Một gian hàng trong trung tâm thương mại điện tử Huaqiangbei ở Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Nguồn: Reuters.
Phạm vi ảnh hưởng lan rộng
Reuters dẫn các nguồn thạo tin cho biết, các cửa hàng điện tử Nhật Bản đã bắt đầu giới hạn số lượng ổ cứng mà người mua có thể mua. Các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc đang cảnh báo về việc tăng giá. Các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Google và ByteDance đang tranh giành nguồn cung từ các nhà sản xuất chip nhớ như Micron, Samsung Electronics và SK Hynix.
Sự khan hiếm này ảnh hưởng đến hầu hết mọi loại bộ nhớ, từ chip flash được sử dụng trong ổ USB và điện thoại thông minh đến bộ nhớ băng thông cao tiên tiến (HBM) cung cấp năng lượng cho chip AI trong các trung tâm dữ liệu. Theo công ty nghiên cứu thị trường TrendForce, giá cả ở một số phân khúc đã tăng hơn gấp đôi kể từ tháng 2, thu hút các nhà giao dịch đặt cược rằng đà tăng giá sẽ còn tiếp tục.
Hậu quả có thể vượt ra ngoài lĩnh vực công nghệ. Nhiều nhà kinh tế và giám đốc điều hành cảnh báo tình trạng thiếu hụt kéo dài có nguy cơ làm chậm mức tăng năng suất dựa trên AI và trì hoãn hàng trăm tỷ USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Nó cũng có thể gia tăng áp lực lạm phát ngay khi nhiều nền kinh tế đang cố gắng kiềm chế đà tăng giá và né tránh thuế quan của Mỹ.
"Tình trạng thiếu hụt bộ nhớ hiện đã chuyển từ mối lo ngại ở cấp độ linh kiện sang rủi ro kinh tế vĩ mô", ông Sanchit Vir Gogia, Giám đốc điều hành của Greyhound Research, một công ty tư vấn công nghệ, cho biết. Việc phát triển AI "đang va chạm với một chuỗi cung ứng không thể đáp ứng các yêu cầu vật lý của nó".
Điều này cho thấy những nỗ lực của ngành công nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu khổng lồ về chip tiên tiến - được thúc đẩy bởi Nvidia và các gã khổng lồ công nghệ như Google, Microsoft và Alibaba - đã tạo ra một tình thế tiến thoái lưỡng nan: Các nhà sản xuất chip vẫn không thể sản xuất đủ chất bán dẫn cao cấp cho cuộc đua AI, nhưng việc họ rời xa các sản phẩm bộ nhớ truyền thống đang làm tắc nghẽn nguồn cung cho điện thoại thông minh, máy tính cá nhân và thiết bị điện tử tiêu dùng. Một số công ty hiện đang gấp rút điều chỉnh hướng đi.
Theo TrendForce, mức tồn kho trung bình tại các nhà cung cấp bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên động (DRAM) - loại chính được sử dụng trong máy tính và điện thoại - đã giảm xuống còn 2 đến 4 tuần vào tháng 10, từ 3 đến 8 tuần vào tháng 7 và từ 13 đến 17 tuần vào cuối năm 2024.
Cuộc khủng hoảng đang diễn ra khi các nhà đầu tư đặt câu hỏi liệu hàng tỷ USD đổ vào cơ sở hạ tầng AI có thổi phồng bong bóng hay không. Một số nhà phân tích dự đoán sẽ có sự thay đổi lớn, chỉ những công ty lớn nhất và mạnh nhất về mặt tài chính mới có thể chịu được mức tăng giá.
Một giám đốc điều hành chip nhớ cho biết, tình trạng thiếu hụt sẽ làm chậm trễ các dự án trung tâm dữ liệu trong tương lai. Việc xây dựng công suất mới mất ít nhất hai năm, nhưng các nhà sản xuất chip nhớ đang thận trọng với việc xây dựng quá mức vì lo ngại rằng nó có thể sẽ bị đình trệ nếu nhu cầu tăng đột biến qua đi.
Theo tập đoàn, SK Hynix, tình trạng thiếu hụt bộ nhớ sẽ kéo dài đến cuối năm 2027, Citi cho biết vào tháng 11.
