Công bố Bộ Quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm trong truyền thông số

2 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh hội thảo.

Sáng 30/9, dưới sự chủ trì của Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA), Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) tổ chức hội thảo “Sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong truyền thông số” và công bố Bộ Quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm trong truyền thông số phiên bản 1.0 (DCC 1.0).

Ông Lê Tiên Long, Công ty CP Công nghệ và truyền thông đa phương tiện 5G cho biết, qua thực tiễn hợp tác với nhiều cơ quan báo, đài trong cả nước, trí tuệ nhân tạo (AI) đã được sử dụng trong tất cả lĩnh vực báo chí, gồm: tìm kiếm thông tin; viết kịch bản; hỗ trợ viết bài; dịch thuật; chatbot trả lời độc giả, khán giả; MC ảo, giọng đọc bằng AI; tạo hình ảnh, video minh họa dựa trên video có sẵn…

Có thể nói, “AI đang hỗ trợ tuyệt vời cho việc sản xuất nội dung”, song vẫn tiềm ẩn các thách thức.

Ông Lê Tiên Long, Công ty CP Công nghệ và truyền thông đa phương tiện 5G chia sẻ tại hội thảo.

Ông Long phân tích, với khâu tìm kiếm thông tin, AI có nhiều kết quả sai lệch. “Có những tin vừa diễn ra hôm qua nhưng bộ nhớ của AI chưa kịp cập nhật, đặc biệt với phiên bản miễn phí. Do vậy, không nên quá tin tưởng vào AI mà chỉ coi đó là một nguồn tham khảo, một công cụ hỗ trợ”, ông nói.

Mặt khác, các ứng dụng AI có tính chất “gió chiều nào xoay chiều ấy”, nếu người sử dụng không đủ trình độ thẩm định thông tin sẽ rất nguy hiểm. Nhiều hình ảnh không thể tạo dựng được vì quy định của đơn vị sản xuất AI, ví dụ minh họa một vụ tai nạn giao thông hay hình ảnh trẻ em bị bạo hành... Đặc biệt, hình ảnh chủ quyền biển đảo không nên quá tin tưởng vào AI.

Để sử dụng AI trong lĩnh vực truyền thông hiệu quả, ông Long cho rằng, điều quan trọng nhất là đào tạo kỹ năng cho đội ngũ thực hiện. Bên cạnh đó, thường xuyên chia sẻ, trao đổi, viết mẫu lệnh (prompt) chuẩn, cung cấp hình ảnh mẫu chuẩn hoặc ra lệnh bổ sung cho đến khi hoàn thiện.

Song song, cần kiểm tra, đối chiếu nội dung do AI tạo ra. Các hình ảnh về chủ quyền biển đảo, biểu tượng tôn nghiêm cần hình ảnh chuẩn xác, ảnh thật; có thể khéo léo kết hợp hình ảnh thật chuyển sang AI.

Đặc biệt, cần có bộ quy tắc về sử dụng AI, để bảo đảm không vi phạm đạo đức lẫn chính sách pháp luật của Nhà nước về báo chí, ông Long đề nghị.

Ông Đinh Trần Tuấn Linh, Đồng sáng lập kiêm Giám đốc Công nghệ Công ty CP Công nghệ truyền thông Unikon Việt Nam cho biết, hiện nay, AI đã được sử dụng rộng rãi trong xã hội, đặc biệt là khối truyền thông.

Tuy nhiên, việc sử dụng AI có thách thức kép về chính sách và năng lực. Cụ thể, về chính sách, hầu hết chưa có quy tắc sử dụng AI nội bộ; quản lý còn lúng túng, không có cơ sở đánh giá. Về năng lực, có sự chênh lệch trình độ lớn giữa các nhân viên; hiệu ứng “rác đầu vào - rác đầu ra”.

Ông Linh cho rằng, muốn làm chủ AI đòi hỏi phải “hiểu đúng, làm đúng”. Theo đó, AI là công cụ, con người mới là yếu tố quyết định.

Nhấn mạnh AI là trào lưu không thể đảo ngược, ông Đinh Trần Tuấn Linh đề xuất, cần có sự chuẩn bị tốt hơn cho việc ứng dụng AI; “xây dựng quy tắc và nâng cao năng lực là việc cấp bách”.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng tán thành với việc cần thiết xây dựng quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo.

Ông Nguyễn Đức Lam, Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông cho biết, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế, hội nghề nghiệp đã sớm ban hành bộ quy tắc ứng xử, khung điều chỉnh AI, nhằm bảo đảm công nghệ này được ứng dụng một cách an toàn, minh bạch và có trách nhiệm.

Chẳng hạn, EU có nguyên tắc điều chỉnh AI. Australia đưa ra 8 nguyên tắc đạo đức AI. Nhật Bản ban hành Hướng dẫn AI cho doanh nghiệp. Malaysia có Hướng dẫn quốc gia về quản trị và đạo đức AI…

Tại Việt Nam, hành lang pháp lý cũng đang dần được hoàn thiện. Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 yêu cầu minh bạch khi sử dụng AI; Luật Quảng cáo 2025 bổ sung trách nhiệm của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo; Dự thảo Luật Sở hữu trí tuệ 2025 khẳng định sản phẩm không do con người trực tiếp sáng tạo sẽ không được bảo hộ quyền tác giả...

Thực tế, nhóm người dùng AI trong sáng tạo nội dung rất đa dạng. Vì vậy, bên cạnh luật và nguyên tắc chung, xã hội cần những hướng dẫn trực quan, dễ hiểu, có thể chuyển tải qua các hình thức gần gũi với đại chúng, để việc sử dụng AI thực sự đi vào đời sống, vừa phát huy sáng tạo vừa bảo đảm chuẩn mực.

Từ thực tế đó, Hội Truyền thông số Việt Nam đã biên soạn Bộ Quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm trong truyền thông số phiên bản 1.0, được công bố tại sự kiện.

Bộ quy tắc cung cấp các hướng dẫn cụ thể để người dùng AI, mạng xã hội thiết lập các hành vi phù hợp với quy định tại Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, Luật Quảng cáo 2012 (sửa đổi, bổ sung 2025) và các quy định khác có liên quan cũng như các nguyên tắc đạo đức của UNESCO, OECD.

Bộ quy tắc gồm 6 nguyên tắc cốt lõi bao gồm: minh bạch, đáng tin cậy, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền riêng tư, tôn trọng phẩm giá con người và có trách nhiệm, với 29 hướng dẫn cụ thể cho người dùng AI và 5 lưu ý riêng cho hoạt động quảng cáo trực tuyến. Điều này sẽ góp phần tạo dựng một môi trường truyền thông minh bạch, đáng tin cậy.

Đan Thanh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cong-bo-bo-quy-tac-su-dung-ai-co-trach-nhiem-trong-truyen-thong-so-10388545.html