Còn 'khoảng trống' khi người nổi tiếng livestream bán hàng kém chất lượng, quảng cáo sai sự thật

3 giờ trướcBài gốc

Đề nghị kiểm soát trước khi phát trực tiếp phiên livestream bán thực phẩm chức năng, mỹ phẩm

ĐBQH Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) đề cập vấn đề mà dư luận rất lo lắng là tình trạng người livestream, đặc biệt là người nổi tiếng, bán hàng qua phiên livestream với doanh thu lớn nhưng quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả, hàng kém chất lượng và né tránh trách nhiệm khi người tiêu dùng phản ánh.

Các điều khoản từ Điều 20 đến Điều 22 dự thảo luật đã xác định trách nhiệm của ba chủ thể chính trong hoạt động livestream bán hàng gồm: người bán, người livestream và nền tảng. "Dù vậy, khi đối chiếu với một số tình huống thực tế - chẳng hạn như các vụ việc người nổi tiếng livestream bán hàng kém chất lượng, thổi phồng công dụng của thực phẩm chức năng, hoặc sử dụng kỹ thuật "seeding ảo" để thao túng niềm tin người mua - thì vẫn còn một số "khoảng trống" cần được làm rõ để tăng tính khả thi của luật", bà phân tích.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy.

Theo đó, nghĩa vụ "không cung cấp thông tin gây rối" của người livestream quy định tại khoản 3, Điều 52 mang tính nguyên tắc, nhưng dự thảo chưa làm rõ cơ chế kiểm soát trước khi phát sóng đối với các mặt hàng có nguy cơ tác động đến sức khỏe cộng đồng. Quy định lưu trữ dữ liệu livestream tối thiểu một năm tại khoản 5, Điều 20 có thể chưa đủ để xử lý các trường hợp tranh chấp hoặc vi phạm kéo dài.

Trường hợp người livestream đưa thông tin vượt quá nội dung quảng cáo đã được xác nhận thì chưa có cơ chế xử lý riêng, nhất là vấn đề trách nhiệm liên đới với người bán. Đối với nền tảng, hiện mới chỉ có nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung vi phạm, nhưng chưa có quy định liên quan đến kiểm soát thuật toán đề xuất, ưu tiên hiển thị livestream, trong khi đây là yếu tố bị cho là có thể tạo hiệu ứng "đám đông", kéo khách mua theo trào lưu...

Từ những lý do trên, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy đề nghị, bổ sung cơ chế kiểm soát trước khi phát trực tiếp đối với các phiên livestream quảng cáo công dụng, đặc biệt với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm theo hướng người bán, người livestream phải cung cấp hồ sơ sản phẩm cho nền tảng thương mại điện tử để rà soát có điều kiện.

Bên cạnh đó, làm rõ trách nhiệm liên đới của người livestream trong trường hợp đưa thông tin vượt quá hoặc sai lệch so với hồ sơ hàng hóa do người bán cung cấp; đồng thời, bổ sung biện pháp xử lý như cấm livestream trong thời gian nhất định.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận.

Mở rộng thời hạn lưu trữ dữ liệu livestream lên tối thiểu 2 năm và quy định nghĩa vụ cung cấp bản ghi, bình luận, bằng chứng chốt đơn cho người tiêu dùng hoặc cơ quan có thẩm quyền khi có tranh chấp hoặc yêu cầu điều tra. Bổ sung nghĩa vụ của nền tảng về công khai tiêu chí hiển thị livestream, kiểm soát bình luận, seeding ảo và có cơ chế cảnh báo khi xuất hiện mức độ tương tác bất thường.

"Xem xét, phân loại người livestream có doanh thu lớn để áp dụng cơ chế kiểm soát chặt hơn, tương tự cách một số quốc gia đang thực hiện", bà đề nghị.

Bảo vệ trẻ em trước những phiên livestream không phù hợp

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga đánh giá dự thảo luật quy định nhiều trách nhiệm của các bên đối với hoạt động livestream bán hàng, khẳng định điều này là vô cùng cần thiết để đảm bảo quyền lợi của các bên, đặc biệt là của người mua hàng, cũng là căn cứ xác định chủ thể chịu trách nhiệm chính trong từng khâu khi phát sinh tranh chấp hoặc phát hiện các sai phạm.

Tuy nhiên, bà cho rằng, việc quy định cần xác định rõ, vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể như: Người bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa; người livestream chịu trách nhiệm trong phạm vi nội dung mà họ trình bày hoặc khẳng định, quảng cáo; tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi dịch vụ kỹ thuật;

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga.

Người tiếp thị chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi họ kiểm soát được; không áp đặt nghĩa vụ vượt quá khả năng hoặc tính chất công việc; nền tảng thương mại điện tử chịu trách nhiệm khi không thực hiện biện pháp kỹ thuật theo quy định, không phải là cơ quan tiền kiểm nội dung, không biến nền tảng thương mại điện tử thành "cơ quan thẩm định quảng cáo"...

Về cơ chế thực hiện các yêu cầu về trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể trong hoạt động livestream, đại biểu dẫn quy định dự thảo luật là ngăn chặn, gỡ bỏ các liên kết cho hàng hóa, dịch vụ vi phạm pháp luật hoặc theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, dự thảo không quy định hình thức yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là gì, thời hạn thực hiện là bao lâu?

"Việc thiếu các quy định cụ thể sẽ dẫn tới thực hiện không thống nhất trên thực tế, gây khó khăn cho cả cơ quan quản lý và các bên trong hoạt động livestream", bà nói và đề nghị bổ sung hình thức yêu cầu gỡ bỏ, ngăn chặn của cơ quan có thẩm quyền bằng văn bản thông thường hoặc xác thực điện tử; bổ sung thời hạn thực hiện ngăn chặn, gỡ bỏ trong trường hợp cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.

Liên quan bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên trước những livestream có nội dung không phù hợp, giới thiệu các sản phẩm không đúng lứa tuổi, thậm chí độc hại đối với trẻ em, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định nền tảng thương mại điện tử phải kiểm soát, phân loại nội dung livestream theo độ tuổi, hiển thị cảnh báo khi nội dung có yếu tố nhạy cảm, nguy hiểm hoặc không phù hợp với trẻ em; yêu cầu người livestream và người bán lựa chọn chế độ phân loại độ tuổi đối với các phiên livestream bán sản phẩm không phù hợp với từng độ tuổi.

Đồng thời, khi phát hiện các livestream có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục, văn hóa, quy định pháp luật, gây hại cho trẻ em cần có cơ chế báo cáo, phối hợp giữa nền tảng và cơ quan quản lý để gỡ bỏ nhanh đối với nội dung livestream đó...

Quỳnh Vinh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/thoi-su/con-khoang-trong-khi-nguoi-noi-tieng-livestream-ban-hang-kem-chat-luong-quang-cao-sai-su-that-i787929/