Luật sư Phạm Minh Hoàng - Công ty Luật TNHH VSE LAWYERS
Tình huống pháp luật: Chị Trần Thị Hòa, nhân viên kinh doanh tại một doanh nghiệp (DN) tư nhân trên địa bàn TP.Hà Nội, đã chính thức nghỉ việc từ tháng 2/2025. Sau khi hoàn tất các thủ tục nghỉ việc theo quy định, chị Hòa liên hệ với công ty để yêu cầu chốt sổ BHXH, phục vụ cho việc nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Tuy nhiên, bộ phận nhân sự công ty thông báo hiện chưa thể thực hiện thủ tục chốt sổ bảo hiểm cho chị do DN đang nợ tiền đóng BHXH trong nhiều tháng.
Việc chưa được chốt sổ BHXH khiến chị Hòa không thể nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp đúng hạn, đồng thời ảnh hưởng đến quá trình chuyển công tác và bảo đảm các quyền lợi an sinh khác.
Luật sư tư vấn đối với tình huống trên, Luật sư Phạm Minh Hoàng - Công ty Luật TNHH VSE LAWYERS tư vấn như sau:
Trong trường hợp chị Trần Thị Hòa bị ảnh hưởng quyền lợi do DN không chốt sổ BHXH, nguyên nhân xuất phát từ việc DN nợ tiền BHXH thì người lao động (NLĐ) hoàn toàn có quyền thực hiện khiếu nại theo đúng quy định pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Cụ thể, theo Khoản 1 Điều 3 Nghị định 24/2018/NĐ-CP, khiếu nại về lao động là việc NLĐ yêu cầu người có thẩm quyền xem xét lại quyết định hoặc hành vi của người sử dụng lao động khi có căn cứ cho rằng hành vi đó vi phạm pháp luật lao động và xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Trường hợp DN không chốt sổ BHXH do chưa nộp tiền BHXH cho cơ quan BHXH rõ ràng là hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng bảo hiểm theo quy định tại Luật BHXH, đồng thời xâm phạm quyền lợi về an sinh của NLĐ.
Ngoài ra, tại Khoản 1 Điều 10 của Nghị định này quy định về quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại, cụ thể như sau:
Điều 10. Quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại
Người khiếu nại có quyền sau đây:
a) Tự mình khiếu nại hoặc ủy quyền cho người khác khiếu nại;
b) Tham gia đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại;
c) Được biết, đọc, sao chụp, sao chép tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại; Trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật Nhà nước hoặc bí mật của người bị khiếu nại theo quy định của pháp luật;
d) Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp nội dung thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày có yêu cầu và giao cho người giải quyết khiếu nại để giải quyết khiếu nại; Trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật Nhà nước hoặc bí mật của người bị khiếu nại theo quy định của pháp luật;
đ) Yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định, hành vi bị khiếu nại;
e) Đưa ra chứng cứ về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về chứng cứ đó;
g) Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm hại do việc thi hành quyết định, hành vi bị khiếu nại;
h) Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;
i) Rút khiếu nại theo quy định tại Điều 8 Nghị định này;
k) Khiếu nại lần hai;
l) Khởi kiện vụ án tại Tòa án theo quy định tại khoản 2 Điều này;
Tóm lại, NLĐ khi cho rằng hành vi, quyết định của DN là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi trực tiếp của mình thì có thể thực hiện thủ tục khiếu nại.
Về thủ tục khiếu nại, theo Điều 5 Nghị định 24/2018/NĐ-CP, NLĐ cần tuân thủ trình tự khiếu nại như sau:
Khiếu nại lần đầu: Khi NLĐ cho rằng quyết định, hành vi của DN là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì NLĐ thực hiện khiếu nại đến người giải quyết khiếu nại lần đầu; Người giải quyết khiếu nại lần đầu là DN.
Khiếu nại lần hai: Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết hoặc quá thời hạn nhưng không được giải quyết, NLĐ có thể gửi đơn khiếu nại lần hai đến cơ quan chức năng có thẩm quyền, nơi DN đặt trụ sở chính.
Khởi kiện tại Tòa án: NLĐ có quyền lựa chọn khởi kiện tại Tòa án ngay từ đầu khi cho rằng quyết định, hành vi của DN là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình; Không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu; Quá thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu mà NLĐ chưa được giải quyết; Không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại lần hai; Quá thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai mà NLĐ chưa được giải quyết.
Về hình thức khiếu nại, NLĐ có thể lựa chọn khiếu nại trực tiếp hoặc gửi đơn khiếu nại. Nếu khiếu nại bằng văn bản, đơn cần ghi rõ: Họ tên, địa chỉ, đối tượng bị khiếu nại, nội dung, lý do khiếu nại, tài liệu liên quan (nếu có), yêu cầu giải quyết và chữ ký xác nhận. Trong trường hợp có nhiều người khiếu nại thì cần có chữ ký của tất cả người khiếu nại và cử người đại diện để trình bày nội dung. Nếu khiếu nại bằng hình thức trực tiếp, người tiếp nhận khiếu nại phải lập thành văn bản, có đầy đủ chữ ký của người khiếu nại hoặc người đại diện.
Về thời hiệu khiếu nại, theo Điều 7 Nghị định 24/2018/NĐ-CP, NLĐ có 180 ngày để thực hiện quyền khiếu nại, tính từ ngày phát hiện hành vi hoặc quyết định vi phạm pháp luật. Thời hiệu này không tính trong trường hợp NLĐ gặp các trở ngại khách quan như thiên tai, ốm đau, đi công tác, học tập xa…
Luật sư Phạm Minh Hoàng khuyến nghị, trong thời gian chờ DN khắc phục nghĩa vụ đóng BHXH, NLĐ nên chủ động khiếu nại theo đúng trình tự pháp lý để bảo vệ quyền lợi của bản thân, đặc biệt là quyền được chốt sổ BHXH, quyền hưởng trợ cấp thất nghiệp và tiếp cận các chính sách an sinh xã hội khác.