4 trụ cột để chuyển đổi xanh
Chia sẻ tại hội thảo khoa học “Khởi động các chương trình chuyển đổi xanh Côn Đảo” hôm nay 7.8, ông Phạm Vương Bảo - Phó giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (Sở xây dựng TP.HCM) cho biết Côn Đảo đang đối mặt với sự gia tăng dân cư, khách du lịch dẫn đến nhu cầu giao thông tăng, gây áp lực lên môi trường sống, hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Bãi biển Côn Đảo - Ảnh: Internet
Theo ông Bảo, hiện nay Côn Đảo có đến 95% xe cơ giới sử dụng nhiên liệu hóa thạch; cơ sở hạ tầng vận tải hành khách công cộng không đáng kể, giao thông phi cơ giới gần như vắng bóng; ô nhiễm không khí, phát thải CO2 và bụi mịn (PM2.5) gia tăng, đặc biệt tại các điểm du lịch.
Đề cập đến mục tiêu phát triển giao thông xanh ở Côn Đảo, ông Bảo cho biết mục tiêu đến năm 2030 tỷ lệ phương tiện đạt chuẩn khí thải là 100%; 57% phương tiện xe mô tô, xe gắn máy 2 bánh có gắn động cơ sử dụng nhiên liệu hóa thạch chuyển sang xe điện thân thiện với môi trường; mật độ bao phủ mạng lưới vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt đạt 100%; tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đạt 40%, trong đó phương tiện vận tải hành khách công cộng sử dụng năng lượng xanh đạt 100%; taxi sử dụng điện, năng lượng xanh đạt 100%; đường giao thông dành riêng cho xe đạp trên các tuyến đường đô thị xây dựng mới, nâng cấp, cải tạo đạt 100%.
Đến sau năm 2030, đặc khu Côn Đảo sẽ có 100% phương tiện xe mô tô, xe máy 2 bánh sử dụng nhiên liệu hóa thạch chuyển sang xe điện thân thiện với môi trường; tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đạt 80%.
“Phát triển hệ thống giao thông vận tải xanh, thông minh, phù hợp đặc thù sinh thái và dân cư Côn Đảo là để xây dựng khu vực không khí sạch, nâng cao sức khỏe cộng đồng, gỡ nút thắt hạ tầng, thúc đẩy du lịch, bảo vệ hệ sinh thái, nâng cao chất lượng sống và trải nghiệm du khách; định hình mô hình phát triển xanh - bền vững - thông minh” có thể nhân rộng trong cả nước”, ông Bảo nhấn mạnh.
Ông Bảo cũng đề cập đến những bài học trong việc phát triển giao thông xanh ở đặc khu Côn Đảo. Cụ thể, ở lĩnh vực hành chính cần ban hành quy định về lộ trình áp dụng chuẩn khí thải xe ô tô, xe mô tô, xe máy tham gia giao thông; thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe máy tham gia giao thông; ban hành quy định về thu phí xe lưu thông vào khu vực phát thải thấp.
Về kỹ thuật, tập trung phát triển vận tải hành khách công cộng sử dụng điện, năng lượng xanh; phát triển giao thông phi cơ giới và hạ tầng người đi bộ; giải pháp kỹ thuật đối với thiết bị kiểm tra và giám sát khí thải; giải pháp về hạ tầng công nghệ thông tin.
Đối với kinh tế, phải khuyến khích hỗ trợ, ưu đãi cá nhân, hộ gia đình thực hiện chuyển đổi phương tiện cơ giới xe máy sử dụng xăng sang sử dụng điện, năng lượng xanh; thu mua, đổi phương tiện giao thông cũ sang phương tiện giao thông mới sử dụng điện, năng lượng xanh.
PGS-TS Phan Thị Thục Anh - Phó hiệu trưởng, kiêm Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo Trường đại học VinUni đã đưa ra 4 trụ cột để chuyển đổi xanh cho Côn Đảo gồm: giao thông xanh, năng lượng bền vững, kinh tế biển xanh và du lịch chất lượng cao.