"Hiện nay, chúng tôi đang nhận được yêu cầu cung cấp bộ nhớ từ rất nhiều công ty. Chúng nhiều đến mức khiến chúng tôi lo lắng về việc làm thế nào để có thể xử lý tất cả các đơn hàng. Nếu chúng tôi không cung cấp được, họ có thể phải đối mặt với tình huống không thể kinh doanh được nữa", ông Chey Tae-won, Chủ tịch của SK Hynix Group, công ty mẹ của SK Hynix, phát biểu tại một diễn đàn ngành ở Seoul vào tháng trước.
Sau khi ChatGPT ra mắt vào tháng 11/2022, châm ngòi cho sự bùng nổ của AI, làn sóng xây dựng trung tâm dữ liệu AI trên toàn cầu đã khiến các nhà sản xuất bộ nhớ phân bổ nhiều sản lượng hơn cho HBM, được sử dụng trong các bộ xử lý AI mạnh mẽ của Nvidia.
Sự cạnh tranh từ các đối thủ Trung Quốc sản xuất DRAM cấp thấp hơn, chẳng hạn như ChangXin Memory Technologies, cũng thúc đẩy Samsung và SK Hynix đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang các sản phẩm có biên lợi nhuận cao hơn. Các công ty Hàn Quốc chiếm 2/3 thị trường DRAM.
Lợi thế cho thị trường đồ cũ
Tại trung tâm điện tử Akihabara của Tokyo, các cửa hàng đang hạn chế việc mua các sản phẩm bộ nhớ để hạn chế tình trạng tích trữ. Một biển báo bên ngoài cửa hàng PC Ark cho biết, kể từ ngày 1/11, khách hàng chỉ được mua tổng cộng 8 sản phẩm, bao gồm ổ cứng, ổ cứng thể rắn và bộ nhớ hệ thống. Nhân viên tại 5 cửa hàng cho biết, tình trạng thiếu hụt đã đẩy giá tăng mạnh trong những tuần gần đây. Tại một số cửa hàng, 1/3 sản phẩm đã được bán hết.
Các sản phẩm như bộ nhớ DDR5 32 gigabyte - được game thủ ưa chuộng - có giá hơn 47.000 yên, tăng từ mức khoảng 17.000 yên vào giữa tháng 10. Các bộ nhớ 128 gigabyte cao cấp hơn đã tăng hơn gấp đôi lên khoảng 180.000 yên.
Việc tăng giá đang thúc đẩy khách hàng tìm đến thị trường đồ cũ - mang lại lợi ích cho những người như ông Roman Yamashita (chủ sở hữu iCON ở Akihabara). Ông Yamashita cho biết, doanh nghiệp bán linh kiện máy tính (PC) đã qua sử dụng của ông đang bùng nổ.
Bà Eva Wu, Giám đốc bán hàng tại công ty kinh doanh linh kiện Polaris Mobility ở Thâm Quyến, Trung Quốc cho biết giá cả đang thay đổi nhanh chóng đến mức các nhà phân phối đưa ra báo giá theo kiểu môi giới, hết hạn hàng ngày - và trong một số trường hợp là hàng giờ - thay vì hàng tháng trước khi giá tăng cao.
Tại Bắc Kinh, một người bán DDR4 cho biết, cô đã tích trữ 20.000 sản phẩm vì dự đoán giá sẽ tăng thêm.
Cách đó khoảng 6.000 dặm tại California (Mỹ), ông Paul Coronado cho biết doanh số hàng tháng tại công ty Caramon của ông, chuyên bán chip nhớ cấp thấp tái chế được lấy từ các máy chủ trung tâm dữ liệu đã ngừng hoạt động, đã tăng vọt kể từ tháng 9. Ông cho biết hầu hết sản phẩm của công ty hiện được các bên trung gian tại Hồng Kông mua lại và bán lại cho khách hàng Trung Quốc.
"Trước đây, chúng tôi kiếm được khoảng 500.000 USD mỗi tháng, giờ thì con số đó đã tăng lên 800.000 đến 900.000 USD”, ông Coronado nói.
Hà Anh