Con khủng hoảng tuổi dậy thì, cha mẹ nên làm gì?

5 giờ trướcBài gốc

Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ thời thơ ấu sang tuổi trưởng thành, đánh dấu bằng những thay đổi sâu sắc cả về thể chất lẫn tâm lý. Đây cũng là thời điểm mà các bạn trẻ bắt đầu hình thành nhận thức về bản thân, khẳng định cá tính và đối mặt với nhiều cảm xúc mới lạ, đôi khi khó kiểm soát.

Nếu không được trang bị đầy đủ kiến thức tâm lý và kỹ năng sống phù hợp, các em có thể cảm thấy hoang mang, dễ rơi vào khủng hoảng hoặc có những hành vi lệch chuẩn. Vì vậy, việc tìm hiểu tâm lý tuổi dậy thì và xây dựng những kỹ năng sống cần thiết là điều vô cùng quan trọng, giúp các em tự tin, vững vàng và phát triển toàn diện hơn trong hành trình trưởng thành.

Tuổi dậy thì – tuổi nổi loạn

Chia sẻ trong buổi tọa đàm “Tâm lý dậy thì và kỹ năng sống cần thiết”, chuyên gia tâm lý Dương Thị Thu Hà, Phó viện trưởng Viện Tâm lý Đời sống phân tích, bố mẹ và các con, đặc biệt là ở tuổi dậy thì đôi khi mất kết nối vì một vài yếu tố: Bố mẹ không lắng nghe con, hay đặt “mình cao quá”, tức là luôn cho rằng mình là người lớn, biết nhiều hơn con, bởi vậy khi có một vấn đề xảy ra, con chưa kịp chia sẻ thì bố mẹ đã áp đặt kiểu: Chắc là tại con, con phải như thế nào...

Vô tình những lời nói đấy làm tổn thương con, khiến con cảm thấy không an toàn, không giao tiếp với bố mẹ. Có những bạn chọn cách im lặng, thậm chí phản kháng.

Các bạn nhỏ ở tuổi dậy thì cảm xúc đôi lúc vui buồn bất chợt, rất cần một người mẹ tâm lý để đồng hành cùng con, biết lắng nghe để con được nói ra suy nghĩ của mình, giải tỏa cảm xúc.

Hình ảnh buổi tọa đàm “Tâm lý dậy thì và kỹ năng sống cần thiết”. Ảnh: BTC

Là người mẹ có con qua tuổi dậy thì, chị Nguyễn Thị Hạnh cũng bày tỏ: “Tôi có 3 bạn nhỏ, thì 2 bạn trong nhà tôi đã qua cái độ tuổi gọi là tuổi dậy thì, tuổi “nổi loạn” như mọi người hay nói. Nhưng thực ra, theo quan điểm của tôi, đó là tuổi phát triển, tuổi chuyển tiếp của các con.

Chính vì tâm lý của bố mẹ thường cho rằng đó là tuổi “nổi loạn”, nên chúng ta muốn kìm nén sự “nổi loạn” của các con mà không thực sự thấu hiểu con. Ở đây có một từ rất hay đó là từ “hòa kết nối”. Trong cuộc sống, muốn kết nối với một đài radio thì mình phải đưa tần số của mình về để bắt sóng radio. Tương tự, muốn kết nối với các con thì bố mẹ hãy đưa mình về cái tần số của con, khi mình cùng tần số với con thì mới kết nối được.

Từ “hòa” để kết nối với con rất quan trọng. Nhưng các bố mẹ thường có tâm lý là con mình đang bị tuổi dậy thì, đang “nổi loạn”. Chính vì thế, khi các con đưa ra ý kiến hay hỏi bố mẹ về chuyện này chuyện kia thì bố mẹ hay phán xét mà không lắng nghe xem con muốn gì, cần gì.

Tôi gặp rất nhiều bạn trẻ ngoài xã hội, các con muốn dựa vào bờ vai của bố mẹ nhưng bố mẹ lại không đón nhận những chia sẻ của con, không đưa mình về tần số của con khi các con đang gặp vấn đề trong tuổi dậy thì.

