Công nghệ in 3D của người Việt 'không có đối thủ ở Đông Nam Á'

một giờ trướcBài gốc

GS. Trần Trung Dũng chia sẻ tại tọa đàm.

Chia sẻ tại tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh” thuộc khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, GS. Trần Trung Dũng cho biết trong vai trò là bác sĩ chấn thương chỉnh hình, ông đã gặp nhiều ca khó về chấn thương, viêm khớp, ung thư xương… phải cắt bỏ hay phẫu thuật rộng và khó thành công. Thống kê hiện nay khoảng 30% bệnh nhân có chỉ định cắt cụt do ung thư đã từ chối phẫu thuật điều trị. Mặc dù đây được coi là lựa chọn để bảo toàn tính mạng nhưng cũng để lại vết thương tâm lý và thể chất kéo dài cả đời đối với người bệnh. Rất nhiều bệnh nhân và gia đình không chấp nhận việc cắt bỏ bộ phận trên cơ thể, do đó việc tái tạo rất quan trọng.

Trong những năm gần đây, y học thế giới phát triển các kỹ thuật tái tạo xương bằng implant kim loại thiết kế theo từng cá thể. Tuy nhiên, chi phí của các kỹ thuật này quá đắt đỏ khiến cho phần lớn bệnh nhân không có cơ hội tiếp cận.

GS. Dũng cũng kể lại câu chuyện 6 năm trước khi ông điều trị 1 trường hợp ung thư xương phức tạp, bệnh nhân xâm lấn chỏm xương đùi và xương chậu. Khi đó phải in khớp háng 3D và khung chậu để cấy ở nước ngoài, tuy nhiên không phù hợp nên đã phải mổ lại.

Làm sao để giải quyết vấn đề này?

Năm 2024, Trung tâm Công nghệ 3D trong Y học tại Trường Đại học Vinuni thành lập. nhiều bệnh nhân ung thư xương phải can thiệp ổ chậu, khớp háng được hỗ trợ. Nhiều ca in 3D tạo xương mới, cấy ghép cho bệnh nhân, có thể đo và tạo hình chính xác để ghép cho bệnh nhân bằng vật liệu in 3D.

“Xương ức, xương hàm… đều có thể in 3D. Trong tương lai, đây là cơ hội cho bác sĩ và kỹ thuật viên đưa ra giải pháp toàn diện cho bệnh nhân có vấn đề về xương”, ông Dũng nói.

Chia sẻ cụ thể hơn về đột phá này, GS. Dũng cho biết công nghệ in 3D mang đến giải pháp phẫu thuật cho bệnh nhân mà trước đây bác sĩ không làm được. Ví dụ như ung thư xương chậu, bệnh nhân không thể mổ vì có nguy cơ tàn tật vĩnh viễn.

Đến nay, các bác sĩ Vinmec đã thực hiện được ca phẫu thuật thay thế hoàn toàn phần xương bị tổn thương bằng vật liệu in 3D cá thể hóa. Sau 2 năm, bệnh nhân đã phục hồi chức năng vận động và không gặp biến chứng đáng kể. Nhờ đó, nâng cao chất lượng cuộc sống sau phẫu thuật cho người bệnh.

Khoảng 1.000 ca bệnh đã được hỗ trợ, đem đến hy vọng “hồi sinh” cả cuộc đời cho rất nhiều bệnh nhân cả trong và ngoài nước. Trong đó có trường hợp bệnh nhi ung thư xương mới 7 tuổi phải đối diện với nguy cơ cắt bỏ chân nhưng các bác sĩ đã tiến hành tái cấu trúc chính xác cấu trúc xương đùi để bé có thể đi lại bình thường sau này.

Với những thành công này, công nghệ in 3D đang được xem như một bước ngoặt trong phẫu thuật ung thư xương. Dù vậy, GS. Dũng nhấn mạnh điều trị ung thư xương không phải "mổ là xong". Thực tế hiện nay, thế giới dùng khái niệm "solution - giải pháp" thay cho "treatment - điều trị", vì phải phối hợp nhiều công nghệ, bao gồm: Phẫu thuật chính xác bằng mô phỏng và in 3D; hóa trị; công nghệ gene; nghiên cứu tế bào gốc; ngân hàng mẫu để phân tích sau mổ…

Giải bài toán rào cản về chi phí

Theo tính toán, tại Mỹ và châu Âu, giá một sản phẩm in 3D phục vụ phẫu thuật tái tạo xương có thể lên tới 30.000 đến 60.000 USD tùy mức độ phức tạp. Đây là chi phí rất lớn so với khả năng chi trả của hầu hết bệnh nhân ở Việt Nam, ngay cả khi có bảo hiểm. Hiện các bệnh nhân của Việt Nam đã được áp dụng công nghệ này với sự hỗ trợ 100% của quỹ từ thiện.

