, tiệm Vĩnh Vĩnh ở Lò Bò lúc nào cũng có khách.

Món mì mà lâu nay được dân sành điệu trong ngoài tỉnh, kể cả bà con Việt kiều, ưa thích là mì Xí mứng. Tiệm mì này nằm trong khu lò gạch cũ ở phường Tân Vạn do ông bà Trần Cẩm Phô mở cách nay hơn nửa thế kỷ vẫn rất đắt khách; dù hàng xóm có mở ra thêm tiệm mì xí mứng bên cạnh, nên phải treo bảng hiệu lấy tên Phước Nguyên. Từ năm 2001, bà Hà Thị Lan chủ tiệm mì Xí mứng Phước Nguyên cung cấp mì cho con gái mở chi nhánh mì Xí mứng lấy tên Phước Lộc Thọ ở Biên Hòa để bán mỗi ngày từ lúc 14h trở đi. Tiệm mì xí mứng “mẹ” Phước Nguyên vẫn bán từ 6-12h trưa.

Khoảng chục năm trở lại đây, Biên Hòa đón làn sóng mì gõ từ các tỉnh miền Trung ùa vào. Mì được nấu với nguyên vật liệu đơn giản, rẻ tiền và bán với giá mềm, phù hợp cho người lao động. Dân mì gõ vào Biên Hòa đã tập hợp nhau lại thành làng nghề. Nhiều xe mì gõ ăn nên làm ra đã nâng cấp phục vụ, có bàn ghế, địa điểm cố định, nhưng vẫn treo bảng mì gõ. Một số quán mì Quảng mở ra cũng có được thị phần trong ẩm thực.

Từ lâu, Biên Hòa còn có món mì chay bán vào ngày rằm, mùng một âm lịch. Đặc biệt, vào mùa chay, tại các khu vực lề đường Phan Đình Phùng, hẻm chùa Tịnh Độ, chợ nhỏ ga Biên Hòa, xóm Cây Chàm… lại xuất hiện đến vài mươi xe, sạp hoặc hàng quán bán mì chay, hủ tiếu chay, bún riêu chay. Quán hủ tiếu, mì chay của bà Trần Thị Bé nằm trong hẻm 14 đường Phan Đình Phùng lúc nào cũng đông khách.

Món phở ngày càng đa hương vị

Một số tư liệu cho thấy, món phở có mặt ở Biên Hòa từ sau làn sóng di cư của đồng bào miền Bắc. Bắt đầu từ khu định cư Hố Nai, sau đó là Kẻ Sặt, phở được rao bán trên chiếc xe gỗ chở thùng nước sôi, nước lèo cùng vài xâu gân, thịt bò, hành lá… Hương vị lạ, đặc biệt thơm ngon, hấp dẫn, “phở Bắc” đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của cư dân địa phương. Thế là từ xe gỗ cọc cạch, phở được chở bằng xe ba gác tiến vào các khu phố, chợ, bến xe trong thị xã Biên Hòa.

Tại trung tâm thị xã Biên Hòa và các vùng phụ cận như Hố Nai, Tân Mai, Tam Hiệp…, tiệm phở mọc ra rất nhiều. Khá nổi tiếng có tiệm phở Phát Lợi, Hoài Đức trên đường Trịnh Hoài Đức (nay là đường 30-4), phở Hoàng Oanh ở Biên Hùng, phở Tứ Lợi ở đường Phan Đình Phùng…

Phở Hoàng Oanh chẳng những ngon mà “lịch sử” của tiệm khá thú vị. Năm 1954, trong chuyến tàu chở người di cư vào Nam, y tá Đinh Văn Oanh kết thân với đồng hương Thắng - người có 3 đời làm nghề nấu phở. Tàu cặp bến Sài Gòn, chia tay nhau mỗi người mỗi nơi. Ông Oanh lên Biên Hòa tiếp tục hành nghề y tá, được người dân địa phương gọi là thầy Ba Oanh và sau đó lập gia đình với cô gái ở Tân Vạn. Năm 1960, trong một dịp lên Sài Gòn, thầy Ba Oanh gặp lại ông Thắng còn độc thân và đang có ước muốn trở lại nghề nấu phở. Sau đó không lâu, tiệm phở xuất hiện trên đường Phan Châu Trinh - Quang Trung (ngang hông rạp hát Vạn Khánh Hưng) treo bảng hiệu Hoàng Oanh do chính ông Thắng nấu với hương vị truyền thống nên không những thu hút người địa phương, mà dân di cư Hố Nai, Tân Mai… cũng rất ưa thích. Mở rộng kinh doanh, thầy Ba Oanh cho dời phở Hoàng Oanh về địa điểm khang trang, rộng rãi hơn ở ngã năm Biên Hùng.

Vài mươi năm gần đây, ở Biên Hòa, ngành kinh doanh phở phát triển rất đa dạng. Nhiều quán phở “gia truyền” trương bảng chính gốc Nam Định, Cồ Lý, Lý Quốc Sư, Bát Đàn… ra mắt với đủ các món sốt vang, ngầu pín, đuôi bò, gà trống thiến… nhưng quán phở không tên nằm cạnh cầu Vạt ở Tân Mai chỉ bán mỗi món tái vào đầu buổi sáng, thường khi không đủ chỗ ngồi và hết bán vào khoảng 9h; quán phở Tạo Thành trên đường vào Bình Đa vẫn giữ nguyên hương vị và luôn đông khách, phở Vy Vy trên đường Đồng Khởi với những lát nạm to đùng đậm đà, phở Tứ Lợi hấp dẫn với món bò kho đậm vị béo bùi… Gần đây lại thêm Biên Hòa My phở trên đường Cách Mạng Tháng Tám với món bò kho hương vị Bắc Phi khá quyến rũ...

BÙI THUẬN

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202503/com-mi-phoo-bien-hoa-1752ad5/