Tuổi dậy thì có rất nhiều thay đổi, đầu tiên là về tâm lý, suy nghĩ, dẫn đến thay đổi cấu trúc não bộ, làm cho các con muốn làm những điều mà người lớn cho rằng không phù hợp. Các con đang trong quá trình chuẩn bị thành người lớn, nên có rất nhiều vấn đề xuất phát từ sự thay đổi não bộ và cảm xúc không được kiểm soát.

Vì vậy, người đầu tiên cần làm là lắng nghe. Lắng nghe rồi đồng hành với con, xây dựng một “tấm hướng” để giúp các con sống trong gia đình có định hướng. Tấm hướng này giúp con nhìn vào, thấy được cách bố mẹ quản trị cảm xúc, xử lý vấn đề như thế nào. Khi con thấy bố mẹ cũng gặp vấn đề và xử lý ra sao thì đó là điều rất quan trọng.

Một điều tôi cho rằng quan trọng nhất đối với bố mẹ là làm gương. Nếu bố mẹ dạy con điều gì, quyết định hướng cho con ra sao mà mình không thực hành được thì con cũng sẽ không theo”.

Phát triển kỹ năng, xây dựng lối sống đúng

Chuyên gia Lê Đặng Minh Nhật, CEO Trường đào tạo kỹ năng chia sẻ: “Những gì mà chúng ta dạy cho con tôi xin kể tên bằng 3 chữ cái quan trọng: A, S và K.

Chữ K đầu tiên là Kiến thức (Knowledge). Đây là những thứ con phải học ở trường, từ kiến thức học thuật, xã hội... Ví dụ như ở Việt Nam hiện nay, việc chuẩn bị kiến thức cho con rất tốt. Nếu có điều kiện, bố mẹ nên chọn cho con những ngôi trường phù hợp, đúng với triết lý giáo dục đổi mới. Kiến thức là nền tảng để con chuẩn bị cho tương lai.

Chữ S là Skill (Kỹ năng). Kỹ năng bao gồm tất cả những thứ con cần học để sống và làm việc hiệu quả. Ví dụ kỹ năng sống như tự lập, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng bơi lội, kỹ năng quản lý thời gian, tài chính... Những kỹ năng này không phải lúc nào cũng được học ở trường mà bố mẹ và các trung tâm kỹ năng sống cần giúp con phát triển.

Chữ A là Attitude (Thái độ sống). Đây là yếu tố quan trọng nhất mà bố mẹ cần trao truyền cho con. Thái độ sống bao gồm đạo đức, nghị lực, tư duy sống đúng đắn. Các con cần được trang bị để biết vượt qua khó khăn, không bỏ cuộc khi gặp stress hay thất bại. Đạo đức là làm điều đúng ngay cả khi không ai nhìn thấy, ví dụ như nhặt rác dù không ai khen ngợi.

Thái độ sống giúp con kiên trì, bền bỉ và trưởng thành hơn qua mỗi thử thách. Trẻ có nghị lực sẽ trở nên mạnh mẽ, tự tin và có khả năng vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.

Tóm lại, việc dạy con không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là phát triển kỹ năng và đặc biệt là xây dựng thái độ sống đúng đắn để các con trở thành người trưởng thành toàn diện”.

Trong khi đó, chị Ngọc Phương, tác giả cuốn sách “Cùng con lập trình bản đồ cuộc đời” cho rằng, tuổi dậy thì không chỉ là giai đoạn chuyển mình của riêng mỗi đứa trẻ. Đây còn là phép thử cho gia đình, nhà trường và cả cộng đồng.

Chị Ngọc Phương, tác giả cuốn sách “Cùng con lập trình bản đồ cuộc đời”. Ảnh: BTC

“Nếu chỉ có cha mẹ nỗ lực mà thiếu sự đồng hành của thầy cô, của những tổ chức xã hội, thì hành trình lớn lên của các em sẽ thiếu đi những điểm tựa quan trọng. Đặc biệt, những chương trình giáo dục kỹ năng sống chính là chiếc cầu nối giúp các em bước qua giai đoạn nhiều biến động này một cách tự tin và chủ động”.

Diệu Nga

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/con-khung-hoang-tuoi-day-thi-cha-me-nen-lam-gi-post1569292.html