Trong cuộc sống có quá nhiều điều mà chúng ta không hiểu được khi đang trải qua nó. Hôm nằm trên giường, tôi chỉ nghĩ mình đang giải quyết vấn đề bạn bè; dù biết đó là một thay đổi quan trọng trong tư duy, nhưng tôi không hề biết rằng nó sẽ trở thành một điều vô cùng quan trọng trong cuộc đời tôi.
Ý tưởng đơn giản ấy, ngừng phản kháng, đã trở thành một trong những hiểu biết sâu sắc nhất trong đời tôi. Nó bắt nguồn từ nỗi đau. Từ nỗi cô đơn, sự ghét bỏ, và nỗi sợ rằng mọi thứ sẽ cứ như thế mãi mãi. Suốt chặng đường dẫn đến khoảnh khắc đó, tôi chẳng cảm thấy vui vẻ hay nhẹ nhõm gì, chỉ thấy nặng nề và u tối. Nhưng đó chính là lúc mọi thứ thay đổi trong tôi.
Rất nhiều điều trong cuộc sống cũng diễn ra như vậy: chính những thử thách là động lực thúc đẩy chúng ta tiến lên. Tôi nghĩ về bác sĩ Milton Erickson, nhà tâm lý học và tâm thần học vĩ đại. Ông đã biến những buổi gặp gỡ nhỏ trong phòng khách nhà tôi thành một cộng đồng chuyên gia đáng tự hào nghiên cứu về thôi miên trị liệu.
Milton say mê về ý thức, bao gồm cả ý thức và vô thức, và cách chúng phối hợp với nhau, bắt đầu từ những tháng dài ông nằm trên giường chiến đấu với căn bệnh bại liệt khi còn là một thiếu niên. Ông đã thử nghiệm các lý thuyết của mình trên chính cơ thể mình, sử dụng trí nhớ cơ bắp được lưu trữ trong vô thức để dạy đôi chân bị liệt và teo cơ biết đi trở lại.
Trong thập kỷ trước khi tôi gặp ông, Milton phải đối mặt với hội chứng hậu bại liệt và một lần nữa áp dụng các lý thuyết của mình để giữ đôi chân vững vàng. Những trải nghiệm ấy hẳn không hề dễ dàng; ông chắc chắn đã chịu nhiều đau đớn. Tuy nhiên, những bài học ông thu nhận được về tâm trí và hệ thần kinh thông qua hành trình tự khám phá cơ thể đã giúp ông mở ra con đường vĩ đại cho chính mình. Chúng đưa ông đến với lĩnh vực mà ông yêu thích, cho ông tạo dựng một di sản vẫn còn vang vọng đến ngày nay.
Milton đã học cách hướng về virus tồn tại trong hệ thần kinh bản thân và tự hỏi nó có thể chỉ dạy ông điều gì về sức mạnh của tâm trí. Tôi cũng phải học cách đối diện với tình trạng không bạn bè và tự hỏi nó có thể dạy tôi điều gì. Cuối cùng, đó là bài học ngừng phản kháng lại cuộc đời mình. Chúng tôi có trải nghiệm rất khác nhau, nhưng bước ngoặt trong cách nhìn nhận lại giống nhau: cả hai đều phải chuyển hướng tâm lý kháng cự của mình, không tập trung vào những gì đã mất, mà vào những gì có thể đạt được.
Thách thức là sự sống. Ảnh: WordPress.com.
Không có những thử thách, chúng ta không thực sự sống. Tôi lo ngại khi thấy ngày càng nhiều bậc cha mẹ cố gắng bảo vệ con cái khỏi những thử thách. Khi chúng ta không để trẻ đối mặt với rủi ro và chứng kiến những điều khiến chúng sợ hãi, là chúng ta đang hủy hoại bọn trẻ. Chúng ta đã tách các em khỏi thế giới thực.
Điều này không chỉ làm hại những đứa trẻ, mà còn làm hại cha mẹ, vì buộc họ phải mãi mãi đóng vai người bảo vệ. Nhưng như vậy cũng không có nghĩa là chúng ta nên để mặc con trẻ tiếp xúc với mọi thứ; vắc xin bại liệt là một tấm khiên tuyệt vời cho nhân loại, và ngay cả mẹ tôi cũng bắt chúng tôi đi giày để bảo vệ khỏi bọ cạp và rắn. Nhưng một chút nguy hiểm lại tốt cho trẻ.
Nhiều con đường tâm linh đề cập đến mối liên hệ giữa quá trình trưởng thành và đau khổ. Chúng ta không thể ngăn mình khỏi đau khổ và cũng không nên lúc nào cũng ngăn con cái đau khổ. Trẻ cần biết rằng chúng có thể trưởng thành và tự hồi phục, và để được vậy, chúng phải chịu một chút đau đớn. Người lớn cũng vậy; chúng ta cần làm gương qua quá trình trưởng thành của chính chúng ta, bằng cách đưa năng lượng hướng về cuộc sống sau mỗi lần vấp ngã và chịu tổn thương.
Lựa chọn chuyển hướng năng lượng này đòi hỏi chúng ta phải thể hiện ra phiên bản tốt đẹp nhất của bản thân, đặc biệt là trong những lúc sóng gió. Khi làm vậy, cách chúng ta trải nghiệm cuộc sống sẽ có thay đổi lớn lao: nó giúp chúng ta tái gắn kết với thế giới xung quanh, giúp ta trao đi những điều tốt đẹp nhất mình có và nhận lại những điều tốt đẹp nhất mà thế giới ban tặng.
Đôi khi, đi theo lựa chọn này đòi hỏi nỗ lực rất lớn từ ý thức chúng ta. Vậy nếu lỡ chúng ta đối mặt với thử thách lớn đến mức ta không còn đủ sức lực để cố gắng thì sao? Đó chính là lúc chúng ta để cho các phần khác trong ý thức ra tay giúp sức.
Gladys McGarey/NXB Trẻ