Để giảm thiểu chi phí, GS. Dũng cho rằng cần giảm thời gian thiết kế. Điều này đang được hiện thực hóa với sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo AI. Trước đây, một kỹ sư phải mất từ 2 – 7 ngày để thiết kế implant dựa trên dữ liệu hình ảnh phức tạp. Với sự hỗ trợ của AI hiện nay, thời gian có thể rút xuống còn dưới 2 giờ, thậm chí chỉ 1 giờ với những chi tiết cơ bản. Như vậy, chi phí nhân công cũng sẽ giảm đáng kể.

Bên cạnh đó, Bệnh viện Vinmec sẽ triển khai mô hình kết nối liên viện để thiết kế và in nhiều implant trong cùng một lượt. Cụ thể, in 3D có đặc thù về chi phí khấu hao máy, vật liệu và công vận hành gần như không thay đổi dù in 1 hay 20 sản phẩm trong cùng một phiên in. Do đó, khi các bệnh viện cùng hợp tác, gửi file thiết kế tới trung tâm in 3D, chi phí được chia nhỏ cho nhiều sản phẩm, sẽ giúp mỗi implant có giá thành giảm mạnh.

Yếu tố thứ ba đó là việc mô hình thiết kế đặt ở bệnh viện giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí vận hành. Theo đó, bác sĩ và kỹ sư vẫn có thể thực hiện 100% quy trình bao gồm thiết kế – mô phỏng – kiểm thử tại chỗ mà không cần thông qua các hãng nước ngoài, với giá dịch vụ cao. Nhờ đó, chi phí tạo ra implant 3D ở Việt Nam có thể chỉ bằng một phần so với các trung tâm ở châu Âu.

Ông Dũng cũng đề xuất về vấn đề hành lang pháp lý trong lĩnh vực này ở nước ta còn thiếu. Bảo hiểm y tế hiện chưa chi trả chi phí điều trị có in 3D. Bộ Y tế đã vào cuộc và đang mời chuyên gia tham gia xây dựng các tiêu chuẩn, quy trình trong công nghệ in 3D. Khi hành lang pháp lý đầy đủ, bảo hiểm y tế có thể sẽ chi trả cho lĩnh vực này sẽ mở ra cơ hội lớn cho bệnh nhân, giúp chi phí trở về mức hợp lý.

GS.Trần Trung Dũng.

Đội ngũ Vinmec đã phối hợp với Trung tâm Công nghệ 3D trong Y học sử dụng công nghệ 3D đặc biệt để chăm sóc cho bệnh nhân ung thư xương. Công nghệ in 3D trong y tế mang lại những giá trị và tác động kỳ diệu cho người bệnh. Nhờ công nghệ này, các bệnh viện có thể sử dụng dụng cụ mổ vừa khít với giải phẫu của người Việt với giá thành lại thấp hơn nhiều lần so với sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ hay châu Âu.
Trong đó, chúng tôi thực hiện thành công khoảng 200 ca phẫu thuật, hỗ trợ 1.000 ca… Ngoài ra, chúng tôi có sự phối hợp liên ngành với các bệnh viện trong nước, với các chuyên khoa ung bướu, các kỹ sư, kỹ thuật viên từ các Nhật, Hàn, Hoa Kỳ… để cùng hợp tác trong nghiên cứu về khoa học vật liệu như impant và 3D… Hiện chúng tôi đang tiếp tục thu thập dữ liệu lâm sàng để so sánh với nghiên cứu từ đó tìm ra hướng đi mới, các giải pháp mới, tối ưu cho tương lai.

Thu Hương

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/cong-nghe-in-3d-cua-nguoi-viet-khong-co-doi-thu-o-dong-nam-a.html