Con người có thể đã xuất hiện sớm hơn hàng trăm nghìn năm so với những gì chúng ta từng nghĩ

4 giờ trướcBài gốc

Trước đây, các nhà khoa học cho rằng, Homo sapiens lần đầu tiên xuất hiện khoảng 600.000 năm trước, song song với người Neanderthal và Denisovan, khi cả ba loài cùng phân nhánh từ Homo erectus. Vì vậy, khi một hộp sọ 1,1 triệu năm tuổi được khai quật bên sông Hán Giang (Hồ Bắc, Trung Quốc) vào năm 1990, nó được mặc định là Homo erectus, bởi niên đại quá sớm so với những bộ xương Homo sapiens được biết đến. Thế nhưng, nghiên cứu gần đây cho thấy đây có thể là một “nhầm lẫn danh tính”.

Việc xác định hóa thạch loài người cổ vốn đầy khó khăn. Các di tích từ thời kỳ Trung Pleistocene (774.000 – 129.000 năm trước), được tìm thấy ở những nơi xa xôi như Trung Quốc, Nam Phi và Philippines, thể hiện sự khác biệt hình thái lớn đến mức một số còn được cho là thuộc về loài mới. Trong nhiều năm, những hóa thạch gây tranh cãi ở Trung Quốc được gọi không chính thức là “Homo sapiens cổ”, trong đó nổi bật là hộp sọ tìm thấy bên sông Hán Giang.

Điều khiến hộp sọ này khó phân loại là sự pha trộn giữa đặc điểm nguyên thủy của Homo erectus và đặc điểm quen thuộc hơn của Homo sapiens. Hộp sọ, gọi là Yunxian 2, được tìm thấy gần một mẫu khác, Yunxian 1 (bảo tồn kém hơn). Cả hai đã được nhóm nghiên cứu quốc tế từ Đại học Phục Đán và Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Anh Quốc phân tích lại bằng công nghệ CT độ phân giải cao. Kết quả cho thấy biến dạng không phải do bị ép dẹt, mà do các mảnh xương dịch chuyển dần theo thời gian. Từ dữ liệu quét, các nhà khoa học dựng lại hình thái hộp sọ để đánh giá mối liên hệ với các loài người cổ khác. Đặc biệt, Yunxian 2 được phục dựng gần như hoàn chỉnh, song việc xác định nó thuộc loài nào vẫn chưa rõ ràng.

Theo công bố trên tạp chí Science, phân tích hình thái và phát sinh chủng loại cho thấy Yunxian có thể là thành viên sớm của nhánh Homo longi ở châu Á, nhánh bao gồm cả Denisovan và được xem là “chị em” gần gũi nhất của Homo sapiens. Cả hai nhánh dường như có nguồn gốc sâu xa hơn thời Trung Pleistocene và đã trải qua giai đoạn đa dạng hóa nhanh chóng.

Nhiều hóa thạch từng xếp vào nhóm “Homo sapiens cổ” nay được xác định lại là Homo longi. Các hộp sọ Yunxian là hóa thạch Homo longi cổ nhất được biết đến, dù vẫn tiến hóa hơn một số mẫu khác. Dữ liệu phát sinh loài cho thấy Homo longi và Homo antecessor là “anh em” với Homo sapiens. Những đặc điểm Yunxian 2 chia sẻ với con người hiện đại gồm: não lớn, trán dài và thấp, cùng đôi mắt gần nhau hơn.

Phát hiện này cho thấy, Homo longi, Neanderthal, Denisovan và Homo sapiens có thể đã phân tách khỏi Homo erectus sớm hơn ít nhất nửa triệu năm so với giả thuyết trước đây. Dù chưa tìm thấy hóa thạch Homo sapiens nào cổ đến vậy, khả năng tồn tại một hộp sọ Homo sapiens một triệu năm tuổi vẫn bỏ ngỏ. Hiện tại, hóa thạch Homo sapiens cổ nhất được tìm thấy ở châu Phi mới chỉ khoảng 300.000 năm tuổi.

“Yunxian nằm gần với thời điểm giả định hình thành các nhánh Homo longi và Homo sapiens” nhóm nghiên cứu nhận định. Một số đặc điểm có thể phản ánh giai đoạn chuyển tiếp tiến hóa, và khoảng cách thời gian ngắn giữa Yunxian với các nhánh Homo longi cổ hơn cho thấy sự đa dạng hóa sớm diễn ra nhanh chóng, tương tự như ở Homo sapiens và Neanderthal.

Liệu loài người đã tồn tại hơn một triệu năm? Nếu đúng, Homo sapiens có thể đã song hành cùng Neanderthal và Denisovan trong suốt 800.000 năm. Tại cùng địa điểm tìm thấy Yunxian 1 và 2, còn có một hộp sọ khác - Yunxian 3 - hiện vẫn đang chờ được nghiên cứu thêm. Biết đâu, nó sẽ mang lại lời giải cho bí ẩn này.

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/con-nguoi-co-the-da-xuat-hien-som-hon-hang-tram-nghin-nam-so-voi-nhung-gi-chung-ta-tung-nghi-post1783279.tpo