Công nghệ lấy cảm hứng từ cá giúp thu giữ hầu hết vi nhựa

6 giờ trướcBài gốc

Rác thải nhựa trên bờ biển Sukaraja ở Lampung, Indonesia. Ảnh: THX/TTXVN

Theo trang GlobalData, hoạt động giặt quần áo là tác nhân tạo ra vi nhựa đáng kể, song lại ít được chú ý. Ở Đức, máy giặt thải ra khoảng 500 tấn sợi nhựa nhỏ mỗi năm. Các nhà máy xử lý nước thải loại bỏ hầu hết chúng (khoảng 91%), nhưng một số vẫn trôi ra sông và ngấm vào đất.

Bộ lọc đặc biệt cho máy giặt có thể tăng khả năng loại bỏ sợi nhựa lên khoảng 96%, nhưng chúng rất tốn kém và khiến việc giặt giũ trở nên đắt đỏ. Do đó, bộ lọc chỉ được xem là một lựa chọn bên cạnh các biện pháp khác để giảm thiểu ô nhiễm vi nhựa.

Theo nhà sinh vật học Leandra Hamann tại Đại học Bonn, đồng tác giả nghiên cứu, các bộ lọc máy giặt hiện tại không giải quyết được vấn đề, chúng còn thường rơi vào tình trạng tắc nghẽn. Bà Hamann tin rằng các thiết kế bộ lọc mới có thể cắt giảm đáng kể lượng vi nhựa thải ra từ máy giặt.

Thay vì dựa vào kỹ thuật phức tạp, bà và nhóm của mình đã lấy ý tưởng từ sự tiến hóa của loài cá.
Những loài cá như cá mòi, cá cơm hay cá thu sở hữu hệ thống cung mang dạng phễu hoạt động giống như một bộ lọc. Khi nước đi qua miệng và chảy xuống họng cá, các cấu trúc dạng lược với những mấu nhỏ như răng tạo thành một lớp lưới linh hoạt để giữ lại các hạt. Hệ thống mang này vừa lọc nước, vừa giúp chúng bắt mồi.

Đồng tác giả, nhà sinh vật học Alexander Blanke giải thích: “Trong quá trình cá ăn, nước đi xuyên qua thành phễu, được lọc và phần nước sạch thoát ra ngoài qua mang. Riêng sinh vật phù du lại quá lớn để lọt qua ‘tấm rây’ tự nhiên này. Chúng bị giữ lại và lăn dần về phía họng cá, nơi chúng được tích lại cho đến khi cá nuốt hết, giúp hệ thống được làm trống và làm sạch”.

Do các hạt không đọng lại ở vùng lọc mà dịch chuyển xuống họng, nguy cơ tắc nghẽn giảm đi rất nhiều.

Các nhà khoa học đã thử nhiều kích cỡ mắt lưới và các góc phễu khác nhau trước khi tìm ra thiết kế tối ưu.

Bà Hamann cho biết họ đã tìm ra sự kết hợp của các thông số để tạo bộ lọc tách hơn 99% vi nhựa khỏi nước nhưng không bị tắc nghẽn.

Mặc dù có nhiều tiềm năng nhưng việc đưa bộ lọc lấy cảm hứng từ cá vào sử dụng hàng ngày vẫn còn nhiều thách thức. Đầu tiên là việc điều chỉnh thiết kế máy giặt, động thái có thể làm tăng chi phí sản xuất. Vật liệu lọc phải đủ bền để chịu được nhiều năm tiếp xúc với nước nóng, chất tẩy rửa và ma sát từ quần áo mà không làm giảm hiệu suất.

Người dùng cũng cần nhớ bảo trì và xả hệ thống đúng cách, nếu không hiệu suất của hệ thống có thể giảm theo thời gian. Cuối cùng, cần có hướng dẫn rõ ràng về cách xử lý và thải bỏ các hạt nhựa thu được để chúng không tái xâm nhập vào môi trường.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-cong-nghe/cong-nghe-lay-cam-hung-tu-ca-giup-thu-giu-hau-het-vi-nhua-20251209110450395.htm