Tọa đàm do ngài Neal Jetton, Giám đốc Ban phòng, chống tội phạm mạng của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (INTERPOL) chủ trì, với sự tham dự của đại diện nhiều quốc gia, các tổ chức quốc tế...
Tội phạm mạng là thách thức nguy hiểm đặc biệt, không có biên giới
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng cho biết, hiện nay, các nguy cơ về tội phạm xuyên quốc gia luôn thường trực, đe dọa an ninh, chủ quyền của các quốc gia trên thế giới, trong đó tội phạm mạng nổi lên là một thách thức đặc biệt nguy hiểm bởi loại tội phạm này không có biên giới. Do đó, một quốc gia đơn lẻ không thể phòng ngừa, đấu tranh triệt để đối với loại tội phạm này mà cần có sự hợp tác, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng tham dự tọa đàm.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng với các đại biểu tham dự tọa đàm.
Trong những năm qua, hoạt động hợp tác quốc tế giữa lực lượng thực thi pháp luật của các nước trên thế giới trong phòng, chống tội phạm mạng đang diễn ra rất quyết liệt, nhất là trong các khuôn khổ hợp tác đa phương của LHQ và INTERPOL. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình hợp tác quốc tế giữa các quốc gia vẫn nổi lên những khó khăn, vướng mắc, nhất là vấn đề pháp lý.
"Hiện nay, đang thiếu một văn bản quy phạm pháp luật mang tính toàn cầu điều chỉnh quan hệ hợp tác của các quốc gia trong phòng, chống tội phạm mạng nên kết quả đấu tranh với tội phạm này còn hạn chế; nhiều vụ án, vụ việc không thể điều tra, truy tố các đối tượng phạm tội do có sự không đồng nhất giữa hệ thống pháp luật của các quốc gia" - Thứ trưởng Bộ Công an chỉ rõ.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng phát biểu tại tọa đàm.
Trong bối cảnh đó, việc ra đời Công ước Hà Nội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là công cụ pháp lý toàn cầu đầu tiên của LHQ nhằm tăng cường hợp tác quốc tế trong điều tra, truy tố và ngăn chặn tội phạm mạng. Với Việt Nam, Công ước không chỉ mở ra cơ hội chia sẻ dữ liệu, bằng chứng điện tử và kinh nghiệm điều tra với các quốc gia khác, mà còn tạo điều kiện để đồng bộ hóa hệ thống pháp luật trong nước theo chuẩn mực quốc tế, thúc đẩy xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm trong kỷ nguyên số.
Trong thời đại không gian số, đứng trước những khó khăn và thách thức của tội phạm mạng, Thứ trưởng Phạm Thế Tùng cho rằng, hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm là yêu cầu bắt buộc. Thực tế, thời gian vừa qua, lực lượng Công an Việt Nam luôn hợp tác chặt chẽ với Cơ quan thực thi pháp luật các nước, các tổ chức quốc tế, các đơn vị tư nhân trong phòng ngừa các loại tội phạm xuyên quốc gia nói chung và tội phạm mạng nói riêng, góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội, hướng tới mục tiêu chung là đảm bảo an ninh, an toàn cho khu vực, thế giới và người dân mỗi nước.
Tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin, phối hợp điều tra chung
Thời gian tới đây, tình hình tội phạm xuyên quốc gia, nhất là tội phạm mạng sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp. Do vậy, Thứ trưởng Phạm Thế Tùng đề nghị lực lượng thực thi pháp luật của các nước trên thế giới, các tổ chức quốc tế tiếp tục hợp tác chặt chẽ hơn nữa để triển khai có hiệu quả Công ước Hà Nội.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng đề nghị các quốc gia sớm hoàn thiện thủ tục tham gia Công ước và tập trung nội luật hóa các quy định của Công ước vào hệ thống pháp luật quốc gia.
Trong đó, các quốc gia sớm hoàn thiện thủ tục tham gia Công ước và tập trung nội luật hóa các quy định của Công ước vào hệ thống pháp luật quốc gia, như việc hình sự hóa các hành vi vi phạm, quy định trong trao đối chứng cứ điện tử, quản lý các hình thái mới của công nghệ số..., đảm bảo tuân thủ và thực thi đầy đủ các điều khoản của Công ước.
Trong quá trình thực thi Công ước, các quốc gia cần áp dụng linh hoạt các quy định của Công ước cũng như pháp luật quốc gia để nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong điều tra, xử lý các vụ việc liên quan đến tội phạm mạng.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng đề nghị các quốc gia tăng cường hợp tác công - tư trong phòng, chống tội phạm mạng. "Trên thực tế, các doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ mạng, sàn giao dịch tiền ảo,... nắm giữ thông tin liên quan đến danh tính, hành vi và phương thức hoạt động của các đối tượng phạm tội, các dữ liệu trao đổi giữa người dùng và đối tượng. Đây là nguồn chứng cứ quan trọng giúp cơ quan điều tra, cơ quan thực thi pháp luật các nước đấu tranh, xử lý tội phạm mạng".
Các đại biểu thảo luận tại tọa đàm.
Đề nghị các quốc gia thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm trong phòng, chống tội phạm mạng, nhất là những phương thức thủ đoạn phạm tội mới; chuyển giao công nghệ, các công cụ được sử dụng để hỗ trợ quá trình thu thập chứng cứ điện tử; kinh nghiệm xây dựng các Trung tâm chuyên ngành ứng phó khẩn cấp với các loại tội phạm mạng; đồng thời hỗ trợ đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho lực lượng thực thi pháp luật các nước thiếu kinh nghiệm, góp phần nâng cao khả năng trong dự báo, phòng ngừa, ứng phó với các loại hình tội phạm mạng.
Thứ trưởng Phạm Thế Tùng mong muốn, các quốc gia cần hợp tác chặt chẽ trong xây dựng chiến lược tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về an toàn thông tin mạng. Mỗi người dân, tổ chức cần trở thành "lá chắn đầu tiên" trên không gian mạng, có kiến thức tham gia môi trường số an toàn, lành mạnh, biết cách tự bảo vệ mình trước những chiêu thức lừa đảo, xâm nhập, đánh cắp dữ liệu ngày càng tinh vi của tội phạm mạng.
Thứ trưởng Bộ Công an cũng đề nghị LHQ, INTERPOL tăng cường vai trò điều phối các hoạt động hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin tội phạm, phối hợp điều tra chung các vụ án liên quan đến tội phạm mạng; truy bắt các đối tượng phạm tội trên không gian mạng, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nâng cao năng lực phòng, chống tội phạm mạng,... cho lực lượng thực thi pháp luật các quốc gia.
"Tôi tin tưởng rằng, với những nỗ lực và thiện chí hợp tác của các nước trên thế giới cùng với sự điều phối của LHQ, INTERPOL, công tác phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, nhất là tội phạm mạng sẽ đạt được nhiều kết quả trong thời gian tới", Thứ trưởng Phạm Thế Tùng bày tỏ.
Quỳnh Vinh - Bình Nguyễn