Trong đó, giao thông xanh (xây dựng vùng phát thải thấp, nâng cao giá trị sống), phải phấn đấu đến trước năm 2030 đạt 100% phương tiện giao thông chuyển sang xe điện; xây dựng giao thông xanh đóng vai trò “đòn bẩy hệ thống”; hỗ trợ tài chính xây dựng vùng phát thải thấp; xây dựng trạm sạc, đổi pin, tích hợp năng lượng tái tạo; phát triển e-bus, xe đạp, dịch vụ chia sẻ vi mô.
Đối với xây dựng năng lượng bền vững (hướng tới tự chủ và sạch), Côn Đảo cần giải quyết: an ninh- công bằng - bền vững; điện gió, mặt trời, rác phát điện; bắt buộc dùng điện mặt trời đối với công sở; khuyến khích khách sạn, hộ dân đầu tư điện mặt trời; chiếu sáng thông minh, khách sạn xanh smart grid và lưu trữ pin đảm bảo ổn định điện...
Kinh tế biển xanh phải được bảo tồn bằng tạo giá trị kinh tế; phục hồi san hô, thảm cỏ biển, bảo vệ rùa; phát huy biển công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ; du lịch gắn nông-ngư-sinh thái, kinh tế tuần hoàn, giảm nhựa đại dương.
Về du lịch chất lượng cao cần xây dựng thương hiệu: di sản - tâm linh - sinh thái; trải nghiệm sâu, du lịch có trách nhiệm; giới hạn sức tải, bảo vệ điểm đến; khách sạn xanh, kinh tế đêm chọn lọc…
Phát triển xe đạp, xe ngựa để thực hiện giao thông xanh
Theo PGS-TS Phan Thị Thục Anh, Côn Đảo cũng có nhiều cơ hội lớn để chuyển đổi xanh, nhất là thương hiệu di sản (thiên nhiên, lịch sử) phát triển du lịch chất lượng cao; thu hút đầu tư xanh và tạo sản phẩm du lịch trải nghiệm gắn với bảo tồn; vị thế biệt lập thuận lợi để xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn khép kín…
Côn Đảo có sứ mệnh đặc biệt là phải trở thành hòn đảo di sản carbon thấp đẳng cấp quốc tế. Côn Đảo là “viên ngọc xanh” ngoài khơi - phòng thí nghiệm sống - thí điểm chính sách tham vọng. Từ đó, Côn Đảo trở thành mô hình xanh tiên phong truyền cảm hứng và nhân rộng cho các vùng khác.
“Chuyển đổi xanh cho Côn Đảo là phát triển thuận tự nhiên, lấy bảo tồn làm động lực, lấy công nghệ xanh làm công cụ, và lấy kinh tế tuần hoàn làm nền tảng”, bà Thục Anh nói.
Ông Lê Anh Tú - Bí thư Đảng ủy đặc khu Côn Đảo (TP.HCM) nhấn mạnh để chuyển đổi xanh cho Côn Đảo cần có sự đồng lòng của cả hệ thống, sự ủng hộ các cấp các ngành và cả người dân.
“Chuyển đổi xanh đối với Côn Đảo không chỉ nói đến độ bao phủ của rừng phải đạt 80%, mà còn “xanh” từ trong tiềm thức, hành động của mỗi con người, trong đó có cả an ninh xanh, thực phẩm xanh…”, ông Tú nói.
Để phát triển giao thông xanh cho Côn Đảo, ông Tú cho biết ngoài 8 tuyến xe buýt xe điện, địa phương này còn có loại hình xe đạp rất thân thiện với môi trường. Ngoài ra, Côn Đảo cũng đang tính đến việc phát triển xe ngựa ở các điểm du lịch để tăng cường phát triển giao thông xanh, góp phần chuyển đổi xanh cho Côn Đảo.
Hồ Quang